Nieuw-Zeelandse eerste transgender atlete Olympische Spelen, is er fysiek voordeel? "Grijze zone", zegt dokter T'Sjoen

Op 43-jarige leeftijd heeft Hubbard zich gekwalificieerd voor het vijfkoppige Nieuw-Zeelandse team voor de Olympische Spelen. Ze zal deelnemen in de categorie boven de 87 kg, waar ze momenteel zestiende in de wereld is. Ze wordt niet alleen de oudste gewichtheffer in Tokio, maar ook de eerste transgender atlete op de Spelen. Sinds haar 35ste gaat Hubbard als vrouw door het leven.

Volgens Kereyn Smith, die aan het hoofd staat van het Nieuw-Zeelandse Olympisch Comité, voldoet Hubbard aan alle voorwaarden voor deelname van transgender atleten. "We erkennen het feit dat transgenderidentiteit in de sport een zeer gevoelig en complex onderwerp is, dat een evenwicht vereist tussen mensenrechten en eerlijkheid op het terrein", zei ze in een persbericht.

Tot 2013 kwam Hubbard als gewichtheffer uit in de mannencategorie. Ze werd erkend als vrouwelijke atlete na onder meer het aantonen van testosteronniveaus die lager waren dan de maximaal toegestane niveaus door het Internationaal Olympisch Comité. Er is kritiek omdat ze een fysiek voordeel heeft doordat ze met een mannenlichaam geboren werd, ten nadele van atletes die als vrouw geboren werden.

Is die kritiek terecht? Een vraag voor Guy T'Sjoen, endocrinoloog aan het Universitair Ziekenhuis in Gent en coördinator van het genderteam. Beluister het volledige gesprek in "De ochtend" op Radio 1. Het artikel gaat daaronder voort:

"Er is een grijze zone", zegt T'Sjoen. "Het moment van transitie bijvoorbeeld, dat is belangrijk. Was dat voor of na de puberteit? Gebeurde dat nadien, dan kan je niet ontkennen dat er veel voordelen zijn. Trans vrouwen zijn sterker, sneller, ze hebben bredere schouders, een grotere spiermassa en spierkracht, de lichaamslengte speelt ook een rol. Die voordelen zijn er niet als de transitie gestart is in de puberteit. Daar zit je dan al met een dilemma, zou de transitie voor of na de puberteit een extra regeltje moeten worden?"

"We kunnen niet ontkennen dat er een voordeel is, maar topsport uit zich altijd in uitzonderlijke lichamelijke kenmerken en capaciteiten", zegt T'Sjoen. "In gevechtssporten wordt met gewichtsklassen gewerkt, je zou er misschien ook denken over hormoonklassen, testosteronklassen, hormoon­gevoeligheid. Maar als je gaat opdelen in categorieën, ga je ook altijd discrimineren en uitsluiten."

Hubbard voldeed dus aan de testosteronniveaus van het Internationaal Olymisch Comité. "Dat werd in 2015 vastgesteld op minder dan 10 nanomol", legt T'Sjoen uit. "Daarnaast moet er ook minstens 1 jaar hormonale behandeling zijn, en moet de persoon juridisch tot het andere geslacht behoren. Een operatie wordt niet meer gevraagd. Hubbard beantwoordt aan die voorwaarden, discussie klaar dus."

De regels van het Internationaal Olympisch Comité zijn niet perfect en dat beseft iedereen ook, zegt T'Sjoen. "Dat blijft een zeer grijze zone en ik denk dat die regels nog veel meer gefinetuned moeten worden. Ik vind ook dat ze niet gelijk mogen zijn voor elke sportdiscipline. Dit gaat over kracht, testosteron, spiermassa, voor andere sporten zal dat minder relevant zijn.

T'Sjoen merkt ook nog op dat die discussie zich vooral stelt bij trans vrouwen en niet bij trans mannen. "Zij zijn kleiner en fijner, wat hen in andere disciplines zoals turnen meer voordelen oplevert, maar daar wordt met geen woord over gerept. Trans vrouwen springen meer in het vizier."