‘Portugal is een nachtmerrie’: op zoek naar de code om de tegenstander van de Rode Duivels te kraken

Ziehier achtergrond bij België-Portugal van komende zondag in Sevilla aan de hand van ingewijden in het Belgische en internationale voetbal. Zij konden enkel voluit spreken als zij niet met naam en toenaam werden vermeld in de krant. Over de inschatting van Portugal en van de Rode Duivels is men eensgezind, maar niet over hoe Roberto Martínez de wedstrijd dient aan te pakken.

Een ex-coach van meerdere Belgische G5-clubs: “Voilà, we zullen zien of coach en spelers geleerd hebben uit de halve finale op het WK tegen Frankrijk. Want dit Portugal is een exact kopie. Een ploeg die het niet erg vindt om gedomineerd te worden, maar die over genoeg individueel talent beschikt om daarmee zelf het verschil te maken. Veel topploegen in het clubvoetbal zijn zeer goed in het een maar minder in het ander. Real Madrid, Barcelona, PSG... zijn sterk aan de bal maar kwetsbaar als ze achter de bal moeten hollen. Portugal kan het allebei.”

Hetzelfde geluid horen we van een trainer die dit seizoen actief is in eveneens een Belgische G5-club. “Portugal is uit de Groep des Doods de ergst mogelijke tegenstander voor België. Portugal is een nachtmerrie. Hun bondscoach Fernando Santos is qua voetbalvisie heel duidelijk: pragmatisch. Het is heel moeilijk winnen van zijn ploegen. De restverdediging wordt nooit verwaarloosd, zijn spelers willen werken en lopen zonder bal, en voorin hebben ze met Ronaldo iemand die nauwelijks leer raakt en toch wedstrijden voor ze wint. Portugal is bereid om 90 minuten en meer te wachten op die éne fout die jij zult maken. Daarbij komt dat in deze generatie enkele jongens steken die het collectief niet nodig hebben om een doelpunt te maken – Portugal heeft op dit EK zeven keer gescoord; dat is naar Santos-normen gigantisch en verrassend veel. Kortom, pfffft. Echt waar, je had veel beter Frankrijk of Duitsland gekregen – die willen nog wel meevoetballen. Portugal is niet bang om er een afschuwelijke match van te maken.”

Zo, dat is dan duidelijk waar Portugal voor staat. Maar wat zijn hun zwakke punten? Terug naar de ex-coach: “Het valt op dat ze wel eens kwetsbaar zijn in het centrum.” De trainer bij de G5-club bevestigt: “Als ze aanvallen, of beter gezegd: als ze móéten aanvallen, laten ze weleens ruimte, zowel centraal als op de vleugels.”

“Heel juist”, stemt de ex-coach in: “Portugal is te pakken als zij moeten verdedigen met hun gezicht naar eigen doel. Als ze moeten teruglopen.”

Dan lijkt het ons dat de Rode Duivels Portugal uit hun kot moeten lokken. De profielschets van Portugal zoals hierboven uit de doeken gedaan, is geen recept om tikitakagewijs de ploeg uit verband proberen te spelen, toch? “Klopt”, aldus de trainer. “Als Martínez denkt dat hij Portugal kan verslaan vanuit het balbezit, vanuit het combinatiespel, als hij gelooft dat je hun verdediging uit verband kunt tikken, vergeet dat maar. Je moet hen het spel laten maken. Zelf ga je geen ruimte creëren, maak dat zij ruimte maken voor jou. Haal ze uit hun comfortzone.”

Maar dat betekent dat België zelf uit zijn comfortzone moet stappen en het balbezit afstaan? De trainer haalt zijn schouders op: “Is dat zo erg? Hadden we de bal tegen Denemarken?”

Hier lopen de wegen van de huidige trainer en de ex-coach uiteen. Want, die laatste: “Moet je dan nu na vijf jaar onder Martínez iets helemaal anders gaan doen?” De trainer van een G5-club: “Wees niet bang om er zelf een afschuwelijke wedstrijd van te maken. Doe met hen wat zij met jou willen doen.”

De ex-coach, daarentegen: “Neen. Als je verliest, verlies dan met je eigen identiteit. Ik vind dat Martínez moet kiezen voor de bal, voor dominantie, maar voorzichtige dominantie. Val aan en zorg dat je voldoende mensen achter de bal houdt. Maak dat hun verdedigers uit positie moeten lopen, maar hou de organisatie. En vooral: wees niet te lief. Maak de fouten die nodig zijn en pak de kaarten die je moet pakken. Maar tracht jezelf te blijven.”

Een assistent-trainer bij alweer een andere Belgische G5-club deelt die laatste mening. “Portugal komt niet. Die gaan niet in de val lopen. Je kunt toch moeilijk de bal op de middenstip laten liggen? Ik zou kiezen om het initiatief te nemen maar met een zeer hoge balcirculatie om ze op die manier uit verband te spelen.”

Fight fire with fire of durven het initiatief te nemen? Verschillende visies, even verdedigbaar.

We gaan te rade bij nóg een stem. Hij is sportief directeur bij een Belgische G5-club. “Ik weet niet of de sleutel van de match tegen Portugal zozeer in het tactische schuilt. Ik zie het vrij simpel: als De Bruyne, Eden Hazard, Lukaku top zijn, gaan we winnen. Kunnen ze niet het verschil maken, ga je verliezen. Ik vind niet dat wij een soort voetbal hebben dat qua teamconcept een wedstrijd in een bepaalde richting kan sturen.

“Dus ja, de Duivels kunnen winnen van Portugal. En je kunt winnen van Italië, je kunt gerust Europees kampioen worden – ik hoop het –, als jouw genieën ook telkens geniaal zijn.”

Portugal is ellende op noppen, dat is nu wel duidelijk. Het leuke aan dit verhaal is om te horen hoe verschillende voetbalwijzen elk een andere route naar de kwartfinale in München kiezen. Welke weg slaat bondscoach Roberto Martínez in? Dominantie of omschakeling, of gewoon rekenen op een ingeving van de vedetten? Hoe overleven we deze nachtmerrie? Het antwoord ligt in de hitte van ­Sevilla.