Poetin over gesprek met Biden: “Geen vriendschap, wel pragmatische dialoog”. Biden beklemtoont “nood aan basisregels”

De leiders werden ontvangen door de Zwitserse president Guy Parmelin. Na een kort samenzijn van de drie staatshoofden gingen Biden en Poetin samen met hun ministers van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken en Sergej Lavrov, in gesprek. Die meeting duurde ruim anderhalf uur.

Bij een nieuwe vergadering waren nog extra medewerkers van Biden en Poetin aanwezig. Verwacht werd dat die vergadering vier uur zou duren, maar na zo’n twee uur werd de vergadering afgerond. Een gezamenlijke persconferentie komt er niet. Beide leiders zullen elk apart een persconferentie geven.

Tijdens zijn ontmoeting met de pers zei Poetin achteraf dat er “geen vijandigheid” was tijdens de meeting. Hij noemde de vergadering productief en stelde dat beide partijen probeerden wederzijds begrip te tonen. Van “vriendschap” was geen sprake, aldus Poetin, aangezien beide landen hun eigen belangen verdedigden, maar de dialoog was “pragmatisch” en beide leiders spraken “dezelfde taal”. Poetin noemde Biden een “erg constructieve, ervaren partner”. Of de relaties met de VS zullen verbeteren, is volgens hem nog een vraagteken.

Het duo kwam onder andere overeen dat de Russische en Amerikaanse ambassadeurs in beide landen zouden terugkeren naar hun posten. 

Poetin bevestigde ook dat het onderwerp cyberveiligheid ter sprake kwam. De Russische president stelde dat er geen bewijzen zijn dat Rusland betrokken is bij grootschalige cyberaanvallen in de VS en ontkent ook alle betrokkenheid van zijn overheid. Verder beweerde hij ook dat cyberaanvallen op Rusland afkomstig zijn vanuit de VS. Daarnaast kwamen beide leiders overeen dat de VS en Rusland zouden onderhandelen over eventuele wijzigingen aan het recent vernieuwde ontwapeningsverdrag New START. Hun beide landen zijn immers verantwoordelijk voor nucleaire, strategische stabiliteit, klonk het.

Over de omstreden opsluiting van Kremlin-criticus Alexey Navalny, die ondertussen al sinds februari in een Russisch strafkamp zit, stelde Poetin dat hij wist dat hij de Russische wet overtrad, onder andere omdat zijn organisatie aanzette tot rellen en geweld. Verder wist Navalny ook dat hij gearresteerd zou worden toen hij terugkeerde naar Rusland, aldus Poetin, na in het buitenland medische hulp te hebben gekregen. Navalny werd immers verzorgd in een ziekenhuis in Duitsland nadat hij tekenen vertoonde van een vergiftiging met het zenuwgif novitsjok. Bovendien hebben de VS weinig recht van spreken op vlak van mensenrechten, zei de Russische president, verwijzend naar onder andere Guatanamo Bay.

Op de vraag van een Amerikaanse journaliste wat Poetin te vrezen heeft, aangezien zoveel van zijn politieke tegenstanders in de cel zitten of vermoord zijn, weigerde hij twee keer om rechtstreeks te antwoorden. Hij haalde opnieuw de “illegale activiteiten” van de beweging van Navalny aan, en verwees verder naar de bestorming van het Capitool in Washington, DC op 6 januari: zoiets willen we in Rusland vermijden, klonk het.

“Ik vertelde president Poetin dat mijn agenda niet tégen Rusland, maar wel voor het Amerikaanse volk is", zei president Biden tijdens zijn persconferentie. Volgens de Amerikaanse president is Poetin onterecht bezorgd dat de VS zijn land willen “uitschakelen”. 

Hij deelde mee dat hij tijdens het gesprek veel aandacht besteedde aan mensenrechten, zoals de zaak Navalny, de opsluiting van Amerikaanse gevangenen in Rusland, en de nood aan een vrije pers. “Mensenrechten zitten in ons DNA”, aldus Biden. Hij verklaarde dat de gevolgen voor Rusland “verwoestend” zullen zijn als Navalny zou overlijden.

De Amerikaanse president zei ook dat hij Poetin duidelijk had gemaakt dat hij geen inmenging in Amerikaanse politiek wenst. “Ik heb in feite gezegd dat er enkele basisregels zijn waar we ons allemaal aan moeten houden", aldus Biden.

Op vlak van cyberveiligheid heeft Biden Poetin een lijst overhandigd van instellingen die volledig “off-limits” moeten zijn voor cyberaanvallen, zoals essentiële infrastructuur. Als er nieuwe nieuwe cyberaanvallen op Amerikaanse doelen worden uitgevoerd, zullen er gevolgen zijn, aldus Biden. “Hij weet dat er gevolgen zullen zijn”, zei de Amerikaanse president. Volgens Biden verzwakken Poetins acties de wereldwijde positie van zijn land. “Zijn geloofwaardigheid wereldwijd neemt af.”

“De toon van onze volledige meeting was goed, positief”, aldus Biden. Er waren zeker onenigheden, “maar dat verliep niet in een hyperbolische sfeer”. “Daarvan was er de voorbije weken te veel”, zei de president. Hij beklemtoonde dat het belangrijk is dat Rusland “handelt volgens de internationale normen”. Volgens het Amerikaanse staatshoofd waren beide leiders het niet over alle onderwerpen eens, maar kreeg hij wel de kans om uit te leggen hoe de VS over bepaalde zaken denken.

De dynamiek moet veranderen, aldus Biden. Zelf is hij niet gekant tegen handel met Rusland, zolang het land zich aan de internationale regels houdt. Volgens de bewoner van het Witte Huis verzwakken Poetins acties de wereldwijde positie van zijn land. “Zijn geloofwaardigheid wereldwijd neemt af.”

De ontmoeting was geen “kumbaya-moment om elkaar vast te nemen”, maar verder wil hij ook geen nieuwe koude oorlog. Zelf gelooft hij stellig dat de relaties met Rusland kunnen verbeteren, zegt Biden. Over drie tot zes maanden kan bekeken worden of er verbetering is.

De top vond plaats op initiatief van de Verenigde Staten en is erop gericht om de banden met Rusland aan te halen. De twee landen liggen al langer met elkaar overhoop over verschillende kwesties. Poetin zei onlangs dat de Russisch-Amerikaanse betrekkingen een dieptepunt hebben bereikt sinds de komst van Biden.

Naast de mogelijke terugkeer van de ambassadeurs wordt in Genève gesproken over onder meer de vermeende cyberaanvallen door Rusland, de uitwisseling van gevangenen, het conflict in Oost-Oekraïne en de coronapandemie. In de aanloop naar de top werden de verwachtingen door beide partijen getemperd. Zo zei Biden vooral te willen voorkomen dat de relatie met Rusland verder verslechtert. Mensenrechten kunnen aan bod komen, maar er zal volgens Zwitserse media niet over bepaalde personen worden gesproken zoals de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. Voor zijn vrijlating betoogden dinsdagavond enkele tientallen mensen vlak bij het Meer van Genève.