Juneteenth - dag waarop slavernij werd afgeschaft - wordt nationale feestdag in VS
De dag waarop de Amerikanen de afschaffing van de slavernij herdenken, Juneteenth op 19 juni, wordt een nationale feestdag in de Verenigde Staten. Nadat de Senaat unaniem een wetsvoorstel had aangenomen, heeft nu ook het Huis van Afgevaardigden het voorstel met een overweldigende meerderheid goedgekeurd.
Op Juneteenth (een samentrekking van June en nineteenth), zoals de gedenkdag op 19 juni wordt genoemd, wordt de dag in 1865 herdacht waarop de laatste slaven in de Verenigde Staten werden bevrijd in Galveston, Texas.
De roep om van Juneteenth een nationale feestdag te maken, klonk steeds luider, met de aanhoudende Black Lives Matter-protesten tegen racisme en buitensporig politiegeweld op de achtergrond. Maar een voorstel in die zin stuitte tot hiertoe op verzet van de Republikeinse senator Ron Johnson. Die liet echter weten dat hij zijn bezwaren liet vallen.
Bekijk hier het verslag uit "Het journaal" (en lees verder onder de video):
Iedereen is het ermee eens om deze dag te herdenken als een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis
"Als je weet dat het Huis van Afgevaardigden bestaat uit 435 leden en 415 van hen hebben "ja" gestemd, net als de hele Senaat, dan weet je dat iedereen het ermee eens is om deze dag te herdenken als een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis, namelijk het einde van de slavernij en het afrekenen met een pijnlijke geschiedenis die al 400 jaar geleden begon in de VS", zegt VS-correspondent Björn Soenens.
Beluister hier het gesprek met Björn Soenens in "De ochtend" op Radio 1 (de tekst gaat hieronder door):
Nieuwe feestdag in de VS: "Juneteenth" herdenkt afschaffing van de slavernij
In de meeste Amerikaanse staten was Juneteenth al een feestdag, maar nu is de dag dus op weg om een nationale feestdag te worden. In dat geval krijgen werknemers van de federale overheid elk jaar op of rond 19 juni een dag vrij. Hiermee stijgt ook de druk op de privésector en lokale overheden om hetzelfde te doen.
De laatste keer dat er nog eens een nieuwe nationale feestdag aan de kalender werd toegevoegd, was in 1983, met Martin Luther King Day.
Wat herdenken de Amerikanen precies op Juneteenth?
Juneteenth voert terug naar de verscheurende Amerikaanse Burgeroorlog tussen Noord en Zuid (1861-1865). Op 19 juni 1865 werd in Texas als laatste staat van de zuidelijke Confederatie de "Emancipation Proclamation" afgekondigd. Daarmee werd de slavernij in de laatste zuidelijke staat officieel onwettig verklaard en waren de zwarten er vrij.
Het decreet van toenmalig president Abraham Lincoln was sinds januari 1863 van kracht en was in feite niet helemaal wettelijk: slavernij was immers een bevoegdheid van de deelstaten en niet van de federale regering. Daarom haalde Lincoln een trucje uit: het decreet was enkel van toepassing op de afgescheurde zuidelijke staten, waar de lokale overheid volgens hem in opstand was en dus onwettig was. De slavernij werd dus niet afgeschaft in de vier slavenstaten die bij de VS waren gebleven: Missouri, Kentucky, Maryland en Delaware.
De proclamatie had ook nog twee andere gevolgen: het leidde tot een toestroom van vrijwilligers voor het leger in de zuidelijke Confederatie en mogelijk tot een verlenging van de oorlog. Anderzijds leidde het decreet ertoe dat de Europese mogendheden na veel aarzelen weigerden om de Confederatie diplomatiek te erkennen. In Europa en de kolonies was de slavernij al decennia eerder afgeschaft.
Het volledige einde van de slavernij in de VS kwam er op 6 december 1865 na de oorlog, toen het 13e amendement op de grondwet in werking trad. Dat verbood slavernij in heel de Verenigde Staten. De ironie wil dus dat de slavernij langer bleef bestaan in die vier eerder genoemde noordelijke staten dan in het zuiden, zij het kort.