Bomaanslag in Oslo en bloedbad op eiland Utoya eisten tien jaar geleden 77 levens
Op 22 juli is het precies tien jaar geleden dat de extreemrechtse massamoordenaar Anders Behring Breivik een bomaanslag pleegde in het centrum van de Noorse hoofdstad Oslo en daarna op het eiland Utoya een bloedbad aanrichtte op een kamp van de jeugdafdeling van de sociaaldemocratische Arbeiderspartij. Op Utoya bracht Breivik 69 mensen om, in Oslo vielen er acht doden. Iets meer dan een jaar na de feiten werd Breivik toerekeningsvatbaar verklaard en veroordeeld tot de maximumstraf van 21 jaar.
Voor de tiende verjaardag van de moordpartij zou de herdenkingsplek voor de slachtoffers op Utoya eindelijk afgewerkt moeten zijn, na een jarenlange juridische strijd. Die plek werd ontworpen door de Belg Bas Smets, samen met het Noorse bureau Manthey Kula en Mattias Ekmann. Het monument bestaat uit 77 bronzen kolommen van 3 meter hoog. Smets maakte eerder al het memoriaal voor de aanslagen in Brussel in het Zoniënwoud.
Breivik viseerde Utoya omdat hij de Arbeiderspartij verantwoordelijk achtte voor de “massale import” van moslims. Tijdens een ondervraging gaf hij aan dat hij ook plannen had om de hoofdzetel van de partij te treffen, net als het Noorse paleis en mediabedrijven.
Door een late interventie van de politiediensten kon Breivik op Utoya 70 minuten lang zijn moordende gang gaan. Tijdens de raid belde hij zelf naar de politie, maar toen er geen reactie kwam bleef hij verder doden. Een onafhankelijke commissie besloot dat de politie sneller had kunnen reageren.
Net voor het bloedbad op Utoya bracht Breivik een bom van 950 kilo tot ontploffing in de regeringswijk in Oslo, vlak voor de ingang van het kantoor van toenmalig premier Jens Stoltenberg. Achter de kantoren van de premier brak na de explosie een brand uit. Acht mensen kwamen om en een tiental mensen liepen verwondingen op. Een parkeergarage onder het gebouw kon de kracht van de ontploffing gedeeltelijk opvangen. Mocht die er niet geweest zijn, was de balans waarschijnlijk veel groter geweest.
Manifest
Net voor zijn moordende raid stuurde Breivik een manifest van ruim 1.500 pagina’s naar een reeks Europese politici, onder wie twee Vlaams Belang-mandatarissen en tal van andere Belgische sympathisanten van extreemrechts. In dat document werd ook Vlaams Belang-politicus Filip Dewinter geciteerd, net als de Nederlandse rechtspopulist Geert Wilders. Op die 1.500 pagina’s probeerde Breivik duidelijk te maken dat er “een preventieve oorlog” moest komen tegen “de marxistische/multiculturele regimes in Europa”.
Tijdens het proces, dat in april 2012 van start ging en goed tien weken duurde, stond Breivik terecht voor terrorisme en moord. Hij vroeg de vrijspraak, omdat hij vond dat hij uit zelfverdediging heeft gehandeld. Bij de start van het proces choqueerde Breivik meteen door de Hitlergroet te brengen. Hij bekende wel de feiten, maar zei in strafrechtelijke zin niet schuldig te zijn. Verder liet hij nog zijn ontgoocheling blijken over het geringe aantal slachtoffers bij zijn terreurdaad.
In zijn verhoren had Breivik herhaaldelijk aangegeven niet alleen te handelen, maar tijdens het proces maakte de politie duidelijk dat de massamoordenaar geen hulp had gekregen. Op 24 augustus 2012 was de rechtbank unaniem in zijn oordeel: Breivik is toerekeningsvatbaar en krijgt de maximumstraf van 21 jaar, al kan die termijn verlengd worden als blijkt dat Breivik een gevaar voor de samenleving blijft.
De afgelopen jaren liet Breivik nog enkele keren van zich horen. Zo liet de universiteit van Oslo Brevik toe als student, maar hij zal zijn studies pas echt kunnen aanvatten als zijn regime versoepeld wordt of als hij vrijkomt.
Via juridische weg protesteerde hij ook tegen zijn detentieomstandigheden. Een klacht daarover werd geklasseerd, en uiteindelijk kwam het in 2016 tot een proces tegen de Noorse staat. De rechter gaf hem deels gelijk, maar in beroep oordeelde de rechter anders. Het Europees Hof voor de Mensenrechten wees Breiviks klacht ten slotte af als onontvankelijk.
