‘Dit is nog lang geen vierde golf. En niet alle vastgestelde cases zijn ziek’

Morgen buigt het Overlegcomité zich over de stijgende besmettingscijfers. Wat moet er gebeuren?

 “De situatie is complex. De besmettingen stijgen, terwijl nog niet iedereen gevaccineerd is. Toch weten we nog niet of de verhoging van de besmettingen zich ook zal vertalen in een fors hoger aantal hospitalisaties. Tot nu toe zien we slechts een beperkte stijging van 11 procent, en dankzij de vaccinatiecampagne zal de druk op de ziekenhuizen wellicht beheersbaar blijven. Dit is dus niet het moment voor grote, nieuwe beslissingen.”

Gewoon uitzitten, dan?

“Het Overlegcomité moet vooral zorgen dat de bestaande maatregelen beter worden nageleefd, zodat ze hun vruchten blijven afwerpen. Protocols in de horeca en de cultuursector zijn bijvoorbeeld cruciaal om nieuwe besmettingen te voorkomen. Idem voor de regels aan de grenzen. We moeten daar veel strenger op controleren. De bevolking moet inzien dat we nog steeds versoepelen, maar dan wel op een gecontroleerde manier.”

De deltavariant stuwt het aantal besmettingen omhoog. Is versoepelen überhaupt nog wel een optie?

“Het heropstarten van nachtclubs, festivals en andere massa-evenementen moet zeker kunnen, zolang ze strikte protocols volgen. Denk aan een goede ventilatie, een beperkt aantal aanwezigen, verplichte mondmaskerdracht, enzovoort.”

Maar we zitten aan 1.000 nieuwe besmettingen per dag, en in Nederland zet de deltavariant alles op z’n kop. Baart u dat geen zorgen?

“Ik ben eigenlijk niet ongerust, neen. Wie besmet raakt met de deltavariant heeft uiteraard een hogere virale lading in de neus, waardoor hij of zij ook extra besmettelijk is. Maar dit is nog lang geen vierde golf. En niet alle vastgestelde cases zijn zieke patiënten. Ze testen gewoon positief.”

En ze kunnen anderen besmetten.

“Het percentage positieve tests blijft zeer laag: 1,8 procent. Ook de hospitalisaties en de overlijdens zijn beperkt. Ons nu laten opjagen door het hoge aantal besmettingen zou fout zijn. We moeten op z’n minst tot midden augustus afwachten. Als er tegen dan geen forse stijging van het aantal hospitalisaties is, bewijst dat dat de vaccinatiecampagne werkt.”

Opvallend: de helft van alle besmettingen situeert zich nu bij jongeren onder de 24 jaar.

“Dat toont dat jongeren hun activiteiten hebben hervat, terwijl de veiligheidsmaatregelen niet altijd worden toegepast. Zo steken ze elkaar makkelijker aan. Maar jongeren lopen op zich weinig risico om zwaar ziek te worden. Zij zijn niet diegenen die de hospitalen overspoelen. Op een bepaald moment moeten we dus niet langer bang zijn dat het virus circuleert onder jongeren. We moeten dat aanvaarden. Waarmee ik natuurlijk niet gezegd heb dat we niet bezorgd moeten zijn om de mensen in hun entourage. Zij moeten vooral zorgen dat ze gevaccineerd zijn.”

Moeten we jongeren niet meer op hun verantwoordelijkheid wijzen? Nu reizen velen zonder vaccinatie.

“Dat weet ik niet. Jongeren doen een PCR-test als ze op reis vertrekken. Ze zijn aan dezelfde regels onderworpen dan anderen in de samenleving. En ja, het is natuurlijk stom dat er op feestlocaties zoals Mallorca geen voorzorgsmaatregelen werden getroffen. Maar is het erg dat ze elkaar besmetten? Dat is de fundamentele vraag.”

Wel als ze besmet op een vliegtuig stappen.

“Dat is inderdaad hun verantwoordelijkheid, maar ook die van de overheid. Hoe kan je met een positieve coronatest op een vliegtuig stappen? Ik denk dat dat een fundamenteel probleem blootlegt. Als er geen controle is, dan doen mensen eender wat. Zo simpel is het. Het Overlegcomité moet de controles aan de grens dus verstrengen.  We kunnen ons niet meer permitteren dat besmette mensen op een vliegtuig, een trein of een ander vervoersmiddel stappen.”

