16 Belgische vrouwen en 31 kinderen zaten sinds vrijdagmiddag nog gespreid over twee Syrische detentiekampen onder leiding van de Koerden: Al Hol en Roj. In Al Hol, waar momenteel nog vier moeders samen met 14 kinderen verblijven, gaat de situatie van kwaad naar erger. In het kamp heerst opnieuw een streng terreurregime van IS. Volgens nieuwsberichten zijn er ook al onthoofdingen geweest.

Repatriëring Belgische vrouwen en kinderen

Door de sterke heropbloei van IS besloot België begin maart om kinderen van IS-vrouwen tot 12 jaar te laten terugkeren uit de kampen. De moeders zelf kunnen eventueel ook terugkeren, al wordt dat “geval per geval bekeken”.

“De nationale veiligheid staat voorop”, zei premier Alexander De Croo (Open VLD) in het parlement. “We mogen niet blind zijn voor de realiteit, de situatie en veiligheid in de kampen is achteruit gegaan. Als je kinderen daar laat, dan zijn die kinderen de terroristen van morgen.”

Door de situatie in Al-Hol beslist de regering enkel te repatriëren vanuit het Roj kamp. Daar verblijven zo’n negen Belgische moeders samen met 17 kinderen en drie Belgische vrouwen zonder kinderen, of waarvan de kinderen overleden zijn.

Belgische delegatie naar Roj kamp

Eind mei vertrekt een delegatie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken naar het Koerdische detentiekamp Roj. De 12 vrouwen krijgen te horen dat niet iedereen gerepatrieerd zal worden en dat hen in België een gevangenisstraf van vijf jaar te wachten staat. Ook wordt hen gevraagd twee documenten te ondertekenen.

Het eerste document is een verklaring waarin staat dat ze wensen terug te keren naar België zonder het land schade te berokkenen. Met het tweede document stemmen de moeders in om hun kinderen zonder hen te repatriëren, als hun terugkeer wordt geweigerd. Een vrouw, Julie M., weigert samen met haar vier kinderen terug te keren naar België. De andere vrouwen wensen terug te keren, maar niet zonder hun kinderen. Slechts drie moeders tekenen het tweede document.

“Oma wacht op ons”

Uiteindelijk heeft de regering beslist om zes moeders samen met hun tien kinderen terug te halen naar België. Een zware pil om te slikken bij de achterblijvers. Bessime C. is één van hen. Zij was 19 toen ze in maart 2014 vanuit Antwerpen naar Syrië vertrok met twee vriendinnen en zit al vier jaar in het Roj kamp. In december 2020 verloor ze haar Belgische nationaliteit.

“Ik begrijp niet waarom ik niet terug mag komen naar België”, zegt ze. “Ik heb met alles meegewerkt, alles ondertekend, en nu moet ik toekijken hoe de anderen terugkeren naar België. Mijn dochtertje van zes jaar vraagt me de hele tijd waarom wij niet zijn meegegaan. Oma wacht op ons, zegt ze. Hoe lang kan dit nog duren?”