Anuna De Wever: ‘Ik ben eigenlijk een romantische ziel, je zou het niet direct zeggen’

1.Hoe oud voelt u zich?

“Veel van mijn vrienden, en de mensen die ik date, zijn rond de 30. In dat opzicht voel ik me 25, 26, 27. Dat komt omdat ik me moeilijk kan relateren aan mijn peers. Ik heb nooit echt goed kunnen connecteren met mensen van mijn leeftijd. Ook bij het Europees Parlement werk ik met mensen die rond de 40, 50 zijn. Eigenlijk is het logisch denk ik: ik ben omringd door volwassenen, dus begin ik me volwassen te gedragen en te voelen.

“Hoewel ik student ben en op kot zit, merk ik dat mijn leeftijdsgenoten met andere dingen bezig zijn. Als we gaan feesten denk ik soms: zijn ze dit nu aan het faken? Of vinden ze dit oprecht leuk?

“Als tiener voelde ik me al een buitenstaander. Ik ben altijd bezig geweest met grote projecten en heb het hele middelbaar lang het gevoel gehad dat ik aan het wachten was om erin te kunnen vliegen. Eigenlijk is dit problematisch omdat ik een generatie vertegenwoordig van geëngageerde jongeren, terwijl ik weinig voeling met hen heb. En omgekeerd. Ik voel een afstand en wil daaraan werken want dat is echt niet fijn.”

2.Wat drijft u?

“Veel nadenken. In het middelbaar worstelde ik met de vraag: ik weet goed wat ik níét tof vind, en dat is vaak waar al de rest mee bezig is, maar waar wil ik me dan wél achter zetten? Ik had het altijd over mensenrechten en globale politieke situaties en wist wel dat ik ooit iets in de politiek zou doen. Alleen heb ik nu sneller de opstap gekregen dan gedacht. In het middelbaar was het echt zo van: ik ga hier zitten, goede punten halen, mijn diploma en dan weg. Het was werkelijk afwachten. Terwijl de andere jongeren bezig waren met feesten, daten en onnozel doen.

“Ik ben niet zo goed in onnozel doen. Ik vind dat wel erg eigenlijk. Ik zou daar graag beter in zijn. Waarom moet je nu lachen? (lacht) Ik kan wel lachen, hè. Ik heb wel gevoel voor humor. Maar onnozel doen in de zin van je bezatten en verkeersborden gaan stelen, dan denk ik: wat is nu het punt? Ik heb zingeving nodig. Ik kan naar een club gaan en even alles loslaten, maar in het algemeen iets doen gewoon omdat het leuk is, dat kan ik niet goed.

“Daarom ook dat ik me graag verbind met oudere mensen. Omdat ik veel grote levensvragen heb, en volwassenen hebben daar doorgaans al over nagedacht en jongeren minder.”

3.Hoe was uw kindertijd?

(schiet in de lach) “What a question. Mijn kindertijd was goed, ik kan niet klagen. Ik heb twee geweldige ouders. Ze zijn gescheiden, maar iedereen scheidt, dus ik neem het hen niet kwalijk. Ik ben bij beiden opgegroeid. Je hebt kinderen die wrok koesteren tegen hun ouders omdat ze gescheiden zijn. Ik totaal niet. Ik had iets van: go live your life, ga lekker uit elkaar. Het heeft toch geen nut. Ze zijn gelukkiger geworden apart, dus vind ik dat prima. Ik heb een leuke kindertijd gehad. Ik heb een eeneiige tweelingzus, en dat was supertof. Wij hebben ons goed geamuseerd.”

4.Wat was de moeilijkste periode in uw leven?

“Kort na mijn geboorte dacht ik: ik ben een jongen. Iets later bleek dat niet zo te zijn. Door die ontdekking was ik helemaal in de war. Dat was geen daad van rebellie tegen genderconstructies want ik was nauwelijks vijf. Wist ik veel wat het betekende om man of vrouw te zijn.

