Van ‘f*ck off’ tot ‘bescheiden glimlachje’: waarom iedereen de simpelste smiley zo anders interpreteert

“Ik haat u en ik kom straks onder uw bed liggen met een botte bijl, maar ik verberg dit alles onder een nietszeggende glimlach, lol.” Zo interpreteert cartooniste ‘Niet nu Laura’ de ‘slightly smiling face’. Haar post verzamelde vorig jaar bijna duizend likes, een blik op de reacties toont dat de doodgewone emoji bij wel meer mensen verrassende gevoelens oproept.

_{(Lees verder onder de foto.)}

“Helemaal waar. Die emoji heeft het creepy lachje waar je als kind wakker van lag”, zegt de ene. “Dit is mijn standaard ‘ik weet echt niet meer wat ik daar nu nog moet op antwoorden’-emoji”, zegt de ander. En een handvol simpele zielen – God zegene hen – getuigen: “Ik snap er niks van, voor mij is dat gewoon een bescheiden smiley”.

Niet alleen in ons land stellen we ons vragen bij de smiley. Een groot deel van de internetpopulatie voelt zich ongemakkelijk voelt bij de wel erg neutrale emoji. Een journaliste van het online magazine Slate beschrijft hoe ze ontdekte dat haar collega’s de smiley helemaal anders gebruiken. “Blijkbaar gebruiken sommige van hen – én mijn baas – het gezichtje ironisch. Om aan te geven dat ze beleefd glimlachen, maar stiekem denken dat het idee of de persoon full of shit is. Ik voel me er nu zo ongemakkelijk bij.”

Memes die de ambiguïteit van de ‘slightly smiling face’ aankaarten zijn er ook met hopen. “When I use the :-) emoji, this is what I mean” is eentje getiteld, met daaronder een beeld van Spongebob: een nietszeggende glimlach op zijn gezicht, op de achtergrond zien we zijn innerlijke demonen. Een andere noemt het de ‘all-in-one emoji’, met daarrond alle emoties die het gezichtje kan overbrengen: van ‘damn you’, ‘moe’ of ‘geïrriteerd’ tot ‘f*ck off!’ of ‘you piece of sh*t’.

_{(Lees verder onder de foto.)}

Emojipedia.org, de Wikipedia voor emoji’s, bevestigt de ambiguïteit met hun definitie. Volgens de website uit de ‘slightly smiling face’ “een veelheid aan positieve, gelukkige of vriendelijke gevoelens”, maar kan hij ook “neerbuigend, passief-agressief of ironisch” overkomen. “Bijvoorbeeld wanneer iemand zegt ‘het is oké’, terwijl het dat echt niet is.” Geef toe, als jij iemand via Whatsapp vraagt ‘scheelt er iets?’ en die persoon antwoordt met ‘nee :-)’, dan ga je toch ook even wankelen?

Professor mediapsychologie Koen Ponnet begrijpt waarom zo veel mensen die simpele emoji als zo onduidelijk ervaren. Al moeten we eerst begrijpen waarom we zo veel gewicht hangen aan smileys. “Wanneer we communiceren met anderen, bepaalt de non-verbale communicatie 90 (!) procent van onze ervaring. Dat is dan onze lichaamstaal, onze toonhoogte, onze gezichtsuitdrukking. In digitale gesprekken ontbreken die factoren en daarom zijn emoji’s zo belangrijk: ze zijn nagenoeg onze enige tool om toch die non-verbale expressie toe te voegen”, licht Ponnet toe.

Omdat emoji’s zo belangrijk zijn – en omdat we steeds meer digitaal communiceren – gebruiken we ze ook steeds vaker. En dat is volgens Ponnet de oorzaak van de nietszeggendheid van de ‘slightly smiling face’. “Hoe meer we die simpele emoji gebruiken, hoe betekenislozer hij wordt. Om dezelfde reden introduceerde Facebook bijvoorbeeld ook andere manieren om te reageren op een post. Vroeger likete iedereen alles en op den duur betekende dat duimpje niks meer.”

Dus net omdat we zo hard nood hebben aan non-verbale expressie via emoji’s, voelt die nu afgezaagde smiley zo leeg. En dat er zo veel andere lachende emoji’s zijn, helpt ook niet. Een vrolijke emoji met de tanden bloot of met blooswangetjes is veel expressiever dan de basic smiley met blanco ogen en licht gebogen mondje. Volgende keer iemand je vraagt of er iets scheelt, ga je dus nog liever voor de smiley met het feesthoedje of de kusknipoog. Alles is beter dan die nietszeggende glimlach.

Kan jij nog volgen? Emojipedia legt haarfijn uit welke emoji’s passé zijn en wat een verjaardagstaart écht betekent