Direct naar artikelinhoud
NieuwsTigray

Met ‘opzettelijke’ hongersnood maken Ethiopië en Eritrea zich schuldig aan oorlogsmisdaad

Ethiopische vrouwen maken ruzie bij de bedeling van een lading gele erwten in de Tigray-regio.Beeld AP

Ruim zeven maanden na het begin van de oorlog in de Ethiopische regio Tigray worden de contouren van een humanitaire catastrofe zichtbaar. Meer dan 350.000 inwoners verkeren volgens de VN in hongersnood, voor maar liefst 3,5 miljoen andere Tigreeërs dreigt eenzelfde lot. 

Onder hulpverleners groeit de woede en frustratie over de hulpblokkade van Ethiopië en Eritrea, die de honger doelbewust lijken in te zetten als wapen.

Wereldleiders, van de G7 tot de paus, riepen in het weekend op om hulpverleners ongehinderd toegang te geven tot Tigray. “Er is hongersnood!”, zo verklaarde paus Franciscus zondag, tijdens zijn wekelijkse openbare gebedsdienst in het Vaticaan, verontwaardigd. De regeringsleiders van de G7 eisten in hun slotverklaring in Cornwall dat hulporganisaties eindelijk toegang krijgen tot alle delen van Tigray.

De noodkreten volgden op een dringende waarschuwing van VN-instanties. In een gezamenlijke verklaring maakten het VN-voedselprogramma WFP, landbouworganisatie FAO en Unicef donderdag bekend dat in Tigray zeker 353.000 mensen kampen met een ‘catastrofaal’ tekort aan voedsel. “Er is nu hongersnood”, zo zei de noodhulpcoördinator van de VN, de Brit Mark Lowcock. Wordt er niet heel snel ingegrepen, dan dreigt volgens de VN zelfs voor meer dan de helft van alle 6 miljoen inwoners van Tigray een levensbedreigende voedselschaarste. De EU en de VS gaven hun eigen verklaring uit, waarin ze spreken van een “volledige humanitaire crisis”.

De vraag is hoeveel indruk de diplomatieke druk maakt op de leiders van Ethiopië en Eritrea. Sinds zij in november gezamenlijk ten strijde trokken tegen de afvallige bestuurders van Tigray, houden de Ethiopische premier Abiy Ahmed en de Eritrese president Isaias Afewerki zich Oost-Indisch doof voor kritiek. Abiy houdt ondanks de gigantische tol onder de burgerbevolking vol dat zijn troepen in Tigray slechts bezig zijn met een operatie gericht op ‘wetshandhaving’. Afewerki heeft, ondanks stapels bewijs, beweerd dat zijn leger helemaal niet eens in Tigray actief is.

Een meisje van 20 dagen wacht op behandeling in een tent van een kliniek in Abi Adi, in de regio Tigray.Beeld AP

Ooggetuigen en hulpverleners ter plaatse, die vaak alleen op basis van anonimiteit willen praten, maken al geruime tijd melding van Ethiopische en Eritrese soldaten die konvooien met hulpgoederen tegenhouden. In mei zagen verslaggevers van de Volkskrant ook hoe Ethiopische troepen een konvooi de doortocht beletten net buiten Mekelle, de regionale hoofdstad van Tigray. Minstens zo ernstig zijn de vele berichten over Eritrese militairen die moedwillig akkers met voedselgewassen vernietigen en bewoners verbieden om hun land opnieuw te bewerken.

Het opzettelijk laten verhongeren van een complete burgerbevolking kan worden gekwalificeerd als een oorlogsmisdaad, afgaande op een resolutie van die strekking die in 2018 werd aangenomen door de VN-Veiligheidsraad. Ethiopië en Eritrea zullen natuurlijk niet graag meewerken aan een eventueel onderzoek naar een dergelijke misdaad, al kan de roep erom de komende tijd gaan aanzwellen. Onderzoekers van de World Peace Foundation, onderdeel van de Amerikaanse Tufts University, spreken in een nieuw rapport al onomwonden van ‘starvation crimes’ in Tigray. Het rapport – waarvan het voorwoord is geschreven door Helen Clark, de voormalige premier van Nieuw-Zeeland – stipt aan dat Tigray ondanks droogtes, een sprinkhanenplaag en de coronapandemie vrijwel genoeg te eten had voordat het gewapende conflict uitbrak. De huidige honger is dus het resultaat van ‘opzet’.

De humanitaire noodsituatie in Tigray roept angstige herinneringen op aan de jaren tachtig, toen in het gebied honderdduizenden mensen door uithongering om het leven kwamen. Voedselhulp werd toen bewust tegengehouden door het bewind van Mengistu Haile Mariam, een communistische kolonel die in een strijd was verwikkeld met rebellen uit Tigray.