Bulgaren opnieuw naar stembus na drie mislukte pogingen tot regeringsvorming

Bij de parlementsverkiezingen van begin april in de EU- en NAVO-lidstaat kwam de pro-Europese partij GERB van Borisov nochtans als sterkste uit de bus, met 26 procent van de stemmen, goed voor 75 van de 240 zetels in het parlement. Als sterkste politieke kracht moest de partij volgens de Bulgaarse grondwet een nieuwe regering vormen, maar dat bleek al van bij het begin geen sinecure. De partijen uit het anti-Borisov-kamp wezen ieder gesprek over steun af, omdat ze Borisov beschuldigen van corruptie en hem een zeer autoritaire regeerstijl verwijten. 

De gewezen brandweerman en lijfwacht van de communistische dictator Todor Zjivkov was sinds 2009 aan de macht in Sofia, slechts onderbroken gedurende een korte periode. Ook nadat Borisov bekendmaakte te zullen aftreden, slaagde zijn partij er niet in de steun van andere partijen te krijgen om een regering te vormen. Pogingen van de tweede partij van het land, de populistische protestpartij ITN ('Er is zo'n volk') van entertainer Slavi Trifonov, en van de op twee na grootste partij, de socialistische BSP, brachten evenmin zoden aan de dijk. Daarop werden noodgedwongen nieuwe verkiezingen uitgeschreven. 

De politieke situatie is sinds april danig veranderd. Nadat het parlement werd ontbonden benoemde de socialistische president Rumen Radev in mei zijn militaire raadgever Stefan Yanev tot interim-premier en sindsdien wordt het land geregeerd door een overgangskabinet bestaande uit vertegenwoordigers van het anti-Borisov-kamp. Die overgangsregering moest voornamelijk de stabiliteit proberen te herstellen na maandenlange anti-regeringsprotesten en politiek gekibbel en de coronapandemie proberen te bezweren.

De vooruitzichten wijzen andermaal op een verdeeld resultaat en het belooft vooral een nek-aan-nekrace te worden tussen de GERB en de systeemkritische ITN van Trifonov, die vooral populair is bij jongere kiezers. De ITN werd op 4 april verrassend tweede en doet het nu in sommige peilingen zelfs iets beter dan de GERB, die verzwakt aan de stembusslag begint na recente onthullingen over schandalen. Beide partijen zouden ongeveer 20 à 21 procent van de kiezers weten te overtuigen.

De vraag is echter of de tegenstanders van Borisov er nu wel in zullen slagen om een regering samen te stellen. De ITN weigert namelijk elke samenwerking met de traditionele partijen die een bedenkelijke reputatie hebben opgebouwd, waaronder de socialisten en de Partij van de Turkse Minderheid (DPS). De partij verklaart zich daarentegen wel bereid om te onderhandelen met de vertegenwoordigers van de manifestanten die vorig jaar de straat op trokken en verandering willen. Het gaat dan om de alliantie Democratisch Bulgarije, die op 12 procent van de stemmen zou kunnen rekenen, en het verbond 'Sta op, maffiosi buiten!' dat mogelijk goed is voor bijna 5 procent. ITN-vicevoorzitter Toshko Yordanov waarschuwde intussen dat het niet ondenkbaar is dat er nog een derde of zelfs vierde verkiezing nodig is om tot een stabiele regering te komen. "Dat betekent niet de ineenstorting van de staat, het is het democratisch proces", dixit Yordanov.

Voor Bulgarije, het armste land binnen de Europese Unie, is een stabiele regering van levensbelang om straks te kunnen profiteren van de miljarden die de EU beschikbaar heeft voor economisch herstel wanneer de coronacrisis voorbij is. Bovendien wil Sofia in 2024 de euro invoeren. 

De stemhokjes openen zondag om 7 uur plaatselijke tijd en gaan om 20 uur weer dicht. Ongeveer 6,71 miljoen Bulgaren komen in aanmerking om hun stem uit te brengen. Ze hebben de keuze uit vijftien partijen en acht coalities.