169.000 kandidaten op wachtlijst voor sociale woning

Zo'n 159.217 mensen verblijven momenteel in een sociale woning in Vlaanderen, maar er zijn dus nog méér kandidaten die op een wachtlijst staan. Dat blijkt uit cijfers van Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA). In 2020 waren dat er 169.000 - een stijging van 10% tegenover 2019. "Dat komt omdat de inkomensvoorwaarden minder streng zijn gemaakt en dus meer mensen recht hebben op een sociale woning", legt Diependaele uit. Gemiddeld staan kandidaat-huurders zo'n 3,5 à 4 jaar op een wachtlijst. De minister wil wel streng controleren op wie de sociale woningen mag betrekken. "Fraudeurs moeten ertussenuit. Wie een eigendom in het buitenland heeft, vliegt eruit", klinkt het fors.

Diependaele verbindt ook het argument 'integratie' aan een sociale woning: zo eist hij dat de kandidaat-huurders 'op een behoorlijk niveau Nederlands spreken'. Werkloze huurders moeten ook ingeschreven zijn bij de VDAB. Sinds 2017 worden er geen huurcontracten van onbepaalde duur meer gegeven: nu loopt een contract voor negen jaar. "Een sociale woning mag geen win for life zijn", aldus Diependaele.

Maar dat is het ook niet, zegt de Vereniging van Vlaamse Huisvestingsmaatschappijen (VVH). Directeur Björn Mallants ontkent dat de verhoging van de inkomensgrenzen in 2013 zo’n groot effect heeft gehad. “Nauwelijks enkele percenten van de sociale huurders hebben een ‘hoog’ inkomen”, aldus Mallants. “Een aantal daarvan zal door de tijdelijke huurcontracten vanaf 2026 de sociale woning moeten verlaten. Maar dat gaat over enkele honderden, dat lost een tekort van 169.000 sociale woningen niet op.” Hij nuanceert ook het effect van het opsporen van buitenlandse eigendommen bij sociale huurders. Ook daar gaat het maar over enkele honderden woningen die vrijkomen.”

De enige conclusie die we volgens hem kunnen trekken is dat er veel meer sociale woningen moeten komen. “In 2009 werd een groeipad uitgetekend om het grote tekort aan sociale woningen op te vangen, maar de wachtlijsten bij sociale huisvestingsmaatschappijen blijven groeien”, aldus Mallants. “Het aantal kandidaten op de wachtlijst bij sociale huisvestingsmaatschappijen is toch meer dan verdubbeld is sinds 2009. In die periode zijn er nochtans 25.000 nieuwe sociale woningen bijgekomen. De aangroei is dus toch frappant. Het gaat over meer dan 400.000 personen in totaal.”

Ook ons aandeel sociale woningen “van nauwelijks 6%” is volgens hem te laag. “De armoedecijfers liggen een stuk hoger, ook in onze buurlanden doet men veel beter tot zelfs 30% in Nederland", aldus Mallants. De wachtlijsten groeien al stelselmatig sinds 2005, ze zijn sindsdien met een factor van 2,5 toegenomen. Het groeipad – met de ‘historisch grote’ budgetten – heeft eigenlijk nauwelijks voor een groter aandeel sociale woningen gezorgd.”