Vlaanderen ruilt Unia in voor Mensenrechteninstituut: ‘Voortrekker op vlak van mensenrechten’

Al bij de onderhandelingen over het regeerakkoord raakte bekend dat de Vlaamse regering tegen 15 maart 2023 uit Unia zal stappen. Het  interfederale gelijkekansencentrum wordt verruild voor een Vlaams Mensenrechteninstituut. Vorige week, op de laatste ministerraad voor het zomerreces, keurde de regering een conceptnota over het nieuwe instituut goed. 

Het Vlaamse instituut zal onderzoek doen rond mensenrechten, toezien op het beleid en adviezen formuleren. De regering gaat onderzoeken of het Vlaams Vredesinstituut, de Kinderrechtencommissaris, de Vlaamse Ombudsdienst en de Vlaamse Toezichtscommissie voor de verwerking van persoonsgegevens op termijn ingekanteld kunnen worden in het nieuwe instituut.

Daarnaast zal het instituut discriminatie bestrijden en slachtoffers bijstaan. Daarbij zal ze ook focussen op genderdiscriminatie, wat niet binnen de bevoegdheden van Unia viel. Die bestrijding moet in de eerste plaats gebeuren via verzoening en bemiddeling. Lukt dat niet, dan zal een onafhankelijke geschillenkamer met raadsheren uit de rechterlijke en academische wereld een uitspraak moeten doen. 

Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Inburgering en Gelijke Kansen Bart Somers (Open Vld) haalde inspiratie in Nederland. “De uitspraak van de geschillenkamer is wettelijk niet bindend, maar in Nederland zien we dat in 80 procent van de gevallen de discriminerende situatie spontaan hersteld wordt omdat het instituut veel autoriteit heeft. In de andere 20  procent van de gevallen kan een burger of middenveldorganisatie nog steeds naar de rechterlijke macht stappen”, luidt het maandag in een mededeling. 

Somers verzekert ook dat het nieuwe Mensenrechteninstituut zich zal  inschakelen in een interfederale samenwerking. Hij bepleit een één-loket-systeem voor de burger. “We gaan voor een slagkrachtig mensenrechteninstituut met een internationale top-rating. Een samenleving met minder discriminatie en meer gelijke kansen. Een voortrekker op vlak van mensenrechten.”