“Tot mijn twaalfde was ik in zekere zin transgender, want ik wilde echt een jongen zijn. Ik sprak ook over operaties. Maar in het middelbaar werd ik zo hard gepest dat ik twee, drie jaar lang geprobeerd heb om een meisje te zijn. Jongens daten, mijn haar laten groeien, ‘meisjesdingen’ doen. Whatever that may be. Maar dat was verschrikkelijk, ik werd er depressief van. Het klopte gewoon niet. Ik was de hele tijd aan het faken wat ik niet was, waardoor ik me slecht voelde en de mensen rondom mij zich slecht voelden omdat ze zagen dat ik ongelukkig was.

“Kids can be horrible - en volgens mij heeft dat mijn beeld van jongeren bepaald. Als ik bijvoorbeeld in een ruimte kom waar iedereen gezellig aan het praten is, kan ik direct het gevoel hebben dat ik keihard beoordeeld word. Het is ook wel grappig: voor een meeting van anderhalf uur met Angela Merkel ben ik minder zenuwachtig dan voor een feestje met een groep studenten.” (lacht)

5.Wat is uw vroegste herinnering?

“Dat ik van een berg in Duitsland af fiets en op mijn bek ga. (lacht) Ik had overal schaafwonden op mijn gezicht en mijn tand stond scheef, waardoor ik drie jaar lang blokjes heb moeten dragen. Dat was geen sexy periode.” (lacht)

6.Wat hing er aan de muur van uw tienerkamer?

“Stana Katic, de actrice die Kate Beckett speelt in Castle (Amerikaanse politie- en dramaserie, red.). Ik ben eigenlijk altijd al zo gay geweest. Als ik daar nu op terugkijk, denk ik soms: Anuna, hoe kan het dat je dat niet doorhad? Ik was gewoon constant verliefd op vrouwen. Ook dat contrast: mijn zus dweepte met Justin Bieber en Johnny Depp, en ik altijd met vrouwen.

“Ik heb weleens een crush gehad op een jongen. Keigrappig, een homo. They are the best.” (lacht)

7.Hoe voelt u zich in uw lichaam?

“Soms heel goed, soms rotslecht. Dat heeft alles te maken met mijn gender. Ik ben non-binair. Dus zogezegd X. Als je geboren wordt in een lichaam waar je blij mee bent en je voelt je goed bij de gendernormen die ons worden opgelegd, dan kun je dat niet echt snappen, denk ik.

“Meestal voel ik me heel ongemakkelijk in mijn vrouwenlichaam. Ik wil eigenlijk geen borsten. Vooral tijdens seks komt dat naar boven. Ik draag ook altijd mannenkleren. Mentaal kan ik mezelf niet relateren aan wat een vrouw is, voor mij is dat even abstract als wat een man is. Soms wil ik geen vrouwelijk lichaam meer, maar ja, collateral damage. Ik zit er niet meer mee. Ik heb wel onlangs een afspraak gehad met het Transgender Infopunt (van het UZ Gent, red.) om bepaalde ingrepen te overwegen, maar zo hard voel ik het nu ook weer niet dat ik die stappen wil ondernemen.

“Er zijn miljoenen mensen die zich niet identificeren met mannen of vrouwen. Dat je in een van die twee hokjes moet passen, klopt gewoon niet. Die tweedeling moet fundamenteel in vraag worden gesteld.”

8.Wat vindt u een kenmerkende eigenschap van uzelf?

“Het feit dat ik zoveel in vraag stel. Kritisch denken is een van de belangrijkste dingen in het leven, vind ik. Ik merk dat veel mensen dat heel vermoeiend vinden. Nu, ik kom wel met antwoorden en conclusies, ik zit niet oneindig te filosoferen. Ik heb een strategie en een plan. Daarbovenop voel ik me ook enorm verantwoordelijk. De klimaatcrisis is het grootste probleem dat de mensheid ooit gekend heeft. Hoe gaan we dat oplossen? Als mens voel ik me zo hard deel van het systeem en deel van het probleem, dat ik niet anders kan dan ertegen te vechten.”

