Rekenhof legt juridische fouten bloot bij VDAB: "Niet eerste keer dat alarmbellen afgingen"

De Vlaamse regering ziet de VDAB als een "regisseur", die moet samenwerken met private en publieke partners. Maar die uitbesteding van taken loopt niet zoals het hoort, zo stelde het controleorgaan vast. Er ontbreekt een kader en de wijze waarop de samenwerkingen vorm kregen, was "meermaals juridisch betwistbaar". Subsidies en overeenkomsten waren verschillende keren wettelijk niet in orde, zo staat in het rapport.

De VDAB neemt beslissingen om een dienstverlening uit te besteden volgens het Rekenhof zonder goed te weten of dat succesvol kan zijn bij klanten, en zonder inzicht in de (kosten)effectiviteit. De organisatie van en de controle op de dienstverlening via partners "vertoont belangrijke tekortkomingen".

Nog volgens het rapport zou de VDAB vaak al jaren op de hoogte zijn van de problemen. Diverse veranderingsprojecten werden opgestart, maar meestal zonder overtuigende resultaten. Het Rekenhof somt daarom twintig aanbevelingen op om de werking alsnog te professionaliseren.

Luc Cortebeeck, voorzitter van de Raad van Bestuur van VDAB en Wim Adriaens gedelegeerd bestuurder bij VDAB hebben donderdag op een persconferentie samen met Vlaams minister van Werk Hilde Crevits (CD&V) gereageerd op het rapport van het Rekenhof. De vertegenwoordigers van de Vlaamse arbeidsbemiddelingsdienst erkennen dat er ernstige fouten zijn gemaakt en dat ze van de gebreken op de hoogte waren. Intussen ligt er al een actieplan klaar.

Minister Crevits en de directie en de raad van bestuur van VDAB kregen het rapport anderhalve maand geleden al onder ogen. “We hebben gezegd dat we dit meteen ernstig zouden nemen”, klinkt het bij voorzitter Cortebeeck. Er werd een speciale vergadering gehouden en op de verschillende bestuursraden is meteen een actieplan uitgewerkt voor een beter uitbestedingsbeleid. Dat moet ertoe leiden dat VDAB tegen 2025 nu echt regisseur wordt van de arbeidsmarkt.

“Dat stelt me positief”, zegt Crevits. Ze hoopt dat er snel een transparant kader komt waarbinnen de keuzes voor externe partners door de Vlaamse arbeidsbemiddelingsdienst duidelijk worden. Op termijn moet dat eenduidig kader een pluspunt zijn, maar intussen vraagt ze zich wel af waarom het er niet eerder is gekomen, zei ze.

“Je ziet hier dat de afgelopen 15 jaar de VDAB er niet in geslaagd is om haar rol als regisseur van de arbeidsmarkt op te nemen”, stelt minister Crevits. Terwijl dat net de rol is die de Vlaamse regering wil zien van de VDAB. Toch benadrukt ze dat de kritiek van het Rekenhof niet gaat over de kwaliteit van de dienstverlening van de arbeidsbemiddelingsdienst, die wel performant is. 

De Open Vld-fractie in het Vlaams parlement roept op de aanbevelingen van het Rekenhof goed op te volgen in het actieplan. Volksvertegenwoordiger Tom Ongena hoopt dat de toekomstige samenwerkingsverbanden wel correct verlopen. “De VDAB zal in de toekomst nog meer moeten samenwerken met andere partners om een antwoord te kunnen bieden op de grote krapte op onze arbeidsmarkt. Een duidelijk uitbestedingsbeleid, met een goede opvolging en evaluatie zijn daarvoor cruciaal. Zo niet laten we zowel werkzoekenden als onze bedrijven in de steek”, vindt Ongena. 

Dat de VDAB beslist om een dienstverlening uit te besteden zonder goed te weten of dat succesvol kan zijn bij klanten en zonder inzicht in de (kosten)effectiviteit, houdt volgens Ongena risico’s in voor de werkzoekende: “Het Rekenhof besluit dat het risico reëel is dat een werkzoekende niet wordt toegeleid naar de meest aangepaste activiteit of niet voldoet aan de vereisten van de activiteit”, besluit hij.

Ook CD&V-parlementslid Robrecht Bothuyne hoopt dat de VDAB aan de slag gaat met de aanbevelingen van het Rekenhof. “Elke werkzoekende, elke Vlaming op arbeidsleeftijd, elke Vlaamse werkgever heeft recht op een kwaliteitsvolle dienstverlening op maat. Het is aan de VDAB om die te garanderen.”