Enige Britse ex-militair die 50 jaar na Bloody Sunday voor moord zou terechtstaan, wordt toch niet vervolgd
De enige Britse ex-militair die in verband met Bloody Sunday wegens moord is beschuldigd, zal dan toch niet voor de rechter moeten verschijnen. Bloody Sunday, begin 1972, was een van de meest beruchte incidenten in het Noord-Ierse conflict. 14 onschuldige burgers werden doodgeschoten door Britse soldaten. De families van de slachtoffers reageren verontwaardigd op de beslissing van het Openbaar Ministerie en zullen hun "strijd om gerechtigheid" voortzetten.
De ex-militair wordt in het gerechtelijk dossier "Soldaat F" genoemd. Hij zou terechtstaan voor de dood van James Wray en William McKinney, 2 van de 14 dodelijke slachtoffers op Bloody Sunday, in 1972 (zie kaderstukje).
Soldaat F werd in 2019 beschuldigd van moord op de 2 mannen en poging tot moord op 5 anderen. Hij was na bijna 5 decennia de enige Britse ex-militair die beschuldigd werd. Tegen 16 andere voormalige soldaten was er onvoldoende bewijs. Maar nu heeft het Openbaar Ministerie beslist dat Soldaat F dan toch niet vervolgd zal worden.Â
Bloody Sunday in het kort
Op 30 januari 1972 werden in de Noord-Ierse stad Londonderry (door de Ierse katholieken Derry genoemd) 14 onschuldigde burgers doodgeschoten door Britse militairen, tijdens een niet-toegelaten mars in een Iers-nationalistische wijk in de stad. Het bloedige incident ging de geschiedenis in als Bloody Sunday. In 2010, decennia later, was de conclusie van een gerechtelijk onderzoek dat de slachtoffers allen onschuldigde burgers waren die geen gevaar vormden voor de militairen.
Bloody Sunday was een van de meest beruchte incidenten tijdens het Noord-Ierse conflict, dat ook wel The Troubles wordt genoemd. 30 jaar lang, van pakweg 1968 tot 1998, streden katholieke Ierse nationalisten tegen protestantse Britse unionisten. De eersten wilden Noord-Ierland bij Ierland voegen, voor de laatsten moest Noord-Ierland een deel van het Verenigd Koninkrijk blijven.
Beide kampen richtten gewapende milities op, zoals het IRA (Ierse Bevrijdingsleger) en het UDA (Ulster Defence Association). Het conflict kostte aan zeker 3.500 mensen het leven, onder wie op zijn minst 250 kinderen. Met het Goedevrijdagakkoord in 1998 kwam er vrede, al is die broos. De Brexit heeft dat nog maar eens bewezen.Â
Ook een andere ex-militair, "Soldaat B" genoemd, zal uiteindelijk niet worden vervolgd voor een moordzaak tijdens het Noord-Ierse conflict. Hij werd beschuldigd van de moord op de 15-jarige jongen Daniel Hagerty, op 31 juli 1972. Tijdens de zogenoemde Operation Motorman werd Hagerty twee keer van nabij in het hoofd geschoten door Britse soldaten die zich achter een tuinhek hadden verschanst.
Operation Motorman was een Britse militaire operatie in Noord-Ierland, bedoeld om de zogeheten no-gozones in Belfast en andere Noord-Ierse steden opnieuw in te nemen.Â
De 15-jarige Hagerty stierf ter plekke. Ook twee van zijn neven werden beschoten, maar overleefden het. De jongens waren naar buiten gekomen om de operatie te aanschouwen en de tanks te zien.
Zowel de zaak van Soldaat F als die van Soldaat B werd stopgezet wegens "problemen met het bewijsmateriaal". De aanklagers verwachten dat dat bewijsmateriaal tijdens een proces niet toegelaten zal worden en dus zagen ze het nut van een proces niet meer in.
Stephen Herron, het hoofd van de openbare aanklagers in het Verenigd Koninkrijk, zocht de families van de slachtoffers persoonlijk op om hen het slechte nieuws te brengen.
"Ik erken dat deze beslissingen slachtoffers en nabestaanden, die al bijna 50 jaar meedogenloos gerechtigheid hebben gezocht en veel tegenslagen hebben moeten doorstaan, nog meer pijn doen", vertelde hij. "In beide gevallen wil ik benadrukken dat deze uitkomst geen afbreuk doet aan eerdere bevindingen dat de doden en gewonden bij deze tragische ongevallen volkomen onschuldig waren."
De families van de slachtoffers reageren verontwaardigd op de gerechtelijke beslissing en zijn van plan door te zetten. "Dit is geen vrijspraak van Soldaat F, de hele wereld weet wat hij hier deed. Het is een dag van verwoesting, maar we geven niet op. We zullen een manier vinden om gerechtigheid te krijgen, de strijd voor gerechtigheid gaat door", reageerde John Kelly, de broer van een van de dodelijke slachtoffers op Bloody Sunday.
Eerder dit jaar kregen ook 2 andere Britse veteranen uit het Noord-Ierse conflict te horen dat ze niet vervolgd zouden worden. Zij waren beschuldigd van de moord op een IRA-lid.