Macron wil strategie om “Europese ideeën te verdedigen" na omstreden Hongaarse antiholebiwet

"Er is een opgang van illiberaal gedachtegoed in postcommunistische samenlevingen", stelde Macron vast. "Dat is een diepgaande tendens in deze samenlevingen, niet bij enkele leiders. Het zou te makkelijk zijn om een leider met de vinger te wijzen. We moeten ons afvragen hoe deze mensen op dat punt belanden.”

Volgens Macron gaat het erom "streng te zijn voor de leiders, en overtuigend ten aanzien van de mensen". "We moeten samenwerken met intellectuelen in de civiele samenleving, meer aanwezig zijn in de media in deze landen, meer steun geven aan zij die Europese ideeën verdedigen. We hebben nood aan een strategie", aldus het staatshoofd, die meent dat de Conferentie over de toekomst van Europa zich erover moet buigen. 

De meeste staatshoofden en regeringsleiders trokken donderdagavond ongemeen hard van leer tegen de Hongaarse premier Viktor Orban en de nieuwe wetgeving waarmee zijn conservatieve regeringspartij Fidesz elke allusie op homoseksualiteit of genderidentiteit wil weren uit het leven van minderjarigen. 

De Nederlandse premier Mark Rutte daagde Orban zelfs uit artikel 50 van het Europese verdrag te activeren en uit de EU te stappen indien haar fundamentele waarden hem niet schikken. Zo ver ging Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen niet. “Hongarije telt tien miljoen inwoners en ik ben ervan overtuigd dat er tien miljoen goede redenen zijn waarom Hongarije een lidstaat van de Europese Unie is en blijft", zei ze. 
Von der Leyen is niettemin vastberaden om "onze waarden" te verdedigen en de "duidelijk discriminerende" wet met alle juridische middelen te bestrijden. Haar Commissie stuurde al een brief naar Boedapest met een uiteenzetting van alle mogelijke schendingen van Europese wetgeving. De Hongaarse regering krijgt tot eind deze maand tijd om te antwoorden. 

Afhankelijk van de Hongaarse reactie kan de Commissie een inbreukprocedure openen. Die kan leiden tot een zaak bij het Europese Hof van Justitie, dat Hongarije kan verplichten om de wet in lijn te brengen met de Europese wetgeving. "De primauteit van het Europese recht is een fundamenteel principe. Het zal zijn gang gaan", zei de Europese Raadsvoorzitter Charles Michel.

Zelfs de Sloveense premier Janez Jansa, die net als zijn Poolse collega Mateusz Morawiecki vaak op dezelfde lijn als Orban zit, leek zich daarmee te verzoenen. "Uiteindelijk krijgen we een rechterlijke beslissing die we allemaal moeten respecteren", zei Jansa. "Slovenië en vele andere landen willen geen deel uitmaken van een nieuwe opdeling in Europa. We zijn naar de EU gegaan om te verenigen, niet om te verdelen", suste hij.  
Slovenië neemt op 1 julli het roterend voorzitterschap van de EU over.