‘Er wordt gebouwd op overstromingsgevoelige plekken waar dat misschien niet zo verstandig is’
In Pepinster, nabij Luik, was een tiental huizen niet opgewassen tegen de sterke stroming van het water dat het dorpje binnenliep. Professor bouwkunde Johan Blom (UAntwerpen) legt uit hoe het komt dat dit in de toekomst vaker zal voorkomen.
Pepinster ligt vlak bij de Vesder, een rivier die door heel de provincie Luik stroomt. Door de hevige regenval trad die buiten zijn oevers. Het water in het dorpje steeg tot wel twee meter hoog en stroomde zo hard dat verschillende huizen gedestabiliseerd raakten en uiteindelijk ook instortten.
Huizen begeven het niet zomaar, wat de inwoners van Pepinster overkwam is dan ook uitzonderlijk. Professor bouwkunde Johan Blom (UAntwerpen) legt uit hoe het toch kon gebeuren: “Wanneer de riolering het water niet meer kan slikken, zoekt het een andere weg. Maar bij overvloedige regenval geraakt ook de grond verzadigd, die dan een verminderde draagkracht heeft.”
Vooral de enorme kracht van het kolkende water heeft hier een rol gespeeld. “De combinatie van verminderde draagkracht, erosie en enorme waterdruk maakte de huisfunderingen onstabiel. Zeker door de nauwe straatjes kan de waterdruk snel oplopen, met als gevolg dat alles op de weg van het water wordt meegesleurd. In deze uitzonderlijke omstandigheden kan het hele huis beginnen kantelen, schuiven of zelfs instorten, zeker wanneer de huizen al wat ouder zijn en in het verleden misschien al te maken kregen met schade door wateroverlast. Plots breekt de veer.”
Steeds vaker
Frank Deboosere sprak niet voor niets over een ‘waterbom’. Het is een term die in de toekomst vaker zal opduiken, meent de professor. “Periodes van extreem weer wisselen mekaar immers steeds vaker af. Door de klimaatverandering neemt de hoeveelheid neerslag in de winter almaar toe, en krijgen we in de zomer te maken met zomeroverstromingen. Ook door verharding komt het water sneller in waterlopen en rioleringen terecht, die oververzadigd raken. En tijdens extreem droge periodes droogt de grond zodanig uit dat hij krimpt, wat kan leiden tot verzakkingen. Kijk naar het Kortrijkse, waar een paar jaar geleden huizen verzakten. Dit kan zeker ook in Vlaanderen gebeuren.”
Blom geeft nog een aantal tips voor wie nog een huis wil bouwen: “Denk eraan dat de vloer van de benedenverdieping ongeveer 30 cm hoger moet liggen dan de hoogst gekende overstromingshoogte. Bouw bij voorkeur geen ondergrondse constructies bij nieuwbouw, tenzij eventueel als kruipkelder. En vermijd verharde oppervlakten. Maar er is nu eenmaal niet veel plaats in België. Er is gebouwd op overstromingsgevoelige plekken waar dat misschien niet zo verstandig was.”