Regering wil ook communicatiediensten als WhatsApp verplichten om gegevens te bewaren

Nadat de vorige dataretentie-wet eind april door het Grondwettelijk Hof werd vernietigd, is er een nu een nieuwe wet in de maak. Die moet bepaalde diensten verplichten om gegevens van hun klanten in sommige gevallen preventief bij te houden, zodat die zogenaamde "metadata" opgevraagd kunnen worden in strafonderzoeken. Voor het gerecht is dat namelijk in veel gevallen cruciaal voor veel onderzoeken. Zo kan je bijvoorbeeld weten met wie vermiste personen het laatst contact hadden, of kan je nagaan wie in de buurt was op het moment dat een misdrijf werd gepleegd.

Een eerste dataretentie-wet werd vernietigd door het Grondwettelijk Hof na negatief advies van het Europees Hof van Justitie. Zonder onderscheid preventief van iedereen telefoondata bijhouden mag niet, klonk het toen.

Maar de federale regering werkt intussen aan een alternatief, dat meer voorwaarden verbindt aan het bijhouden van de gegevens. Want het Europees Hof liet in haar arrest inderdaad wel wat ruimte. Alleen opvallend: de diensten die zich aan de wet moeten houden worden wel uitgebreid. Het gaat nu niet enkel meer om telecomoperatoren zoals Proximus of Telenet, maar ook over communicatiediensten zoals Whatsapp of Facebook Messenger.

Het is voor alle duidelijkheid niet de inhoud van gesprekken, die zal worden bewaard. Wel gaat het om identificatiegegevens, verkeersgegevens en locatiegegevens. Met andere woorden: wie u bent, welk nummer u wanneer gebruikt en welk nummer zich  op een bepaald ogenblik onder welke gsm-antenne bevindt.

Al die gegevens zullen volgens de nieuwe wet in bepaalde gevallen dus moeten worden bewaard. Het gaat dan vooral om gevallen waarbij de openbare of nationale veiligheid wordt bedreigd. Zo mogen gegevens bewaard worden van personen die zo'n bedreiging kunnen vormen - en zo geïdentificeerd zijn. Maar het ontwerp gaat ook ruimer, en bepaalt  bijvoorbeeld dat gegevens kunnen worden bewaard op plekken waar veel zware criminaliteit is. Dat zijn plekken waar gemiddeld 3 ernstige feiten per 1000 inwoners worden gepleegd over een periode van 3 jaar, staat te lezen in de wet. Het mag ook op plekken die regelmatig door een zeer groot aantal personen worden gezocht of zogenoemde strategische plekken zijn, zoals luchthavens of stations. Daarnaast zullen alsnog de gegevens van alle Belgen worden bijgehouden, als het terreurniveau in ons land op 3 of 4 staat. "Om het hoofd te kunnen bieden aan de dreiging die reëel en actueel blijft', redeneert het ontwerp.

Het nieuwe ontwerp van dataretentie-wet is al één keer goedgekeurd door de regering, en zou normaal in oktober ter goedkeuring voorgelegd worden in het parlement. Het is afwachten of de nieuwe wet de eventuele grondwettelijke of EU-recht-toets wel zal doorstaan.