9.Waar hebt u spijt van?

“Dat ik op mijn zeventiende, toen ik aan de klimaatmarsen begon, niet doorhad dat veel mensen zich niet zo verantwoordelijk voelen als ik. Dat veel mensen iets hebben van: ik doe mijn job, ik heb mijn kinderen en ik doe mijn ding, val me dus niet lastig met problemen. Had ik dat doorgehad, ik had het anders aangepakt.

“Wat ik heel erg haat, is onverschilligheid. Ik debatteer liever met iemand als Jean-Marie Dedecker, die tenminste heeft nagedacht over dingen, ook al ben ik het compleet oneens met de mening die hij heeft gevormd, dan met mensen die gewoon zeggen: ‘Ah ja, nee, ik heb daar niet over nagedacht en het interesseert me niet.’ (op dreef) Hoe kan politiek je niet interesseren? Politiek is de manier waarop we de wereld aan het runnen zijn.

“Het is natuurlijk omdat we wit zijn, in Europa wonen en uit middenklassengezinnen komen dat het ons allemaal niet interesseert, want wij zitten aan de goede kant van het systeem. Er zijn miljarden mensen in de wereld die zich daar wel voor móéten interesseren omdat het politieke systeem hen uitbuit en ze ertegen moeten vechten om te overleven. Dus: ‘politiek interesseert me niet’, is een symptoom van privilege.

“Natuurlijk, ik zou nooit in de Vlaamse politiek vast willen komen te zitten, want daar word je miserabel van. Ik wil direct naar Europa. Of federaal. Ik ben de minst onverschillige mens die je ooit zult tegenkomen, denk ik. Dat is een speciaal kenmerk.”

10.Wat is uw zwakte?

“Ik denk waar we het de hele tijd al over gehad hebben: dat ik me moeilijk kan relateren aan anderen. Soms heb ik het gevoel dat ik in een illusie leef.

“In het Amazonewoud heb ik verschrikkelijke verhalen gehoord. Als ik die hier vertel schrik ik soms van de reacties. Soms denk ik dat mensen hier geen voeling meer hebben met de diepste menselijke fundamenten. Soms heb ik het idee dat ik meer voel dan anderen. Het nadeel daarvan is dat ik geen goed beeld heb van wat mensen dan wel voelen en denken, wat problematisch is, want ik leid een klimaatbeweging en daarom zou het nuttig zijn om te weten, om mensen te mobiliseren.

“Ik heb heel lang ingezet op verantwoordelijkheid, maar sinds corona heb ik ingezien dat ik moet stoppen met daarover door te drammen. Je kunt mensen zich niet verantwoordelijk laten voelen voor wat er aan de andere kant van de wereld gebeurt, want ze voelen zich niet verantwoordelijk. Dan moet je het hebben over hoe de klimaatcrisis ons in België zal raken. Over de zeespiegel die tot in Gent zal stijgen, over droogtes, over voedselschaarste, over prijsstijgingen.

“Om eerlijk te zijn: we moeten binnenkort opnieuw gaan mobiliseren. Op 10 oktober houden we weer een strike. Ik heb nu al stress. Ik denk dat mensen, politici incluis, de klimaatcrisis fundamenteel minimaliseren. Wij als activisten zijn eigenlijk de enigen die eerlijk communiceren over wat de klimaatcrisis inhoudt. Mensen zijn niet op de hoogte, mensen zijn niet geïnformeerd. Dat is een gigantisch groot probleem want we moeten wel opnieuw met duizenden mensen op straat komen als we die druk hoog willen houden en ik kan alleen maar hopen dat mensen dat doorhebben.”

11.Is het leven voor u een cadeau?

