België wordt oranje, uw vakantie iets lastiger: vijf vragen over reizen binnen Europa

Kan het dat België in Europa opnieuw op oranje springt?

Een simpel antwoord: ja. Volgens viroloog Steven Van Gucht van Sciensano zal dat wellicht in de loop van volgende week gebeuren. Het is een logisch gevolg van het aantal stijgende besmettingen. “Die stijgingen zijn niet zozeer epidemiologisch, het is het gevolg van meer testen.” Omdat vertrekkende reizigers een test moeten kunnen voorleggen in tal van vakantiegebieden worden er veel meer tests afgenomen. Het is een extra categorie van mensen die bovenop de bestaande tests komt, wat de stijging tot gevolg heeft. “Een land als Frankrijk dat weinig vertrekkende reizigers heeft, omdat er meer mensen in eigen land hun vakantie nemen, heeft dat probleem niet”, merkt Van Gucht op. 

Voor de Europese gezondheidsdienst ECDC een regio oranje kleurt, moet die een incidentie hebben van 75 à 200 besmettingen per 100.000 inwoners in twee weken en een positiviteitsgraad van 1 tot maximaal 4 procent. Een regio wordt rood als de incidentie hoger is dan 200 besmettingen per 100.000 inwoners en ook de positiviteitsratio boven de 4 procent ligt.

Wat betekent dat voor mijn reis naar een Europese bestemming?

Het hangt er maar van af naar waar u reist. “Wij gebruiken die kaart in België wel, om andere landen te beoordelen, maar de meeste Europese landen gebruiken hun eigen systeem en regels”, zucht Steven Van Gucht. “Enige uniformiteit had hier beter geweest.” Het verschil tussen groen en oranje is vrijwel verwaarloosbaar. Wie terugkeert uit een groen (of oranje) land moet zich bij terugkeer niet laten testen en hoeft ook niet in quarantaine. Wie terugkeert van een verblijf in een rode zone moet in ons land wel tien dagen in quarantaine en moet twee PCR-tests afleggen. Die quarantaine kan op de zevende dag afgebroken worden als een tweede PCR-test dan negatief blijkt.

Maar die regel geldt niet automatisch voor andere landen. De boodschap is dus goed checken naar waar u reist en welke de geldende regels zijn. De opgelegde reisverplichtingen vallen in het geval van oranje nog mee. Maar u moet zeker een coronapaspoort (na een volledige vaccinatie), of een negatieve test kunnen voorleggen in het gros van de Europese landen. Mocht ons land rood kleuren, wat voor de goede orde niet in de lijn der verwachtingen ligt, kunnen landen bij aankomst een (verplichte) quarantaine van maximaal veertien dagen opleggen.

Is dat kleurensysteem eigenlijk nog relevant?

Dat vraagt Jaap van Dissel, de voorzitter van het Nederlandse Covid Outbreak Management Team, zich ook hardop af. De ‘Nederlandse Marc Van Ranst’ twijfelt of de kleurcodes gebaseerd op cijfers over testen wel eerlijk zijn. “Ik denk dat ministers in Europa moeten samenkomen en de vraag moeten stellen of we nog wel allemaal hetzelfde meten. Veel testen betekent namelijk meer oppakken en heel specifiek testen betekent ook dat je veel positieven vindt.”

Steven Van Gucht begrijpt zijn collega, maar nuanceert een en ander. Volgens Van Gucht zit er wel degelijk een correctiesleutel in het systeem. “Je gaat er niet onderuit geraken door bijvoorbeeld minder te gaan testen. Maar het klopt wel dat hoe meer je test, hoe meer gevallen je eruit gaat halen.”

Zorgt het vele reizen voor een opflakkering van het aantal besmettingen?

In bijna alle Europese landen is een soortgelijke ontwikkeling gaande als in ons land. Door de vele reislustige Europeanen die een negatieve test moeten kunnen voorleggen als ze de grens oversteken, stijgt het aantal positieve gevallen. Al zijn er ook wel degelijk echte epidemiologische veranderingen in een aantal lidstaten. Vooral in het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Portugal flakkert het virus stevig op en is de kleurcode oranje of rood. Ook in Nederland is er een stijging merkbaar. Luxemburg kleurt oranje. Grote delen van Nederland, Zweden, heel Ierland en enkele regio’s in Griekenland blijven ook oranje. Andere vakantiebestemmingen, zoals Italië, Frankrijk en Duitsland, blijven volledig groen kleuren.

“Het is niet zozeer het reizen zelf dat problematisch is, wel de soepeler maatregelen in verschillende landen”, merkt Van Gucht op. “Mochten overal dezelfde strengere regels gelden zoals wij hier handhaven voor pakweg de horeca, dan krijg je een ander verhaal. Nu reizen jongeren naar het veel lossere Spanje, terwijl net die doelgroep nauwelijks gevaccineerd is.”

Betekent dit strengere maatregelen in een aantal vakantielanden?

Inderdaad. Zo heeft Portugal bijkomende maatregelen genomen om de snelle stijging van het aantal coronagevallen tegen te gaan. Wie in de gemeenten met de hoogste besmettingsgraad nog toegang wil krijgen tot een hotel of restaurant, zal een certificaat of een negatieve test moeten voorleggen. De avondklok, die vorige week vrijdag werd ingevoerd, blijft van kracht in de risicogebieden. De maatregel treft vooral de hoofdstad Lissabon en omgeving, en de toeristische regio Algarve. Ook in Spanje zijn strengere regels weer aan de orde. In Tunesië piekt het aantal coronabesmettingen. In een aantal regio’s, waaronder de hoofdstad Tunis en haar buitenwijken, hebben de autoriteiten alvast een lockdown afgekondigd.