Seb Audy (42), reisgezel van Dixie Dansercoer: ‘Zijn vrouw bellen is het moeilijkste dat ik ooit gedaan heb’

“Voor we beginnen: ik wil mijn oprechte deelneming aan de vrouw van Dixie overmaken, aan zijn kinderen, zijn vrienden en aan al wie hem dierbaar was. Dat hij er niet meer is, is een vreselijk verlies”, zegt Sebastien Audy. De Canadees was vorige week de enige ooggetuige van het fatale ongeval van poolreiziger Dixie Dansercoer. Tijdens het gesprek schijnt de zon, maar de donkere schaduw van verdriet blijft de hele tijd over zijn gezicht hangen. “Ik kende Dixie pas twee jaar, maar hij was een fantastische man. Ik bewonderde hem voor alles wat hij al had bereikt in zijn leven. Toch was hij een heel bereikbare man gebleven, vol positiviteit en met een fijn gevoel voor humor. We hebben 31 dagen samen doorgebracht, met tweeën in een tentje, in zware omstandigheden: dat schept een band die verder gaat dan vriendschap.”

Audy is nog altijd in Groenland. Alleen, met enkel virtueel contact met zijn vrouw en familie om hem door de moeilijkste momenten te sleuren. Van de plaats des onheils ging het vorige week met de reddingshelikopter naar het vissersdorpje Upernavik en daarna bracht een vliegtuig hem naar Ilulissat, de tweede grootste plaats in Groenland. Vanavond vliegt hij met een paar tussenstops naar Kopenhagen, in Denemarken, en dan eindelijk kan hij terug naar huis, naar Washington DC. “Een hele omweg, eigenlijk. Maar ik ben blij dat ik mijn vrouw en zoon zal terugzien.”

Hoe gaat het nu met jou?

“Ik ben nog altijd heel verdrietig. Ik slaap slecht. De tragedie zit nog altijd in mijn hoofd: als ik mijn ogen sluit, zie ik het zò voor mij. Ik probeer alles nog te verwerken.”

Hoe heb je Dixie Dansercoer leren kennen?

“Ik was van plan om een dubbele pooltocht te maken, eerst over de noordpool, daarna over de zuidpool. Vermits Dixie een internationaal gelauwerd gids is voor dat soort van poolexpedities, heb ik hem gevraagd om mij bij de training bij te staan. Normaal zouden we vorig jaar al de tocht hebben gemaakt van zuid naar noord over het ijs in Groenland, maar daar heeft Covid-19 een stokje voor gestoken. We hebben wel alle voorbereidingen verder gezet, om dit jaar te kunnen vertrekken. Uiteindelijk hebben we pas 4 weken voor vertrek de definitieve toestemming gekregen om te reizen in de pandemie. We hebben 4 extra coronatesten moeten laten uitvoeren en 5 dagen in quarantaine in Kangerlussuaq moeten blijven, voor we naar onze startplaats mochten.”

Reizen over het poolijs verlopen nooit voorspoedig, maar jullie kregen ook nog eens met sneeuwstormen af te rekenen.

“We hebben eerst het vertrek door een storm moeten uitstellen. Daarna konden we maar net het verlaten Amerikaanse radarstation DYE2 bereiken. We hebben er vijf dagen vastgezeten. Het gevolg was dat het terrein héél zwaar was geworden: we moesten voortdurend over sastrugi - een soort van bevroren golven van sneeuw, gevormd door de wind. Maar een paar dagen voor het ongeluk begon Moeder Natuur mee te werken: het weer klaarde op, de wind was sterk maar niet te sterk, de zichtbaarheid was perfect en het terrein was minder hobbelig. Daardoor konden we eindelijk mooie afstanden per dag beginnen afleggen. De dag voor het ongeluk deden we zelfs 200 km. We waren op twee lange dagen van de Tugto-gletsjer, waar we zouden afdalen en opgepikt worden door een team met sledehonden om de laatste kilometers naar ons eindpunt Qanaaq af te leggen.”

En dan kwam het moment waarop het helemaal verkeerd ging. Hoe begon die dag?