“Ja, dat vind ik echt wel. Anders zou ik er niet zo hard voor vechten. Ik ben ook steeds meer bezig met gelukkig zijn in het algemeen. Ik heb heel lang de filosofie gehad dat mijn grootste doel is om de wereld te veranderen en alles daarvoor op te offeren. Mijn filosofie is niet veranderd, maar ik ben nu wel aan het leren om alles te geven en tegelijk geluk te halen uit het leven, de details te zien, liefde te ervaren. We hebben zelf de macht om te beslissen met wie we ons omringen, op welke manier we liefhebben, wie we willen zijn voor onszelf en voor elkaar, hoe we onze dag beginnen. Natuurlijk gebeuren er shitty dingen, maar ik heb wel het gevoel dat ik het leven heb gehackt. Ik ben gelukkig.” (lacht)

12.Welke kleine alledaagse dingen kunnen u blij maken?

“Van koffie in de ochtend word ik heel gelukkig. Ook van muziek, veel muziek. Seks ook. Of misschien niet per se seks, maar fysieke intimiteit. Tussen twee meetings door even in bed gaan liggen met je lief en lang knuffelen. Moments of stillness. Ik ben eigenlijk een romantische ziel, je zou het niet direct zeggen.” (lacht)

13.Wat biedt u troost?

“Het feit dat er zoveel mensen naast mij staan. Miljoenen. Mensen in Vlaanderen weten dat niet, maar wij zijn een gigantische beweging. Ik bel elke dag met mensen vanuit de hele wereld. Het feit dat zoveel jongeren iets hebben van: fuck this, zo kan het niet meer, we gaan het systeem veranderen, dat is echt hoopvol, en dat is what keeps me going.

“Het grootste probleem in mijn leven is de klimaatcrisis. Voor de rest heb ik weinig troost nodig. Ik ben niet vaak ongelukkig over kleine dingen.”

14.Hoe definieert u liefde?

“Je hebt mensen die liefde zien als twee individuen die met elkaar versmelten, maar ik zie het meer als twee individuen die zelfstandig zijn en op zichzelf kunnen terugvallen. Ik ben niet monogaam. Ik ben polyamoreus, omdat ik voel dat ik op verschillende mensen tegelijk verliefd kan worden, en dat op heel andere manieren. Je krijgt energie door tijd met elkaar te spenderen. Maar het is niet zo dat ik bij iemand moet thuiskomen, want dat doe ik bij mezelf.

“Veel mensen snappen het concept van polygamie niet, maar intussen gaan ze wel vreemd. Ik haat vreemdgaan. Voor mij gaan relaties over respect en intimiteit en communicatie. Polygamie is geen synoniem van vreemdgaan. Het betekent dat iedereen op de hoogte is van de situatie. Er zit veel eerlijkheid in polyamoreuze relaties, misschien meer dan in monogame. Ik snap het idee van exclusiviteit niet, we hebben toch ook geen exclusiviteit in vriendschappen? Waarom zouden we het dan hebben in intense liefde?”

15.Wanneer hebt u het laatst gehuild?

“Dat weet ik niet. Ik huil bijna nooit. Ik ben onlangs wel door een kutperiode geweest in de liefde. Ik hou intens diep van de mensen die ik graag zie, dus kan het ook intens pijn doen als ik iemand verlies.

“Liefdesverdriet komt bij mij in golven. Dan sluit ik me af en luister naar muziek. Het helpt me niet om er met mensen over te praten. Niemand heeft een beeld van wat het geweest is of van hoe het voelt. Liefdesverdriet kan ik niet delen, ik zie er ook het nut niet van in.”

16.Bent u ooit door het lint gegaan?

“Ik ben heel rationeel en kan veel relativeren. Ik ben echt geen dramaqueen. Ik verlies niet snel de controle.”

17.Aan wie bent u schatplichtig?

“Aan mijn ex-vriendin, met wie ik twee jaar samen ben geweest. Zij heeft mij doen inzien waar de lat ligt. Omdat ik heel lang relaties heb gehad die niet goed zaten, en vrienden met wie het niet goed zat. Ik was te vaak omgeven door een energie die me niet deed groeien. Toen zij in mijn leven kwam, is dat fundamenteel veranderd. Ik weet nu veel beter wat ik wil dat mensen voor mij betekenen. Het gaat om diep wederzijds begrip.

