Meest technologische zomerspelen ooit van start, met dank aan het coronavirus

Ook vóór het coronavirus roet in het eten gooide, moesten dit de meest geavanceerde Olympische Spelen allertijden worden. Op het ogenblik dat het coronavirus in december 2019 in China de kop opstak, ging ik nietsvermoedend in Tokio een kijkje nemen naar wat het land te bieden zou hebben. 

Met zelfrijdende taxi's en robotpolitiemannen wou Japan in 2020 de wereld laten zien hoe het nog steeds toonaangevend kan zijn op het vlak van technologie. Enkele maanden later ging de wereld op slot, en werden de zomerspelen uitgesteld. 

Die beslissing leek aanvankelijk een serieuze streep door de rekening van de organisatie. Maar de bedrijfspartners van het IOC kwamen snel tot het besef dat ze met nieuwe technologische toepassingen betere én coronaveilige spelen konden organiseren. Tegelijk stonden ze voor de uitdaging om de sportbeleving voor de miljoenen kijkers thuis naar een hoger niveau te tillen. Of hoe corona een handje hielp. 

Met welke technologische hoogstandjes pakt Japan uit tijdens de Olympische Spelen? Luister hier naar de vooruitblik van onze technologie-expert en Azië-watcher Tom Van de Weghe:

Toen Japan in 1964 de laatste keer de Spelen organiseerde, was de futuristische hogesnelheidstrein shinkansen dé grote blikvanger. Ook nu weer heeft de meest zichtbare innovatie met transport te maken, en dat merk je van zodra je landt met het vliegtuig in Tokio.

De olympische atleten zullen zich verplaatsen van de luchthaven naar het olympische dorp met zelfrijdende busjes. Die zien eruit als compacte blokjes. Ook tussen de verschillende sportstadions zullen ze gebruikt kunnen worden.

De Japanse autobouwer Toyota heeft er in totaal een honderdtal geleverd. De busjes zijn vooral bedoeld als een test voor een nieuwe generatie van openbaar vervoer in Japan. Bovendien moeten deze zelfrijdende busjes het aantal verkeersslachtoffers en de ellenlange files verminderen in en rond de  Japanse hoofdstad. 

BEKIJK: Zelfrijdende busjes zullen de atleten en het personeel veilig vervoeren in het Olympisch dorp.

Techgiganten NEC, Hitachi en Panasonic ontwikkelden een nieuw gezichtsherkenningsysteem dat oorspronkelijk bedoeld was om de veiligheid van honderdduizenden atleten en bezoekers te garanderen en hen sneller te laten doorstromen op de verschillende sportlocaties. 

Nu blijkt het handig van pas te komen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Er moeten nog amper mensen ingeschakeld worden bij de controles aan de sportstadions, waardoor het risico op besmetting drastisch beperkt moet worden. 

Het systeem laat het veiligheidspersoneel ook toe om de gezichten en verplaatsingen van atleten en journalisten op te slaan, waardoor besmette personen ook sneller getraceerd kunnen worden. Dat journalisten per GPS gevolgd zouden worden (iedereen moet tracking toestaan via Google Maps) stuitte eerder al op hevig verzet van journalistenverenigingen. 

Ook controversieel is de speciale corona-app die voor de Spelen werd ontwikkeld. Elke atleet en bezoeker wordt gevraagd die te downloaden. Dagelijks wordt verwacht dat je hierop je gezondheidstoestand registreert tijdens je verblijf in Japan. Maar omdat dat op vrijwillige basis gebeurt, is er veel kritiek te horen. De app zou onvoldoende efficiënt zijn om eventuele uitbraken snel te traceren. 

Japanners zijn gek op robots, dat is bekend. Het is niet de eerste keer dat ze ingezet worden bij sportevenementen, maar het gastland gaat deze keer nog een stapje verder. Wie Tokio bezoekt, zal kennismaken met tien verschillende types van robots. Die zullen gidsen, vertalen, info verschaffen over de sportwedstrijden en zelfs de bagage dragen van de atleten.

Ook op de sportterreinen zelf zullen robots te zien zijn. Zo zullen ze sportballen oprapen en discus-schijven terugbrengen. De Japanse autobouwer Toyota heeft ook de olympische mascotterobots Miraitowa en Someity ontwikkeld. De robots met menselijke mimiek zullen op afstand worden bediend dankzij de laatste virtual reality-technieken.

BEKIJK: Japanners zetten op steeds meer plekken robots in.

Nog meer virtual reality voor wie thuis de Olympische Spelen wil volgen. Met de laatste technologie van Intel zullen kijkers de opening- en slotceremonies kunnen beleven alsof ze in het stadion zelf zitten, zo wordt ons beloofd. Om het afwezige publiek te compenseren, zullen supporters ook hun virtuele steun kunnen uitdrukken wanneer hun favoriete atleten in beeld komen en met de vlag van hun thuisland zwaaien.

Een primeur is ook dat er met het supersnelle 5G-netwerk geëxperimenteerd zal worden tijdens deze Spelen. Hierdoor treedt er bij het doorsturen van de beelden maar een vertraging op van enkele milliseconden en lijkt de VR-ervaring levensecht. 

Het is natuurlijk afwachten hoe dat in de praktijk eruit zal zien, maar wedstrijden zouden op die manier vanuit verschillende hoeken bekeken kunnen worden. Met een speciale augmented reality-bril kunnen kijkers tijdens een voetbalwedstrijd ook elk moment van de wedstrijd herbekijken. Ze hoeven daarvoor enkel een sensor aan te raken. 

Tegelijk wordt alles uitgezonden in de hoogste beeldkwaliteit, zo belooft Olympic Broadcasting Services (OBS), de organisatie die instaat voor alle beeldmateriaal en samenwerkt met rechtenhouders zoals VRT. Er wordt 4K gegarandeerd voor elke wedstrijd, en de Japanse openbare omroep zendt zelfs uit in 8K, wat voor een ongeziene scherpte moet zorgen. 

OBS zal een deel van de uitzendingen ook "vanuit de cloud" verzorgen. Dat betekent dat een derde minder uitzendpersoneel nodig zal zijn vergeleken met de Spelen in de Braziliaanse stad Rio. Gecombineerd met artificiële intelligentie (AI) zullen atleten ook sneller herkend kunnen worden wanneer ze in beeld verschijnen, waardoor kijkers extra informatie kunnen opvragen. 

Bij het boogschieten zullen speciale camera's ook biometrische data zoals de hartslag van de atleten registereren. Dat gebeurt door lichte verandering in hun huidskleur te analyseren. Kijkers kunnen hierdoor "in real time" getuige zijn van de adrenalinerush die de atleten ervaren wanneer ze hun pijl schieten. Sportbeleving 3.0, zoals dat heet.

BEKIJK: Alle sporten zullen haarfijn in beeld komen dankzij een Chinese firma, en dat is een primeur.

Verwacht wordt dat al deze vernieuwingen over enkele jaren zullen doorsijpelen naar andere sportervaringen. Hierdoor ontstaan nieuwe entertainmentformats die loskomen van het traditionele televisiescherm, en de kijkervaring compleet zullen veranderen.

Elke editie van de Olympische Spelen kan je beschouwen als een technologieversneller. Maar de Spelen van Tokio zullen wellicht de meest ongewone en meest experimentele Spelen worden die er al geweest zijn, en daar zit de pandemie voor een groot stuk tussen.