“Na ons ontbijt was de wind iets te sterk om te vertrekken. We hebben nog een uur of twee gewacht en toen was het beter: we konden met onze kleine kites van zes meter goeie vooruitgang boeken, gedurende drie uur. We konden na een eerste stop zelfs met de grotere kites verder, tot we op de plek kwamen waar we voor onze eigen veiligheid te voet verder moesten wegens de aanwezigheid van kloven in het ijs. Ik ben niet zo ervaren in poolexpedities als Dixie - ik heb meer ervaring als bergbeklimmer. ‘Dit is een tricky spot’, zei Dixie. Ik merkte dat het terrein veranderd was en voelde me zelf niet meer gerust om verder te kiten. De wind trok ook opnieuw aan, wat ons deed besluiten dat het beter was ons materiaal op te bergen. Niet veel later gebeurde het ongeluk.”

Voor mensen die enkel de bewoonde wereld kennen, is het moeilijk te vatten dat iemand in een oogwenk zomaar kan verdwijnen in een verborgen kloof onder de sneeuw.

“Het was vreselijk om daar getuige van te zijn. (stil) Hij liep amper 2, 3 meter voor mij en plots was hij wég.”

Wat was het eerste wat je deed?

“Ik probeerde contact met Dixie te maken - dat lukte niet. En dan heb ik meteen met de satelliettelefoon om hulp gebeld. Vijf minuten later was ik bezig om de zone te onderzoeken met een skistok op nog meer kloven en sneeuwbruggen, zodat het pad naar de bewuste kloof veilig was voor wanneer de reddingswerkers zouden arriveren. Daarna heb ik ook een veilige landingsplaats voor de helikopter, tien bij tien meter groot, afgebakend.”

Hoe vermijd je dat je op zo’n moment in paniek raakt?

“Door heel erg gefocust te zijn op wat ik kon controleren. Een veilige route. Een landingsplaats. Zorgen dat er geen tijd verloren hoefde te gaan wanneer er hulp was.”

Je hebt, niet lang na het ongeluk, gebeld met Dixie’s vrouw Julie. Hoe moeilijk was dat?

“Het was verschrikkelijk. Maar ik moést het doen, uit respect voor Dixie. Het was waarschijnlijk het moeilijkste dat ik ooit heb gedaan. Nee, niet ‘waarschijnlijk’. Het was hét moeilijkste ooit.”

Bleef je hoopvol?

“Elke vijf à tien minuten probeerde ik contact te maken. Zelfs al was ik niet zeker dat hij mij zou horen, wou ik ervoor zorgen dat hij wist dat ik er was. Ik legde hem uit wat ik aan het doen was. Ik riep hem toe dat ik zijn familie had gebeld en dat ze hadden gezegd dat hij moest volhouden. Maar helaas: de reddingswerkers hebben nog geprobeerd wat ze konden, maar het was onmogelijk zijn lichaam te lokaliseren en te bergen.”

Je schreef op je blog, een dag eerder, dat jullie een gevaarlijke zone zouden binnentrekken. Spraken jullie veel over de risico’s van zo’n expeditie?

“Er is altijd een risico. Dixie was iemand die daar heel conservatief in was: hij nam nooit meer risico’s dan nodig. Elke dag bespraken we het terrein, de wind en de zichtbaarheid. Was het terrein gevaarlijk, wat in 9 van de 10 gevallen altijd zo was, gingen we trager om ongelukken te vermijden - een val, een slee die omslaat, een kite die valt. Was de wind te krachtig, wachtten we op betere omstandigheden. Hij had elke dag contact met zijn vrouw Julie en met Eric Bonnem van Expeditions Unlimited: dan bespraken ze de weersverwachting en besliste hij op basis daarvan hoe onze dag eruit zou gaan zien.”

Heb je iets op de plaats van het ongeluk achtergelaten?

“Nee. Toen de reddingsploeg besloot om hun actie af te breken, heb ik lang bij die gletsjesspleet gezeten. Alleen. Ik heb hem verteld dat ik hem voor altijd zal bewonderen, om wat hij deed maar vooral om wie hij was. Ik heb hem gezegd dat ik ontzettend veel van hem heb geleerd en dat ik daar dankbaar voor was. Ik heb de mooie momenten van onze expeditie in herinnering gebracht. En toen was de helikopter er terug, om ons allemaal op te pikken. De helikopter was er niet gebleven. Geen idee waarom. Misschien om bij te tanken. Ik weet het niet.”