Denkt u dat boetes van 250 euro aan de grens zullen helpen?

“Moeilijk in te schatten. Ik denk dat er vooral frequenter gecontroleerd moet worden. Mensen die met de auto de grens oversteken, laten vaak zelfs geen test afnemen. Ze weten gewoon dat ze geen controle krijgen.

“Het probleem ligt ook bij Europa. Elk land heeft vandaag zijn eigen regels en tijdens een reis heb je altijd het risico dat die veranderen. Dat gebrek aan Europese harmonisatie is stuitend. Het toont een gebrek aan visie over de aanpak van deze crisis.”

Deze week verzette u zich tegen de nieuwe maatregelen in Frankrijk, zoals de verplichte vaccinatie van het zorgpersoneel en het coronapaspoort voor horecagasten. Waarom?

“De vraag is: willen we elke circulatie van het virus onmogelijk maken, zoals in Australië, of willen we het gezondheidssysteem overeind houden? Als we voor het tweede gaan, dan zijn de maatregelen in Frankrijk te radicaal. Kunnen we niet hetzelfde bereiken met zachtere maatregelen?

“Ik vrees voor een groeiende ongelijkheid in de bevolking. Wie als niet-gevaccineerde geen PCR-test kan betalen, kan straks niet meer op restaurant. En zorgverstrekkers die zich niet laten vaccineren, worden met de vinger gewezen, terwijl we hun argumenten nog altijd niet goed begrijpen.”

Zouden zij bij uitstek niet overtuigd moeten zijn van een vaccinatie?

“Zorgverleners zijn vaak jong en hebben een diverse culturele achtergrond. Ze hebben het belang van een vaccinatie niet altijd begrepen. Sommigen denken ook dat een prik nefaste gevolgen heeft. We moeten dus vooral gericht gaan informeren en sensibiliseren. En hen uitleggen dat ze een verantwoordelijkheid hebben ten opzichte van de maatschappij.”

Hoewel er ook in België stemmen opgaan voor een verplichte vaccinatie in de zorg schuift de politiek de beslissing voor zich uit.

“Terecht. Op zich is de epidemie onder controle. We hebben zo’n maatregel niet nodig om haar de baas te blijven. Het heeft ook weinig zin om een groep te gaan stigmatiseren. Zeker als je weet dat een deel van de bevolking zich altijd zal blijven verzetten tegen een vaccinatie, ongeacht wat de overheid beslist. Zij zouden gewoon van job veranderen. Ik vrees dat ons zorgsysteem dat niet zou aankunnen. We komen nu al handen te kort.”

Maar een coronaprik voorkomt toch net dat het zorgsysteem ineen stuikt?

“Natuurlijk, en daarom ben ik ook voorstander van de vaccinatie. Maar we zijn nog anderhalve maand verwijderd van het nieuwe schooljaar. Dan hebben we toch nog tijd om extra in te zetten op sensibilisatie? Laten we daar onze energie insteken. Een kleine aansporing in plaats van een verplichting. Als we in september geen vooruitgang zien, dan kunnen we nog altijd naar een wettelijke verplichting gaan.”

In het verleden verzette u zich tegen het strenge coronabeleid en de invloed van Vlaamse experts. Kijken ze in Franstalig België anders naar de situatie dan in Vlaanderen?

“Toch wel. De publieke opinie staat er kritischer tegenover vaccinatie dan in Vlaanderen, waar de vaccinatiegraad hoger is. Politici zijn ook minder snel geneigd om in een verplichting mee te gaan. Een interessante vraag is voor mij waarom Vlaanderen meer mensen kan overtuigen om zich te laten vaccineren, zonder verplichting. Wil dat zeggen dat er andere strategieën zijn? Misschien kunnen de andere regio’s in Vlaanderen inspiratie opdoen.”

Tot slot: hoe beoordeelt u het Belgische coronabeleid?

“Als ik minister van Volksgezondheid Frank Vandebroucke (Vooruit) bezig hoor, dan vind ik hem gematigd en proportioneel. Hij sluit een verplichte vaccinatie bijvoorbeeld niet uit, maar wil eerst de andere opties uitputten. Ook de plannen voor het coronapaspoort klinken goed. Zo’n pas is een handig instrument om festivals te laten doorgaan. Zolang we maar niet de weg opgaan van Frankrijk en dat paspoort ook in de horeca en zo beginnen opleggen.”