Verdwijnt de populairste plant uit de Vlaamse voortuinen voorgoed?

Een strakke sierhaag, een perfect gemillimeterde bol of een piekfijn afgelijnde kronkelende buxushaag. Zo herkent menig dorpeling in Vlaanderen zijn ouderlijke tuin. Want de buxushaag of -struik vond je vroeger vrijwel in élke tuin. Maar die trend is nu voorbij, zegt landschapsarchitect Koen Hauspy (LAND). “Alleen in grote tuinen van luxevilla’s, zoals in Schilde of Sint-Martens-Latem, met een klassieke tuinarchitectuur, leeft het nog een beetje. Maar halve kasteeltuinen aanleggen, dat is – gelukkig – echt iets van een vorige generatie.”

Nu willen we het allemaal wat wilder, wat losser, zegt Hauspy. “Vroeger was de ecologische waarde van een tuin ook bijzaak. Vooral hoe hij eruitzag, was van belang. Nu krijgt de natuur zijn plek terug in de tuin. Mede dankzij initiatieven als Maai mei niet. Zo kan je zien dat verwildering er heel mooi kan uitzien.”

Bovendien ziet Hauspy ook meer en meer een voorkeur voor lokale planten. “Zo’n tien jaar terug was er veel meer vraag naar uitheemse variëteiten en exoten (zoals buxus er ooit één was, red.). Maar dat verdwijnt. Nu beginnen de inheemse soorten weer ingang te krijgen. Haagbeuken, veldesdoorns en hazelaars.”

In eigen voet

En dan is er nog die andere reden waarom mensen liever geen buxus meer in hun tuin planten: de buxusmot. De exotische nachtvlindersoort uit Azië belandde in 2010 in ons land, en sindsdien is ze een ware plaag geworden. “Veel buxussen gingen er al aan kapot, ze zijn ook daardoor sterk in aantal gereduceerd”, zegt Hauspy.

De ironie wil dat de mot zichzelf zo in de voet heeft geschoten. Want zonder buxussen ook geen buxusmot meer. “Uit een telling van vrijwilligers blijkt dat hun aantallen sterk afnemen”, zegt Wim Veraghtert van Natuurpunt. “Tussen 2014 en 2016 zagen we het aantal pieken, bij enkele tot wel 1.000 exemplaren per tuin per nacht. Sinds 2018 gaat dat sterk bergaf. Honderd motten per nacht zijn nu al uitzonderlijk. De diertjes vinden sowieso minder buxussen. En áls er nog staan, dan zijn ze behandeld tegen de mot. Maar we zijn er nog niet van af. Zodra mensen weer onbehandelde buxussen planten, zal ook de mot gewoon terugkomen.”