Wie geraakt nu besmet en komt in het ziekenhuis terecht? En moet dat ons zorgen baren? ‘Dit zou een wake-upcall moeten zijn’

In zijn wekelijkse rapport zette Sciensano gisterochtend een aantal feiten op een rijtje. Het aantal nieuwe besmettingen is met bijna 80 procent gestegen. Ook de ziekenhuisopnames stegen met 19 procent. Het aantal opnames op intensieve daalt wel nog, net als het aantal sterfgevallen.

Daar staat tegenover dat het aantal uitgevoerde testen in de periode van 29 juni tot 5 juli sterk gestegen is ten opzichte van de zeven dagen daarvoor. Die stijging zit hem vooral bij de tieners, twintigers en dertigers. Als we naar de redenen voor testen kijken, dan zit de stijging voornamelijk bij vertrekkende reizigers en ook, in mindere mate, voor mogelijke gevallen van Covid-19.

Vraag is wat we daar nu mee aan moeten, met die cijfers. Moeten we ons zorgen maken of niet? Verschillende experts waarschuwden de voorbije dagen al dat het opnieuw de verkeerde kant kan uitgaan als we niet opletten. Want door de versoepelingen die er gekomen zijn, is het aantal contacten tussen mensen aanzienlijk verhoogd. Bovendien zitten we met een deltavariant van het virus die een pak besmettelijker is. Volgens het Sciensano-rapport maakt die variant ondertussen al meer dan de helft van de besmettingen (50,5 procent) uit.

“Het aantal besmettingen stijgt, daar is geen discussie over”, zegt statisticus Bart Mesuere (UGent). “Maar hoe meer je test, hoe meer je vindt. Het aantal tests is aanzienlijk gestegen. Er zijn dagen geweest waarop er meer dan 80.000 tests op een dag werden uitgevoerd, dat is vergelijkbaar met piekmomenten in de vorige golf.”

De nieuwe besmettingen komen dus vooral voor bij jongere populaties, die vaak nauwelijks tot geen symptomen vertonen. Vraag is dus of het meer testen hier een rol speelt of dat de stijging wijst op een grotere viruscirculatie. Het tweede is een pak problematischer dan het eerste.

Volgens Mesuere zijn er aanwijzingen dat het een combinatie van de twee is. In het Sciensano-rapport staat te lezen dat de positiviteitsratio, het percentage positieve tests dus, stabiel blijft op 1,1 procent. Maar Sciensano kampt naar verluidt altijd met enige vertraging. “We zien bijvoorbeeld dat van de tests die vorige dinsdag en woensdag uitgevoerd werden er al 1,9 procent positief bleek. Dat is toch al een stuk hoger.”

Maar het is vooral de stijging van het aantal ziekenhuisopnames dat velen verontrust. Want al een hele crisis lang is zo’n stijging een alarmsignaal om in te grijpen. “Het gaat, voorlopig, wel nog om zeer lage aantallen”, zegt Mesuere. “Een percentage zegt niet alles. In sommige provincies, bijvoorbeeld Luxemburg, zaten we op 0 opnames. Er zijn wel grote verschillen tussen provincies. Het Belgische gemiddelde ligt nu op 17,9 opnames per dag. Voor Brussel zijn dat er 4, voor een deel van ons land waar amper 10 procent van de bevolking woont.”

Het zijn nu vooral twintigers, dertigers en veertigers die in het ziekenhuis terechtkomen. Dat blijkt uit de dynamische grafieken op de website van Sciensano. In de week van 28 juni tot 4 juli zorgden die drie groepen samen al voor 57,9 procent van het aantal gehospitaliseerde covidpatiënten.

Dat is niet geheel onlogisch. Op dit ogenblik heeft iets meer dan een derde van alle Belgen al twee prikken gekregen. De grote meerderheid daarvan is ouder dan 65 jaar. Een groot deel van de huidige gehospitaliseerden zijn dus patiënten die hoogstens één prik gekregen hebben. Er is lange tijd aangenomen dat één prik voldoende was om beschermd te zijn tegen ernstige ziekte en dus hospitalisatie. Maar die bescherming is bij de deltavariant een stuk minder groot. 

“De stijging van het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames was weliswaar verwacht, maar het gaat sneller dan we voorzien hadden”, zegt Erika Vlieghe, infectioloog en voorzitter van de GEMS, de expertengroep die de overheid bijstaat in de corona-aanpak, aan Het Laatste Nieuws. “Het is heus niet alleen de schuld van de jeugd. Het ligt aan een combinatie van factoren. In korte tijd hebben we onze contacten, met familie en vrienden, sterk uitgebouwd. We hebben ook meer onveilige contacten, waarbij we geen afstand houden en de mondmaskers achterwege laten. Dan zijn er nog de feestjes, de proclamaties... De indruk is gewekt dat de epidemie voorbij is, wat niet het geval is zolang de vaccinatiecampagne niet is afgerond. Deze cijfers zouden een wake-upcall moeten zijn.”

De vraag is hoe het nu verder zal gaan. Volgens biostatisticus Geert Molenberghs (KU Leuven/ UAntwerpen) weten we wat er gaat gebeuren: de kans is vrij nihil dat de curves uit zichzelf weer gaan dalen. Volgens hem moeten we naast blijven vaccineren vooral ook zorgen dat de viruscirculatie weer naar beneden gaat. Wat concreet betekent dat we onze contacten zullen moeten verminderen.

Maar volgens Bart Mesuere kan het nog alle kanten op. “We zien dat het aantal uitgevoerde tests wel over de eerste piek heen is. Die eerste week van de vakantie zijn er blijkbaar heel veel mensen op reis vertrokken. Nu wordt er weer minder getest. Vorige week dinsdag waren het er 70.000. Afgelopen dinsdag nog 60.000. Het zou dus kunnen dat we net de groei in het aantal positieve gevallen opnieuw wat zullen zien afnemen. Het is afwachten hoe dit verder gaat.”