Commissie keurt nieuw Vlaams inburgeringstraject goed: cursus en examen worden betalend, slagen is verplicht
In de commissie Binnenlands Bestuur van het Vlaams Parlement is het nieuwe inburgeringstraject goedgekeurd. In het nieuwe traject moeten nieuwkomers onder meer betalen voor de cursussen (minstens 360 euro, om precies te zijn) en wordt slagen voor de examens verplicht. Vanuit heel wat middenveldorganisaties klonk er al kritiek op het nieuwe beleid. De hervorming wordt nu voorgelegd aan het parlement voor een finale stemming.
Het stond gebeiteld in het Vlaams regeerakkoord: het integratiebeleid moet anders. De commissie Binnenlands Bestuur keurde vandaag een decreet goed dat het inburgerings- en integratiebeleid wil hervormen. Het decreet moet nu nog worden voorgelegd aan het parlement, voor de finale stemming. Wat verandert er nu precies voor nieuwkomers? We lijsten even op:
- Het traject wordt betalend. De cursus Nederlands en de cursus maatschappelijke oriëntatie kosten elk 90 euro en elke afgelegd examen telkens ook 90 euro. In totaal kost het traject dus minstens 360 euro (zowel voor verplichte als niet-verplichte inburgeraars)
- nieuwkomers worden binnen de twee maanden toegeleid naar de arbeidsmarkt via de VDAB.
- nieuwkomers krijgen minstens 40 uur een "buddy" toegewezen
- de eisen op het gebied van de kennis van het Nederlands worden strenger (voor bepaalde groepen die lang geen werk vinden)
- slagen voor de examens Nederlands en maatschappelijke oriëntatie is verplicht (tot dusver moesten nieuwkomers enkel aantonen dat ze zich hadden ingezet)
Verplicht slagen
Vlaams minister van Samenleven Bart Somers (Open VLD) is tevreden met de hervorming van het integratiebeleid. "We vragen meer inspanningen, maar bieden ook meer kansen (...) We maken voor iedereen een persoonlijk inburgeringsplan. De hooggeschoolde kan sneller gaan, diegene die het moeilijker hebben, krijgen ondersteuning", laat hij optekenen.
Nieuwkomers zullen in de toekomst ook moeten slagen voor de integratie- en taalexamens, anders moeten ze de cursussen opnieuw doen. "We doen dat niet om hen te straffen, maar juist om hen niet los te laten", aldus Somers. "Als je niet beschikt over voldoende kennis van onze samenleving en taal, dan ben je kansloos." Mensen die niet voldoende aanwezig zijn bij de cursussen kunnen boetes krijgen. Het extra traject bij VDAB dat binnen de twee maanden wordt opgestart, is bedoeld zodat nieuwkomers "zo snel mogelijk zelfredzaam" kunnen zijn. Het buddy-traject is opgezet opdat nieuwkomers hun Nederlands kunnen oefenen, en zou ook moeten helpen om een sociaal netwerk op te bouwen.
We doen dit niet om hen te straffen, maar juist om hen niet los te laten
Kritiek
Het nieuwe traject is vandaag goedgekeurd nadat er vorige week extra hoorzittingen werden gevraagd. Heel wat organisaties (middenveldorganisaties, maar ook de Vlaamse Onderwijsraad en de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen) hadden zich namelijk kritisch en ongerust uitgelaten over het nieuwe beleid, onder meer over het betalende karakter van het traject. Ook de Raad van State gaf een negatief advies.
De overgrote meerderheid van de nieuwkomers volgt het inburgeringstraject op dit moment vrijwillig, de vraag is of ze dat ook zullen doen als het betalend wordt. Ook is maar de vraag of de verplichte groep, de vluchtelingen, het wel kunnen betalen. Wellicht is de kost dan voor het OCMW. De kosten kunnen ook oplopen, want wie niet slaagt voor een examen moet het opnieuw doen, en ook opnieuw 90 euro betalen.
Nieuwkomers die het niet kunnen betalen, kunnen maatschappelijk werk doen om het geld bij elkaar te verdienen
“We hebben soms een verkeerd beeld van de inburgeraars", zegt Somers over het feit dat de cursussen betalend worden. "Voor de meesten zal dit haalbaar zijn, 39 procent van de inburgeraars behaalde een bachelor of masterdiploma in zijn thuisland en we begeleiden inburgeraars binnen de twee maanden naar de arbeidsmarkt. Voor diegenen die het moeilijker hebben, werken we een oplossing uit. Zo zal het mogelijk zijn om enkele dagen zinvol maatschappelijk werk te doen en zo het geld voor de cursussen bij elkaar te krijgen. Goed voor de samenleving, maar ook goed voor de nieuwkomer, want hij bouwt een netwerk op en verbetert zijn vaardigheden."
Ook op het verplichte slagen voor de examens is kritiek. Een examen is per definitie een momentopname en wat met mensen die zich wel inzetten maar voor wie het echt niet lukt?
Ook bij het buddy-traject worden vragen gesteld. Zo zijn sommige middenveldorganisaties er niet van overtuigd dat het haalbaar is om genoeg vrijwilligers te vinden. En wetenschappers uitten in de hoorzitting maandag twijfels over de effectiviteit en zijn beducht voor averechtse gevolgen omdat de vrijwilligers niet noodzakelijk een vorming krijgen en/of kennis hebben in integratie-materie. Er lopen momenteel wel proefprojecten met buddy's, onder meer in Mechelen. De evaluatie daarvan volgt pas einde van dit jaar.