Premier Erna Solberg riep tijdens een plechtigheid in hoofdstad Oslo op om haat niet onbeantwoord te laten. Solberg sprak vandaag met overlevenden en nabestaanden van slachtoffers. Ze benadrukte dat de afgelopen tien jaar veel is gedaan om een herhaling van het drama te voorkomen, onder meer op het gebied van veiligheidsbeleid en extremismebestrijding.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Spaargids.be
Geniet jij al optimaal van deze fiscale voordelen voor je woning en schuldsaldoverzekering?
-
PREMIUM
Vrees voor extreemrechtse terreur groeit in Duitsland
De man die achter de moordpartij in het Duitse Hanau zit, zou een schriftelijke bekentenis hebben achtergelaten. In die tekst staan ook rechts-radicale opmerkingen, melden Duitse media. Dat het voornaamste doelwit van zijn moordpartij een waterpijpbar met Koerdische klanten was, versterkt het idee dat het om een racistische aanslag ging. -
13-jarige Brit vindt zeldzame Lego-octopus, 27 jaar nadat container met miljoenen stukjes overboord viel
De 13-jarige Liutauras heeft op een strand in het Britse Cornwall een zeldzaam stukje Lego dat 27 jaar geleden in de zee is beland. Het stukje Lego maakte deel uit van een container - die in 1997 overboord vloog van een cargoschip - met wel vijf miljoen stukjes. De dertienjarige jongen heeft maar liefst twee jaar lang gezocht naar de plastic octopus. -
-
Iran pakt uit met nieuw type kamikazedrone: “Juweel voor de grondoorlogsvoering”
-
78 tornado’s treffen centrum van Verenigde Staten: minstens vijf doden
Al zeker vijf mensen, onder wie een baby van vier maanden, zijn om het leven gekomen nadat een zeventigtal tornado’s door het centrum van de VS was getrokken. De stormen veroorzaakten ook ernstige schade: gebouwen zijn vernield, elektrische leidingen knapten en een aantal treinen zijn ontspoord. De centrale staten Oklahoma, Iowa en Nebraska zijn het zwaarst getroffen. Meer dan 50.000 gezinnen in Texas en meer dan 30.000 in Oklahoma zaten zonder stroom na de hevige stormen. -
Alles voor de foto: toerist in Noorwegen krijgt boete van 1.000 euro nadat hij veel te dicht bij walrus komt
Een toerist heeft in Noorwegen een fikse boete moeten betalen nadat hij op de Noorse archipel Svalbard (Spitsbergen) veel te dicht bij een walrus kwam. Omstanders zagen hoe de man op een stuk ijsschots ging staan en zo dicht mogelijk bij het beschermde dier schuifelde. Hij wilde blijkbaar een zo spectaculair mogelijke foto met het dier maken. De toerist, een Pool, kreeg meteen een boete van liefst 12.500 Noorse kronen aan zijn been, omgerekend 1.060 euro. -
Russische metalband tijdens concert gearresteerd wegens "propaganda van nazisymboliek”
-
TERUGLEZEN MIDDEN-OOSTEN. Biden verzekert Netanyahu van inzet Washington voor veiligheid Israël
-
Overstap op Dubai gaat volledig veranderen: immens vliegveld voor 260 miljoen mensen per jaar aangekondigd
Dubai International Airport, de drukste luchthaven ter wereld, hoopt over uiterlijk tien jaar verhuisd te zijn naar de zuidelijke woestijn in het emiraat. Zo’n 45 kilometer van waar passagiers nu aankomen, moet namelijk een hypermodern vliegveld verrijzen. -
HLN Shop
Ga voor schoonheid én degelijkheid: in vijf stappen naar jouw ideale e-bike
Wie het aangename aan het nuttige wil koppelen bij het kiezen van een tweewieler, gaat voor een elektrisch exemplaar en raakt zo in één beweging ook razendsnel op zijn bestemming. Maar let op: de markt van de e-bikes evolueert continu en je zwemt in de keuzemogelijkheden. Waar moet je zoal op letten? HLN Shop haalt vijf aandachtspunten aan. -
HLN Shop
“Gebruik er verschillende door elkaar”: podoloog geeft raad bij het kiezen van jouw perfecte wandelschoenen