Belgische Noordzee wordt proeftuin voor autonome en onbemande vaartuigen

De minister bracht dinsdag een bezoek aan het Marine Robotics Center en De Blauwe Cluster in Oostende, die tal van deze projecten helpen te ontwikkelen. Hij was aansluitend de gastheer van een webinar waarop de Belgische expertise en het wettelijk kader werd voorgesteld aan een internationaal publiek in het kader van de International Maritime Organisation. Ook de Belgische reders reageren positief en kondigen aan een "denktank voor onbemande vaart" te zullen oprichten.

Onder de bestaande regelgeving geldt momenteel dat ‘elk schip te allen tijde goede uitkijk dient te houden door te kijken en te luisteren om een volledige beoordeling van de situatie en het gevaar voor aanvaring te kunnen maken’. Dit houdt in dat op de navigatiebrug van elk schip wettelijk steeds iemand aanwezig moet zijn. Hierop wordt nu een uitzondering voorzien voor onbemande schepen, verduidelijkt Van Quickenborne.

Voor een onbemand schip moet het gaan om een zeeschip waarvan de navigatiebrug periodiek of gedurende de gehele reis onbemand kan zijn. Onder deze definitie vallen (onderwater)vaartuigen die vanop afstand bestuurd worden of bestuurd door kunstmatige intelligentiesystemen. Het toepassingsgebied is bewust vrij ruim omschreven. Dit om flexibel te blijven en ruimte te laten voor experiment en onderzoek. Bovendien bestaat er nog geen internationaal juridisch kader waarin onbemande vaartuigen worden gedefinieerd.

De nieuwe procedure voorziet dat de minister een vergunning kan afleveren voor een bepaalde periode. Deze vergunning stelt de veiligheidsvoorwaarden vast waaraan het onbemande schip moet voldoen. Tot nu moeten er afzonderlijke vergunningen afgeleverd worden per test met een onbemand vaartuig. In het Belgisch scheepsregister wordt een nieuw speciaal register voorzien voor onbemande vaartuigen. Dit houdt in dat onbemande vaartuigen onder Belgische vlag kunnen varen. De inschrijving in dit register is gratis. Ook onbemande schepen die in het buitenland geregistreerd zijn komen in aanmerking voor een Belgische vergunning.

De nieuwe regelgeving is van toepassing op drie soorten onbemande schepen: Unmanned Surface Vessel (USV) of onbemande vaartuigen, Remotely Operated Vehicle (ROV) of robots die vanuit een controlekamer bediend worden en zijn ideaal om gericht onderzoek uit te voeren op de zeebodem, en Autonomous Underwater Vehicle (AUV) die zelfstandige missies onder water kunnen uitvoeren.