"Njet" Vlaams-Brabant tegen nieuwe gascentrale ondanks positieve adviezen: technische of politieke beslissing?
De provincie Vlaams-Brabant weigert Engie/Electrabel een vergunning te geven voor een nieuwe gascentrale in Vilvoorde. Volgens bevoegd gedeputeerde Gunther Coppens (N-VA) zou de gascentrale te veel stikstof, CO₂ en ammoniak uitstoten. Maar uit het advies van zijn eigen administratie, dat onze redactie kon inkijken, blijkt net het tegendeel. Dat advies is overigens gebaseerd op een hele reeks adviezen van allerlei overheidsinstanties, onder meer ook van de Vlaamse overheid.
Volgens Gunther Coppens zou het project te vervuilend voor de Vlaamse natuur zijn. "Laten we zeggen dat het vooral een technisch gegeven is", zei hij vrijdag aan VRT NWS. "Eigenlijk komt het erop neer dat wij vinden dat de gascentrale te veel stikstof, CO₂ en ammoniak zal uitstoten om in regel te zijn met de voorwaarden en de ministeriële instructies. Dat is een feit."
Coppens verwijst hier onder meer naar de strengere stikstofnorm van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA). Het project van de gascentrale doorstaat de natuurtoets niet, heet het.
Maar één ongunstig advies
Onze redactie kon het advies van de Provinciale Omgevingsvergunningscommissie (POVC) inkijken. Dat is de studie van 47 pagina's waarop de deputatie - het dagelijks bestuur van de provincie - zich volgens Coppens "collegiaal" heeft gebaseerd.
In dat document staan ook alle adviezen vermeld die zijn ingewonnen. Daarbij valt op dat er maar één negatief advies is gegeven: door de gemeente Grimbergen. Volgens Grimbergen ligt de centrale te dicht bij het natuurgebied Dorent-Nelebroek, het domein Ter Tommen en enkele woonwijken en is er sprake van een "enorme" CO₂-uitstoot, waarvan de afvang niet gegarandeerd kan worden.
De meeste andere adviezen zijn positief, vaak met voorwaarden. Hieronder een overzicht van alle adviezen na een zogenoemd wijzigingsverzoek dat op 27 april 2021 is ingediend:
- Vlaams Energie- en Klimaatagentschap: gunstig
- Vlaamse Milieumaatschappij - afvalwater en lucht: geen advies
- College burgemeester en schepenen Vilvoorde: gunstig met voorwaarden
- College burgemeester en schepenen Grimbergen: ongunstig
- Agentschap Natuur en Bos: gunstig met voorwaarden
- Departement Omgeving: gunstig met voorwaarden
- Agentschap Onroerend Erfgoed: geen advies
- De Vlaamse Waterweg: gunstig met voorwaarden
- Vlaamse Milieumaatschappij - watertoets: gunstig met voorwaarden
- Astrid Veiligheidscommissie: gunstig met voorwaarden
- FOD Mobiliteit en Vervoer: gunstig
- Elia: gunstig met voorwaarden
- Brussels Gewest: geen opmerkingen
De emissieniveaus komen tegemoet aan de beleidsmatige doelstellingen op Europees en Vlaams niveau
Ook de conclusies van het POVC vallen op. Daarin staat letterlijk: "Er worden NOₓ-emissies (stikstofoxide, red.) met stikstofdeposities gegenereerd tussen 1 en 5 procent van de kritische depositiewaarde van Europees te beschermen habitats." Door het toepassen van Beste Beschikbare Technieken (BBT) doorstaat het project volgens de provinciale adviescommissie de adviestoets.
Ook de uitstoot van ammoniak (NH₃) valt mee. "Wat betreft CO (koolstofmonoxide, red.) en stof wordt de impact ook als verwaarloosbaar beschouwd, net als de impact van NH₃", lezen we. "De emissieniveaus komen tegemoet aan de beleidsmatige doelstellingen op Europees en Vlaams niveau."
De CO₂-uitstoot blijft inderdaad een probleem - dat is zo voor alle installaties op basis van fossiele brandstof - maar in de aanvraag is ook sprake van een duidelijk afbouwscenario. "De gascentrale zal in functie van de evolutie inzake hernieuwbare energie consequent minder draaiuren presteren", lezen we in het rapport.
