Kamercommissie keurt resolutie over Oeigoeren unaniem goed, PVDA onthield zich

De resolutie veroordeelt ten stelligste de willekeurige detentie van de Oeigoerse minderheid en de schending van de mensenrechten in de autonome Chinese regio van Xinjiang. De vervolgingen en massieve schendingen van de mensenrechten kunnen aanleiding geven tot misdaden tegen de menselijkheid. De tekst erkent ook dat er een ernstig risico van genocide bestaat en dat het Verdrag inzake de voorkoming en bestraffing van genocide uit 1948 alle verdragspartijen verplicht om preventieve maatregelen te nemen.

Voorts wordt China opgeroepen onmiddellijk de "willekeurige detentie van etnische minderheden in 'heropvoedingskampen'" te stoppen en alle mensen onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrij te laten. Tot slot worden de ongegronde en willekeurige sancties van de Chinese autoriteiten, die neerkomen op een aanval op de vrijheid van meningsuiting, de academische vrijheid en de internationale inzet voor universele mensenrechten met klem veroordeeld. De Chinese autoriteiten moeten deze "onrechtvaardige sancties" opheffen, luidt het nog. 

Daarnaast bevat de resolutie 20 vragen aan de federale regering. Zo verzoeken ze de regering "met klem elke vorm van discriminatie, onderdrukking en willekeurige detentie van etnische minderheden te veroordelen, in bijzonder het gevoerde beleid ten aanzien van de Oeigoeren in de autonome regio Xinjiang". 

Zo wordt verwezen naar het door de Chinese regering gestuurde dwangarbeidssysteem, de uitbuiting van de Oeigoeren en andere etnische minderheden, de gedwongen sterilisatie van vrouwen en meisjes, de gedwongen abortussen en de fysieke en morele agressie tegenover gevangenen. 

Daarnaast dient de regering bij de Europese instanties te pleiten voor een uitbreiding van de sancties tegen China indien de repressie tegen de Oeigoeren aanhoudt. Ook moeten de bilaterale uitwijzingsverdragen met China opgezegd worden als de toestand verergert.

Aan de stemming dinsdag gingen twee dagen met hoorzittingen vooraf waarin onder meer Oeigoeren kwamen getuigen over de situatie ter plaatse. Het woord ‘genocide’ stond centraal in de debatten op basis van de verschillende voorstellen van resolutie die meerdere partijen hadden ingediend. De term stond ook in het voorstel van de groenen, waardoor de hoofdindiener Samuel Cogolati op een sanctielijst van Europese personaliteiten belandde die geviseerd werden door de Chinese autoriteiten vanwege hun standpunten over de Oeigoerse kwestie. 

Vorige week nog werd de stemming in de commissie uitgesteld omdat N-VA en Vlaams Belang vonden dat ze onvoldoende tijd hadden gekregen om een amendement dat de meerderheid op de tekst had ingediend te bestuderen. Ook dinsdag laakte Peter De Roover (N-VA) dat van het voorstel van Ecolo-Groen “te veel is afgeschaafd”. Ook Annick Ponthier (Vlaams Belang) had het over “de terughoudendheid van de meerderheid”. 

Samuel Cogolati was het daar dinsdag niet mee eens. Het Ecolo-parlementslid weerlegde dat het om een “afzwakking” gaat en loofde het werk van de meerderheid. De Ecolo-Groen-fractie heeft het over een “historische stemming.” “Vandaag is ons kleine land groot, omdat wij het aandurven op te staan voor mensenrechten”, zei ook Wouter De Vriendt (Groen).

Open Vld-parlementsleden Marianne Verhaert en Goedele Liekens voegen daar aan toe dat “als elk nationaal parlement ons met deze resolutie zou volgen, als elke nationale regering zou doen wat wij in deze resolutie aan onze federale regering vragen, we wel degelijk iets kunnen betekenen voor de Oeigoeren. Wij kunnen niet wegkijken van de grootste mensenrechtenschendingen van dit tijdperk en met deze resolutie vragen we concrete maatregelen”, aldus Verhaert en Liekens.

Ook Vooruit reageert na afloop van de stemming tevreden. “Mensenrechten zijn voor ons altijd de rode lijn in het buitenlands beleid. Met deze resolutie toont België zich moedig en sterk. Ons eigen importbeleid moeten we herzien en Europees zullen we de kar trekken om ook daar de situatie in Xinjiang aan te klagen”, zegt Vicky Reynaert. 

De commissie stemde uiteindelijk unaniem voor, uitgenomen PVDA, dat zich onthield. Die partij heeft zich altijd al terughoudend opgesteld over de kwestie, en heeft tot nu toe in elk parlement geweigerd een resolutie over de Oeigoeren te steunen. PVDA trekt een deel van de internationale rapporten in twijfel over het lot van de Oeigoeren, omdat die anti-Chinees georiënteerd zouden zijn.

Ons land is daarmee, na Canada, Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Litouwen,  het vijfde land land ter wereld dat de misdaden tegen de menselijkheid en het ernstige risico van genocide tegen de Oeigoeren in China erkent. Ook de G7-landen riepen enkele dagen geleden in een gezamenlijke verklaring China nog op om de mensenrechten te respecteren van minderheden in de Chinese provincie Xinjiang.