Anthony Van Loo maakte twee keer hetzelfde mee als Eriksen: ‘Je voelt de energie uit je lichaam wegvloeien. Voor je iets kunt doen, wordt alles zwart’

Het was een wat gezapige wedstrijd, waarbij de Finnen onder een stralende zon almaar meer hun meerdere moesten erkennen in Denemarken. Geen vuiltje aan de helblauwe hemel. Tot minuut 43. De Deense middenvelder Christian Eriksen wilde de bal wegtrappen, maar zakte plots in elkaar. Een onverwachte wending die de sfeer in het stadion radicaal deed omslaan. Het gejoel van de supporters maakte plaats voor verslagenheid toen een medisch urgentieteam het veld op snelde. Eriksens hart was gestopt met kloppen en pas na een minutenlange behandeling kon de sterspeler gereanimeerd worden.

De betraande gezichten van Eriksens ploegmaats, de onwennige houding van het publiek en de verbetenheid van medische professionals: miljoenen Europeanen leerden zaterdagavond dat de doodsstrijden die op voetbalvelden gevoerd worden, niet louter sportief van aard hoeven te zijn.

‘Alles zwart’

Ex-profvoetballer Anthony Van Loo (32) is al langer vertrouwd met de schaduwkant van topsport. Tijdens een routinecontrole in 2008 stelden artsen hartritmestoornissen bij hem vast. De verdediger speelde toen bij KSV Roeselare en had nog geen klachten, maar kreeg meteen een defibrillator ingeplant. Dat kon niet verhinderen dat hij twee keer een hartstilstand kreeg tijdens een match. “Je voelt plots de energie uit je lichaam wegvloeien en voor je iets kunt doen, wordt alles zwart”, vertelt hij over die ervaringen.

Pas na zijn recentste hartstilstand als speler bij KV Kortrijk in 2018 hing Van Loo zijn voetbalschoenen aan de haak. “Het was niet makkelijk om mijn droom op te bergen, maar het werd steeds moeilijker de mentale energie te vinden die nodig was om door te gaan. Daarnaast vroeg ik me almaar vaker af of de sport mijn leven wel waard was.”

De verhalen van sporters als Eriksen en Van Loo zijn tragisch, maar hartproblemen bij jonge sporters zijn niet bijzonder zeldzaam en komen niet uitsluitend bij profsporters voor. Exacte cijfers zijn er niet, maar volgens cardioloog Lieven Herbots (Jessa Ziekenhuis Hasselt) sterven elk jaar vijftien à twintig jonge sporters aan een hartstilstand. Bij een deel van die mensen is de hartverlamming een gevolg van een aangeboren afwijking, maar soms is de oorzaak een verworven probleem. Zo kunnen virussen en bacteriën een ontsteking van de hartspier veroorzaken die tot gezondheidsklachten of overlijden leidt. 

Eerder waarschuwden experts dat ook het coronavirus zo’n effect kan hebben. Enkele maanden geleden raakten verschillende spelers van Inter Milan, Eriksens club, besmet met het virus. Toch is er volgens Giuseppe Marotta, CEO van de Italiaanse ploeg, geen verband tussen de pandemie en Eriksens hartstilstand. “Hij was nooit besmet met het virus en was ook niet gevaccineerd.”

Screening

Eriksen was omringd door gezondheidsexperts, werd onlangs nog medisch gescreend en voelde zich fysiek in topconditie. Hoe kon hij dan alsnog verrast worden door een hartstilstand? Cardioloog Peter Peytchev (Hartcentrum OLV Aalst) wil niet speculeren over de exacte oorzaak, maar geeft aan dat wetenschappelijk onderzoek niet alle onderliggende aandoeningen kan opsporen. “Bij medische screenings ontdekken we ongeveer 80 procent van de aangeboren afwijkingen die tot een hartstilstand kunnen leiden. Een deel blijft dus onopgemerkt.” Daarnaast wijst Herbots erop dat de hartspier wel vaker ontstoken raakt zonder dat dat meteen levensbedreigende gevolgen heeft. “Het heeft geen zin om iemand als schuldige voor Eriksens hartstilstand aan te duiden.”

Volgens Peytchev hebben vooral duursporters als lopers en fietsers een verhoogd risico op een hartstilstand. “Zware fysieke inspanning kan bepaalde lichamelijke problemen doen escaleren.” Toch gelooft Herbots niet dat het nuttig is om alle jonge mensen aan een medisch onderzoek te onderwerpen voor ze lid van een sportclub worden. “Het is wel interessant als specifieke groepen, bijvoorbeeld intensieve sporters, hun medische status met hun huisarts bespreken. Als er in hun familie eerder sprake was van mensen met hartproblemen op jonge leeftijd, kan de dokter alsnog beslissen om ze door te verwijzen naar een cardioloog.”

EHBO

Cardioloog Michiel Herssens (AZ Rivierenland) wijst daarnaast op het belang van EHBO-cursussen. “Bij een hartstilstand is het belangrijk om snel in te grijpen. Daarom zouden jongeren in het secundair onderwijs al moeten leren hoe ze de eerste zorg kunnen toedienen als iemand in nood verkeert.”

Eriksen is buiten levensgevaar, maar blijft in het ziekenhuis. Of hij ooit nog professioneel voetbal zal spelen, is onzeker. “Ik verwacht dat zijn artsen binnenkort een defribillator bij hem inplanten. Daarmee blijft het mogelijk om aan topsport te doen, maar het wordt wel moeilijk om een partij te vinden die hem wil verzekeren”, zegt Peytchev.

Van Loo rekent er intussen op dat zijn sportieve collega alle tijd neemt om te bepalen wat zijn volgende stap wordt. “Hij moet aan zichzelf denken en naar het advies van de artsen luisteren. Ik hoop dat hij weet dat na een voetbalcarrière een nieuw leven wacht, dat evenzeer de moeite waard is om geleefd te worden. Al kost het tijd om aan die gedachte te wennen.”