De zaak van de gekruisigde koe: ultrakatholieken kennen vandaag hun straf

De kelders van een oude confituurfabriek in Sint-Truiden vormen voortaan het decor voor de soms lugubere, dan weer humoristische kunst van Tom Herck. Het pronkstuk van zijn “Catacomben” is Holy Cow, een witte, gekruisigde koe. Eind 2017 zorgde het beeld voor ophef, toen het tien kilometer verderop hing boven het altaar van de Sint-Jan-de-Doperkerk in Kuttekoven. Een twintigtal leden van het Katholiek Forum protesteerde aan de kerk, paternoster in de hand. Ze hadden het over “ontaarde kunst”.

“Ik vond het prima dat mensen kwamen protesteren, maar de grens ligt bij het gebruik van geweld”, zegt Herck.

Niet iedereen hield het bij ‘bidden om eerherstel’, zoals op het spandoek van het Katholiek Forum stond. In een nabijgelegen kapel, waar een ander werk van Herck stond, werd brand gesticht. In Kuttekoven werd de koe neergehaald, de kerk beschadigd en iemand bracht met graffiti een Jodenster en een hakenkruis aan en een antisemitische spreuk in het Latijn: ‘Laat ons bidden, ook voor die perfide joden’. De rechter kent woensdag de strafmaat toe aan zes personen. 

Twintigjarige vandaal

De daders handelden in verschillende groepen. De graffiti bleek het werk van een twintigjarige vandaal. Maar op dat moment was het werk al zwaar beschadigd. 

Twee ultrakatholieke Vlamingen hadden een lange stok met een takkenzaag door een glasraam gestoken en probeerden zo de touwen door te snijden die het kruis recht hielden. 

“We konden maar één koord doorsnijden, waardoor onze actie is mislukt”, zegt Eric J., een 69-jarige priester uit Aalst, die zich een afstammeling noemt van Charles Jacqmin de Loupoigne. Zoals ‘Charlepoeng’ de inspiratie vormde voor de boerenkrijg, een opstand tegen het antigodsdienstige Franse gezag in de achttiende eeuw, zo wil J. zich verzetten tegen de aftakeling van het geloof in het huidige Vlaanderen. J. draait de hele rechtszaak om.

“Die kunstenaar is eigenlijk een misdadiger”, zegt Eric J. “Zijn artistieke vrijheid heeft mijn godsdienstvrijheid geschonden. Hij heeft ons getroffen in het diepst van ons hart. Hij moet onze kerken met rust laten.”

Duiveluitdrijving

Priester J. is geen onbekende. Hij was lid van het traditionalistische Priesterbroederschap St. Pius X tot hij moest vertrekken wegens ‘ongehoorzaamheid aan de oversten’. Pius X gaat voor hem niet ver genoeg. Voor Eric J. zijn alle pausen na het Tweede Vaticaans Concilie, een modernisatie van de Kerk, “ketters”. 

In zijn woning in Aalst heeft Eric J. sindsdien de ‘Onze-lieve-vrouw-van Vlaanderen’-kapel ingericht. Van daaruit draagt hij nu de Tridentijnse mis op, een viering in het Latijn, met de rug naar de gelovigen. In 2016 gebeurde er daarbij een ‘mirakel’. Eric J. haalde de pers met een ‘bloedende hostie’ in een tinnen monstrans. Professoren hielden het op een biochemische reactie in het brood.

Eric J. reed vanuit Aalst naar Kuttekoven met Robin V., met wie hij de vzw Scatturex heeft opgericht. Op de website schrijven beiden teksten over bijvoorbeeld duiveluitdrijvingen. Robin V. zetelde tot 2017 in een gemeenteraad voor Vlaams Belang, tot hij verhuisde en zo zijn zitje verloor. Sindsdien heeft hij geen mandaat meer voor de partij.  

In 2013 maakte Knack bekend hoe Robin V. samen met priester Eric J. een duiveluitdrijving organiseerde in de Kamer, in aanwezigheid van Vlaams Belang-boegbeeld Alexandra Colen en andere VB’ers. Robin V. zat in zijn studententijd in KVHV Gent, waarmee hij met huidig Kamerlid Dries Van Langenhove afreisde voor een congres in Polen. 

Dat congres in Niepolomice was georganiseerd door Traditie, Familie en Eigendom, een ultraconservatieve, katholieke organisatie met wereldwijde vertakkingen. Robin V. was in het verleden ook nauw betrokken bij de oprichting van een conservatieve school in Maleizen, bij Overijse, waar hij volgens Apache deelnam aan een cantus met nazistische liederen.

Tweede poging

Nadat zijn poging met priester Eric J. mislukte, ging Robin V. een tweede keer. Hij kon de broers M. overtuigen, drie overtuigd katholieke Franstaligen uit Roosdaal, tussen Aalst en Brussel. Het raampje dat Eric J. en Robin V. eerder hadden gebroken, kon een van de broers gebruiken om naar binnen te klimmen, de koe neer te halen en er een bijtend zuur over te gieten.

“De bedoeling was om het kunstwerk te stoppen, maar het had een averechts effect: daarna was er enkel meer media-aandacht voor het werk en waren de juridische gevolgen voor ons”, zegt Robin V. nu. “We hadden iets anders moeten doen, binnen de regels van de wet.”

Werkstraffen

Het openbaar ministerie vordert werkstraffen voor de zes beklaagden. Zelf vragen ze opschorting van straf, waardoor het niet op hun strafblad komt. Kunstenaar Tom Herck vraagt een schadevergoeding van 8.000 euro, voor het krenken van zijn eer en reputatie. 

“Ik baseer me voor dat bedrag op de gangbare schadevergoedingen en op de Bijbel”, zegt Herck. “Nummer 8 is het nummer van de wederopstanding. Daarmee kan ik een nieuw begin starten en ik zal het schenken aan een goede doel.”

De daders vinden het maar niks dat het beeld een nieuwe plek krijgt in Sint-Truiden. “Volgens mij is het nog altijd nog een belediging”, zegt Robin V.

“God zal over hem oordelen”, besluit priester Eric J.