“Wij zijn soulmates. Ik zou niet verrast zijn mochten we ooit toch nog trouwen. (lacht) But everything in time. Op zich vind ik het wel mooi dat je mensen ontmoet die op een bepaald moment in je leven superveel voor je betekenen. Uiteindelijk groeit iedereen als mens, en is het maar de vraag of je in dezelfde richting groeit of niet. Dat is helemaal geen evidentie. En als het niet zo blijkt te zijn, dan is het ook geen ramp. Je hebt elkaar wel iets gegeven voor het leven.”

18.Wat is een misvatting over u?

“Dat ik hysterisch zou zijn. Dat is echt niet zo. Ik ben de chillste persoon ooit. Ik ben gewoon rationeel en realistisch over het feit dat we in de shit zitten.

“Zet me tussen witte vijftigjarige mannen die me de hele tijd denigreren, uiteraard roep ik terug. En mét argumenten. Ik heb de waarheid en de wetenschap aan mijn kant. Alles wat ik zeg, klopt.

“Ze noemen me ook arrogant. Niet omdat ik arrogant ben, maar omdat ik vrouw ben, jong ben, een stem heb. Het is ook gewoon strategisch. Hysterische, arrogante tiener komt ons eens vertellen wat we moeten doen. Dat klopt dus niet.”

19.Welk boek heeft een speciale betekenis voor u?

“Untamed, van Glennon Doyle. Het gaat over jezelf onttemmen. Het gaat over de maatschappij en hoe we constant in hokjes worden gestopt en in een bepaalde richting worden geduwd over wie we moeten zijn, over hoe en wie we moeten liefhebben, over hoe we ons moeten gedragen. Al die ongeschreven regels definieert ze en stelt ze in vraag. Dat boek heeft me enorm geïnspireerd.”

20.Hebt u ooit een religieuze ervaring gehad?

“Dat hoort niet bij mijn kritisch denken. Ik ben diehard atheïst.”

21.Wat vindt u erotisch?

“Charisma, what the fuck! En zelfvertrouwen. Dat vind ik supersexy. Misschien dat ik daarom vaak verliefd word op oudere personen die weten wat ze willen en met grote dingen bezig zijn.”

22.Wat is de speciaalste plek waar u ooit de liefde bedreven hebt?

“Op een strand in Schotland. Het leek wel alsof we op de Caraïben waren. Eerst zijn we naakt gaan zwemmen in zee, daarna hebben we seks gehad in onze tent waar geen zeil overheen zat, alleen een soort muggengaas, waardoor we de zee en de sterrenhemel konden zien. Dat was zalig, dat weet ik nog goed. Those are the days that make life worth living!”

23.Wat is uw grootste angst?

“Ik ben echt superbang van de dood. Dat is misschien ook waarom ik zo flip over de klimaatcrisis, omdat ik weet dat veel mensen gaan sterven en ook mijn leven in gevaar komt. Ik heb al geaccepteerd dat ik waarschijnlijk niet heel oud zal worden.

“Ik word echt panisch als ik denk aan sterven. Jij ook? Allee, gezellig hier. (lacht) Dit is echt het chillste interview dat ik ooit gegeven heb. Ik mag hier gewoon vanuit mijn bed naar het plafond liggen staren en rustig nadenken.” (lacht)

24.Hoe zou u willen sterven?

“Op een berg in IJsland, omdat je daar nog oerlandschappen hebt. Met een gelukzalig gevoel van: ik laat het leven hier achter.”

25.Wat zou u wensen als laatste avondmaal?

“Als ik in de death row in Texas zit en ze vragen me wat ik wens als laatste avondmaal, dan zeg ik sushi. Heeft iemand daar ooit al een spectaculair antwoord op gegeven? De meesten wensen spaghetti bolognese of steak met frieten? Spaghetti bolognese of steak met frieten, stel je voor! Hoe saai is dat! Nee jong, dan toch tenminste iets uit een andere cultuur!” (lacht)