Jullie waren 31 dagen samen op het ijs. Welke herinnering zal je voor altijd koesteren?

“Het zijn er zoveel… (stil) Weet je waar we het meest over spraken, op de momenten dat we rustten? Zijn familie. Hij was een trotse vader, zou in september grootvader worden zelfs, en daar sprak hij zo gloedvol over. En als het moeilijk was, door het weer en de wind, slaagde hij er altijd in om met een grap de sfeer erin te houden. Voor Dixie waren er geen problemen, alleen oplossingen. Hij zag altijd het positieve: als er geen wind was, zei hij dat de wind wel zou komen; was er te veel wind, zei hij dat de wind wel minder krachtig zou worden. En dan wachtten we, een uur, twee uur, drie uur. Hij vertelde me ook dat België een geweldig voetbalteam heeft, dat drie jaar lang op nummer één in de wereld stond. Hij hoopte, waarschijnlijk net als het hele land, dat jullie nu een hele sterke prestatie op het EK voetbal zouden leveren.”

Hoe beleefde je de terugkeer in de bewoonde wereld, in het vissersdorpje Upernavik?

“Ik moest nog een hele procedure doorlopen. Eerst naar het ziekenhuis, om na te gaan of ik niet in shock was. Daarna moest ik de politie vertellen over de omstandigheden die tot het ongeval hadden geleid. En dan was het tijd om rust proberen te vinden.”

Hoe vind je die rust, wanneer al je dierbaren ver weg zijn en je in gemeenschap vol onbekende mensen bent?

“Ik heb mijn vrouw gebeld. Dat was emotioneel. Ze heeft me zo goed ze kon gesteund - net als mijn ouders, mijn zoon, mijn zussen, mijn beste vrienden. Ik was er alleen, maar ik voelde me toch omringd door mensen die me dierbaar zijn. De manier waarop de mensen in Upernavik mij hebben opgevangen, was zeer bijzonder. Het gebeurt er niet vaak dat er een grote helikopter landt in het midden van de nacht: de mensen wisten snel wat er aan de hand was. Ze spraken me aan op straat, met een woord van steun en soms met een knuffel. Een veiligheidsofficier op de luchthaven nodigde me uit voor het avondeten, bij hem thuis met zijn vrouw en hun twee kinderen. Ik was enorm geroerd door zoveel medeleven van vreemden. Ze hadden zich net zo goed kunnen afwenden van die rare, gebroken man. Het gaf hoop, weet je: er is nog menselijkheid in deze wereld.”

Deze expeditie in Groenland was voor jou een voorbereiding op een pool-tot-pool-expeditie. Heb je al nagedacht of je dat nog wil doen?

“Ik denk er constant over na. Mensen die doen wat Dixie en ik doen, zijn zich heel bewust van de risico’s. Maar nu, met zo’n tragedie die ik voortdurend opnieuw en opnieuw voor mijn ogen zie, weet ik het niet meer. Soms denk ik dat het beter is om er gewoon mee op te houden. Maar dan wil ik het wél, om Dixie te eren en te herdenken. Ik moet het tijd geven en pas beslissen als de rouw voorbij is.”

Zou je terug naar de plaats van het ongeluk willen, of is dat onmogelijk?

“Dixie’s slee ligt nog in de kloof. Voor altijd, helaas. Ik had gehoopt om zijn persoonlijke bezittingen - zijn telefoon, zijn camera met alle foto’s van de expeditie, zijn portefeuille - mee naar huis te kunnen nemen en aan zijn vrouw en kinderen teruggeven. Het is een gevaarlijke plek. Je zou er met een helikopter wel kunnen geraken. Dan zie je de kloven ook beter. Maar weet je, het ijs beweegt voortdurend. Zelfs als je er een gedenkteken zou willen zetten, weet ik niet of het nog zou lukken om de precieze plaats terug te vinden.”