Europees Asielagentschap ziet het levenslicht

"Beslissingen over asiel moeten snel en op een eerlijke manier genomen worden en moeten overal aan dezelfde hoge standaarden voldoen. En in de lidstaten hebben we ook hoge en gecoördineerde standaarden nodig voor de opvang" van asielzoekers, reageert Eurocommissaris voor Binnenlandse Zaken Ylva Johansson op het akkoord. "Dat is wat dit nieuwe agentschap zal helpen realiseren."

Het Europees Asielagentschap krijgt in vergelijking met het EASO een sterker mandaat. Het zal de lidstaten meer operationele en technische steun kunnen bieden, zodat ze hun asielbeleid efficiënter kunnen maken. 

Er zal een reserve van 500 tolken, opvangprofessionals en andere experten klaar staan om lidstaten te helpen die tijdelijke extra ondersteuning vragen. De Europese experten zullen zelfs de volledige asielprocedure kunnen voorbereiden, zodat de nationale autoriteiten alleen nog maar een beslissing moeten nemen.

Vanaf 31 december 2023 zal het agentschap toezien op de omstandigheden waarin de lidstaten asielzoekers ontvangen, het al dan niet respecteren van de fundamentele rechten, de bescherming van kinderen en de naleving van de procedures. Het Europees Parlement haalde de aanstelling van een 'grondrechtenfunctionaris’ binnen, die erop moet toezien hoe het agentschap de fundamentele rechten doet naleven.

De versterking van het in 2011 opgerichte Ondersteuningsbureau maakt deel uit van het nieuwe asiel- en migratiepact. De gesprekken over de manier waarop migranten in de toekomst moeten worden gespreid over de lidstaten - het befaamde evenwicht tussen solidariteit en verantwoordelijkheid - lopen nog. Dat is ook de reden waarom het monitoringsysteem pas over twee jaar in werking treedt.

"We hebben nu getoond dat het wel degelijk mogelijk is om het Europees asielbeleid te hervormen", zegt de hoofdonderhandelaar van het Europees Parlement, de Bulgaarse Elena Yoncheva. Ook de Portugese minister van Binnenlandse Zaken Eduardo Cabrita, die het onderhandelingsteam van de Raad leidde, spreekt van een "belangrijke bouwblok voor de oprichting van een efficiënt, eerlijk en echt Europees asielsysteem". De oprichting van het Europees Asielagentschap moet nu nog formeel bekrachtigd worden door het parlement en de Raad.

Belgisch staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) is tevreden dat er over het Europees Asielagentschap een akkoord kon worden bereikt, zonder dat er een akkoord over alle andere elementen van het nieuwe pact nodig was. “Dit ligt al op tafel sedert 2016, maar time is now! Eindelijk worden er concrete stappen gezet om tot een Europees asiel- en migratiebeleid te komen”, zegt hij. “De volgende opdracht is EURODAC, waarbij er meer info dan enkel de vingerafdruk van asielzoekers in een databank komt en we migratie beter kunnen controleren.”