Dedonder in penarie na plots vertrek topman militaire inlichtingendienst: legerleiding gaat in verzet

De commentaren liegen er niet om. Het vertrek van generaal Philippe Boucké aan het hoofd van de militaire inlichtingendienst ADIV valt zwaar bij zijn naaste collega’s van de Generale Staf en veel gewone militairen. Zij vinden de officiële uitleg dat hij vrijdag ‘in onderling overleg’ opstapte ongeloofwaardig, want vorige woensdag verdedigde hij nog de afgesproken hervormingen in de Kamer. De ADIV maakte volgens twee onderzoeken “ernstige fouten” in de zaak-Conings.

“De prijs die we vandaag betalen, is veel te hoog”, schreef generaal Pierre Gérard, de commandant van de Landcomponent, zaterdag op Twitter. “Dit is een zwarte dag. Defensie zal hier niet zonder schade uitkomen.” Zijn collega, generaal-majoor van de medische component, trad hem bij. “Alsof de uitzetting van een voorbeeldige officier de falende besluitvorming buiten Defensie uit het verleden zou oplossen”, oordeelde generaal Pierre Neirinckx. “Het begrip ‘collectieve verantwoordelijkheid’ lijkt mij geschikter voor bepaalde besluitvormers”, klonk het nog.

Shitty day

Beiden reageerden op een tweet van generaal en vicestafchef Marc Thys vrijdag, die het had over “een shitty day at the office”. In zijn kielzog reageerden tal van militairen instemmend, waaronder zondag ook Boucké’s beoogde opvolger, vice-admiraal Wim Robberecht. “Ik ken het gevoel”, tweette hij aan Thys vanop vakantie. “Ik werd verondersteld mijn batterijen op te laden terwijl mijn adjunct het roer in handen had. Kon nooit raden dat de batterij in een andere wagen zou worden gestopt.” De stafchef van Defensie zelf, admiraal Michel Hofman, reageerde nog niet.

Openlijke kritiek van generaals op een defensieminister is uitzonderlijk. Topmilitairen houden zich doorgaans ver van het politieke debat. Maar een defensiebron zegt dat de publieke onvrede om Boucké’s vertrek voor veel militairen “de druppel te veel” is. “Als er iets grondig fout loopt, gebruikt de minister ons als bliksemafleider, maar we mogen ons niet verdedigen omdat ze ons in de praktijk een spreekverbod opleggen. Nochtans was Boucké net de juiste man op de juiste plaats voor de nodige hervormingen die nieuwe drama’s als de zaak-Conings kon voorkomen.”

Boucké vond dat de flaters in de zaak-Conings grotendeels te wijten waren aan politieke en financiële desinteresse voor de inlichtingendienst. In de Kamercommissie Defensie wees hij vorige woensdag op de desinvesteringen in zijn dienst, waar een op vijf vacatures nog steeds niet is ingevuld. “We hebben een aantal aanbevelingen (van de toezichthouder Comité I, MR/JVH) kunnen afvinken maar voor andere aanbevelingen missen wij nog altijd budget en mensen.” Boucké was sowieso nog maar een jaar aangesteld als de topman van de geheime dienst ADIV.

Zelf gekozen

Volgens bronnen in de omgeving van minister Dedonder gaf generaal Boucké donderdag – tijdens twee lange vergaderingen – echter zelf aan “dat hij niet verder kon”. Boucké zou de impact van de zaak-Conings “persoonlijk zwaar” gevonden hebben. Het is een feit dat hij enkele dagen na de spectaculaire vlucht van Conings onwel werd tijdens een vergadering. Er moest een ambulance komen. Ook zou Boucké, nog volgens deze bronnen, hebben verteld dat hij geen toekomst zag in Dedonders nieuwe actieplan voor de ADIV en dat hij het niet “tot een goed einde kon brengen”.

Deze versie van de feiten wordt tegengesproken door bronnen dichtbij Boucké. “Hij heeft zijn ontslag niet zelf gegeven”, luidt het daar. Boucké wil voorlopig niet reageren. “Ik wil vooral dat de rust terugkeert voor defensie in het algemeen en de ADIV in het bijzonder”, laat hij weten per sms.

Dat Boucké minstens twijfels had bij de besluiten uit de recente rapporten over de zaak-Conings bleek uit zijn interne communicatie, waar De Morgen begin deze maand over berichtte. Boucké waarschuwde toen “om het kind niet met het badwater weg te gooien”, in een verwijzing naar de bestaande plannen. Vorige woensdag steunde hij wel loyaal de aanbevelingen van het Comité I.

Parlement

Een extra Kamercommissie donderdag belooft stormachtig te worden voor minister Dedonder. Ook binnen de meerderheid rijzen nu veel vragen. Jasper Pillen (Open Vld): “De zaak-Conings was perfect geanalyseerd. Twee weken geleden zagen we een minister met een duidelijk actieplan, dat een sterke generaal Boucké vorige woensdag steunde. Hij zag zich door stafchef Hofman gesteund. Mijn vraag aan minister Dedonder: wat is er donderdag gebeurd want nu vliegt hij toch?”

“Boucké’s tussenkomst zat vorige woensdag goed in elkaar”, zegt Kris Verduyckt (Vooruit). “Er is natuurlijk veel misgelopen maar hij was nog niet lang bezig. Het zou bijzonder zijn dat in een crisis als deze slechts één iemand er wordt uitgepikt. Er moet natuurlijk wel vertrouwen zijn tussen het kabinet van de defensieminister en de defensietop. Ik vermoed dat het daar ergens misloopt.”

Vanuit de oppositie oordeelt parlementslid Theo Francken (N-VA) dat premier Alexander De Croo (Open Vld) dit dossier moet overnemen en “het ontslag van Boucké moet terugdraaien”.