"Humanitaire tragedie" vermeden: enige Syrische grensovergang voor humanitaire hulp blijft jaar langer open
De grensovergang Bab al-Hawa tussen Turkije en Syrië blijft nog zeker 12 maanden langer open. Dat is de VN-Veiligheidsraad overeengekomen. Bab al-Hawa is de enige toegangspoort voor humanitaire hulp voor bijna 4 miljoen Syriërs in Idlib. Rusland wilde de grenspost sluiten en alle humanitaire hulp vanuit de hoofdstad Damascus laten verdelen, maar heeft op het allerlaatste moment toch ingestemd met een compromis. Een grote opluchting voor de opstandige provincie Idlib, waar een "humanitaire tragedie" voorspeld werd, mocht de grensovergang gesloten worden.
Idlib is een provincie in het noordwesten van Syrië. Hier heeft niet het leger van president Bashar al-Assad de controle maar wel rebellengroepen, vooral dan Hayat Tahrir al-Sham, een extremistische soennitische groepering. Veel mensen die gevlucht zijn uit andere delen van Syrië, leven hier in vluchtelingenkampen.
Van 4 grensovergangen naar 1
Ruim 3 miljoen van die mensen zijn afhankelijk van humanitaire hulpverlening. De Verenigde Naties brengt die binnen. Kleinere hulporganisaties zorgen voor de verdeling. De VN-Veiligheidsraad had in 2014 – 3 jaar na de start van het Syrische conflict – 4 grensovergangen geopend, toen hulpverlening op gang kwam. Al-Yarubiya aan de grens met Irak, al-Ramtha aan de grens met Jordanië en Bab al-Salam en Bab al-Hawa aan de grens met Turkije.
Maar in januari 2020 gebruikte Rusland z’n veto in de VN-Veiligheidsraad om de hulpverlening te beperken tot 2 grensovergangen in het noordwesten. Al-Yarubiyah en al-Ramtha moesten sluiten. In juli vorig jaar dan werd, onder Russische druk, Bab al-Salam gesloten. Alleen Bab al-Hawa bleef nog over.
"Een van de grootste crisissen ter wereld"
"We hebben een enorme hulpoperatie opgezet, met 1.000 vrachtwagens per maand die de grens van Turkije met Idlib oversteken", zegt VN-coördinator voor de regionale hulpverlening Mark Cutts. "We leveren voedsel, medicijnen, water en gezondheidsmateriaal, tenten en andere beschutting. Dit zijn erg kwetsbare mensen. Ze zijn afhankelijk van onze hulp. Het is één van de grootste crisissen ter wereld. We hopen dan ook echt dat de Veiligheidsraad de verderzetting van de hulpoperatie toestaat."
We zouden niet mogen praten over de sluiting van een doorgang voor hulp. We hebben méér toegang nodig, niet minder.
Kijk hier naar de reportage van Terzake over Idlib en Bab al-Hawa:
Rusland wilde via Damascus gaan
Of de grensovergang zou openblijven, was lange tijd onduidelijk. Want Rusland – bondgenoot van de Syrische president Assad – wilde de humanitaire hulp op een andere manier aanpakken. Volgens Rusland is het perfect mogelijk om alle hulpverlening naar Damascus te sturen. Dan kan het regime de hulp over het hele land verdelen. Alleen staat de provincie Idlib niet onder controle van Assad, maar onder de controle van rebellen. Daar zien ze hulp onder toezicht van het regime niet zitten.
De regering zal de hulp gebruiken om de bevolking onder druk te zetten
"De beslissing om de hulp te verdelen via de regering, zou slecht zijn." Dat zegt Mohammed Kher Shehap van de hulporganisatie Ataa. Die verdeelt elke maand 225.000 voedselpakketten in Idlib. "De regering zal de hulp gebruiken als middel om de bevolking te blokkeren en onder druk te zetten." Ook volgens de VN-coördinator is hulp die enkel door de regering wordt verdeeld op dit moment geen optie. "We staan er voor open om konvooien langs beide kanten te laten binnenkomen. Maar er woedt nog altijd een oorlog. De voorbije jaren was de operatie via de grens de enige manier om de mensen van Idlib te bereiken. We kunnen die operatie nu niet opgeven."
Uiteindelijk bond Rusland in en ging het na gesprekken met de Verenigde Staten op het allerlaatste moment akkoord met een compromis. Het mandaat van de Veiligheidsraad voor de humanitaire hulp door de Verenigde Naties zou namelijk op zaterdag aflopen. Nu is beslist dat de grensovergang nog zeker 12 maanden openblijft.
Kijk hier naar de reportage van Het Journaal over de hulpverlening:
Een grote opluchting allicht voor de inwoners van Idlib, die blij zijn met de noodzakelijke hulp die ze krijgen. "Iedereen hier leeft in grote angst. Want als ze de grens sluiten, dan dreigt er hongersnood voor ons", klonk het vóór het akkoord binnen de Veiligheidsraad.