Voor alle duidelijkheid: de nieuwe zogenoemde STEG-centrale (stoom- en gascentrale) met een vermogen van 875 megawatt komt in de plaats van de bestaande centrale van 255 megawatt. "Als het project voor de nieuwe STEG-centrale niet zou doorgaan, blijft de bestaande STEG-eenheid in dienst", lezen we ook.
Wij trachten te bekijken op realistische wijze wat wij denken dat dit met zich meebrengt
Gedeputeerde Gunther Coppens (N-VA) zegt dat de aanvraag voor de nieuwe gascentrale is geweigerd op basis van technische elementen. "De studie is op basis van een projectie, niet op basis van de feiten", zegt hij. "Wij trachten te bekijken op realistische wijze wat wij denken dat dit met zich meebrengt." Met andere woorden: ook Coppens baseert zich niet op feiten.
Dat zijn partij tegen de kernuitstap is, heeft hiermee niets te maken, zegt hij. "Dit wordt dossier per dossier bekeken." Wat Coppens niet doet, doet zijn eigen partijvoorzitter Bart De Wever vrijdagavond wel. "Laten we de kernuitstap afschaffen en volop inzetten op een duurzaam, betrouwbaar en betaalbaar energiebeleid mét kernenergie", twittert de N-VA-voorzitter/burgemeester van Antwerpen.
Wie een draaiende gascentrale wil tegen 2025, kan niet wachten tot 2021 om de nodige vergunningen aan te vragen. Dan kom je hopeloos te laat
Merkwaardig genoeg was de N-VA in 2019 - voor er sprake was van de huidige federale regering met Groen - zelf nog vragende partij voor een gascentrale. Toen was de partij bereid daarvoor "alles op alles te zetten", liet Kamerlid Bert Wollants (N-VA) toen optekenen in "De Standaard". In de plannen van toenmalig minister van Energie Marie-Christine Marghem (MR) zou de steun voor gascentrales pas in 2021 worden toegekend. "Erg strikte timing", vond Wollants . "Wie een draaiende gascentrale wil tegen 2025, kan niet wachten tot 2021 om de nodige vergunningen aan te vragen. Dan kom je hopeloos te laat."
Onze redactie verneemt uit verschillende bronnen dat adviezen van een Provinciale Omgevingsadviescommissie in 2 procent van de gevallen niet wordt gevolgd. Maar in dergelijke gevallen gaat het meestal om een politieke beslissing.
Waarover gaat deze discussie eigenlijk?
Federaal minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) plant twee à drie nieuwe gascentrales. Die moeten de kernuitstap mee opvangen die voorzien is tegen 2025: een flexibele aanvulling bij wind- en zonne-energie, zeg maar. Op die manier wil men de energieproductie op peil houden in periodes met weinig wind en/of zon.
Al sinds 2003 - 18 jaar, dus - worstelt ons land met de kwestie van de sluiting van de kerncentrales. Toen besliste de paars-groene regering-Verhofstadt I om daarvan werk te maken, maar sindsdien is het proces stilgevallen, vooral onder druk van de energiesector. Volgens de wet moeten de zeven Belgische kerncentrales sluiten in 2025, en dat wordt bevestigd in het regeerakkoord van de huidige federale regering. Voorstanders van kernenergie voeren aan dat het schone energie is, terwijl gascentrales CO₂ uitstoten. Tegenstanders wijzen op het probleem van de opslag van gevaarlijk kernafval.
De N-VA - federaal in de oppositie maar wel in de Vlaamse meerderheid - is het niet eens met de federale beleidsopties op het vlak van energie. De partij wil de twee recentste kerncentrales openhouden. "De N-VA kiest voor een realistisch scenario voor de kernuitstap, tegen uiterlijk 2065", is te lezen op de website van de partij.
"Als men federaal plannen maakt met Groen en Ecolo die niet ten goede komen aan de Vlaamse democratie, dan zal ik mijn stem laten horen en ernaar handelen", dreigde Vlaams minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) vorig jaar nog. "De verkiezingen zijn gegaan over de betaalbaarheid van de energiefactuur, ik ga me nu niet aanpassen." Het is Demir die zich over een eventuele beroepsprocedure over de centrale in Vilvoorde moet buigen.