Ook jonge sportieve mensen kunnen nog lang last hebben na covid: "Impact is echt wel groot, had ik niet verwacht"

Nanouk Stevens (20) is een jonge, beloftevolle afstandsloper. Na 7 Belgische titels in de jeugdcategorieën was ze klaar voor een nieuwe zomer vol topprestaties. Tot ze geveld werd door het coronavirus. Op 28 februari begonnen de eerste symptomen, enkele dagen later volgde een positieve coronatest.

"Ik heb echt van alles gehad", vertelt ze. "Buikpijn, hoesten, keelpijn. Ik was heel slap, buiten adem, had een hoge hartslag en een druk op mijn borstkas. Ik heb zeker twee weken lang koorts gehad."

Vandaag, 4 maanden na de ziekte, is Stevens nog steeds niet volledig hersteld. De atlete heeft nog dagelijks last van zware hoofdpijn, vermoeidheid en een verhoogde hartslag. Ook het hervatten van de trainingen verliep erg moeizaam.

Ze moest heel haar conditie van nul opnieuw opbouwen. "Van 1 kilometer, 2 kilometer, 3 kilometer... echt zo opbouwen", legt ze uit. Voor covid liep ze gemakkelijk 8 tot 10 kilometer. "Nu was ik doodop na 800 meter. Het was echt een shock, mijn conditie is helemaal weg. Ik heb nog altijd klachten: hoge hartslag, heel veel hoofdpijn en ben erg moe. Mijn oude trainingen kan ik nog niet aan."

Stevens blijkt lang niet alleen. "Er zijn heel wat sporters die aangeven dat ze aanslepende klachten hebben na COVID-19, zoals hartkloppingen, pijn op de borst en overdreven vermoeidheid", legt sportarts Tom Teulingkx uit aan VRT NWS. "We hebben sporters die COVID-19 hebben gehad, opgeroepen om een vragenlijst in te vullen."

Die vragenlijst werd intussen door een kleine 5.000 sporters ingevuld. "Iets meer dan duizend onder hen gaven aan dat ze aanhoudende klachten ondervinden na de ziekte." Wie zelf een positieve coronatest heeft afgelegd en normaal zeer sportief actief is, kan trouwens nog deelnemen aan het onderzoek.

Hoewel het coronavirus een longvirus is, ondervond rugbyspeelster Hanne Swiers (26) enkele weken na een coronabesmetting pijnlijke steken ter hoogte van het hart. "Ik ben niet zo ziek geweest van de covid", legt ze uit. "Ik had een lichte hoest, maar geen zware symptomen."

Swiers was tijdens haar infectie blijven sporten. "Ik dacht dat het geen kwaad kon", vertelt ze. "Het was een manier voor mij om er sneller door te komen, maar door te snel fysiek actief te zijn heb ik volgens de cardioloog een hartontsteking opgelopen."

Ook Swiers is geen alleenstaand geval. Een infectie met het coronavirus kan inderdaad leiden tot hartschade, bevestigt Hielko Miljoen, cardioloog van het UZ Antwerpen. "Bij een virale infectie kan het virus in bepaalde gevallen overgaan op de hartspier. Dat wordt myocarditis genoemd", legt Miljoen uit.

"Blijven sporten kan ervoor zorgen dat de ontsteking niet goed geneest, waardoor er een litteken achterblijft op de hartspier, wat in ernstige gevallen kan leiden tot hartritmestoornissen", vertelt de cardioloog voorts. "In het allerergste geval volgt een plotse dood. Symptomen die kunnen wijzen op myocarditis zijn hartkloppingen, kortademigheid, pijn op de borst, flauwvallen of duizeligheid."

De eerste studies over aantastingen van het hart na een coronabesmetting waren bijzonder zorgwekkend. Uit die studies bleek dat 30 tot 50 procent van de mensen die besmet waren met COVID-19, ook tekenen vertoonden die wijzen op myocarditis. "Die cijfers zorgden ervoor dat we heel ongerust waren dat er een soort nieuwe pandemie na de pandemie zou ontstaan, met name heel wat mensen die een risico lopen op plotse hartdood", zegt Miljoen.

"Toch geloofden we niet dat zoveel mensen een hartaandoening zouden krijgen na COVID-19, omdat dit bij griep bijvoorbeeld maar rond de 3 procent ligt", aldus Miljoen. "Die eerste studies waren ook vrij beperkt: ze focusten zich niet op sporters en bevatten ook mensen die al een risico op hart- en vaatziekten hadden voor hun coronabesmetting." De eerste studies waren dus met andere woorden niet representatief.

Er is volgens Miljoen geen reden tot paniek. "In de nieuwere studies over jongere atleten uit de Verenigde Staten zie je veel lagere aantallen. Volgens die studies ligt het risico op een hartaantasting tussen 0,5 en 3 procent bij jonge atleten die milde tot geen symptomen hadden van een initiële covid-infectie."

Volgens de cardioloog is de kans op een plotse hartdood bij die atleten miniem. "Er bestaat wel een kans dat ze een soort van myocarditis hebben doorgemaakt waar we vandaag de betekenis nog niet van kennen."

Wat dan met sporters die de diagnose "myocarditis" krijgen? "De richtlijnen zijn duidelijk: wie myocarditis heeft, mag drie tot zes maanden niet sporten", zegt Miljoen. "Na die periode is een nieuwe controle nodig om vast te stellen of er nog schade is aan de hartspier."

Voor topsporters is zo’n lange periode zonder sport bijzonder nefast voor de prestaties. Is er dan helemaal niets mogelijk? "Er zijn een aantal topsporters die myocarditis hebben doorgemaakt en nog restletsels hebben, die nog sporten", zegt Miljoen, "maar dat zijn uitzonderingen. Dat dient steeds te gebeuren in overleg met coach en atleet en onder strikte begeleiding."

Hanne Swiers mocht na anderhalve maand opnieuw beginnen te sporten. Nanouk Stevens mag 4 maanden na de infectie weer langzaamaan beginnen te lopen. "De impact van corona is wel echt heel groot en dat had ik niet verwacht", vertelt Stevens.

Miljoen roept op tot alertheid. "Sporters die na een coronabesmetting blijvende klachten ondervinden, moeten zich laten nakijken", zegt hij. "Ook wie gehospitaliseerd of zwaar ziek is geweest en opnieuw wil beginnen te sporten, komt het best op controle." 

Voor jonge sporters die geen of weinig klachten hadden tijdens hun besmetting en die volledig klachtenvrij zijn, is er nog altijd een kleine kans op myocarditis, "maar dan is die kans zo klein dat het risico op een plotse dood verwaarloosbaar is". "Die sporters kunnen 10 dagen na de symptomen weer beginnen te sporten. Wie gezond is, moet vooral blijven sporten."