Achter de glitter van de catwalk schuilt een bittere wereld voor modellen: ‘Voor sommige ontwerpers zijn wij vee’

“Wat het meest frustrerende is? Dat ze ons niet serieus nemen.” Met een opgemerkte post op Instagram nam Hannelore Knuts vorige week de maat van de vaak toxische modewereld. “We zijn ‘mooi’ en mogen daarom niet klagen.” Niet over het vele onbetaalde werk, niet over de passieve agressie, machtsgeilheid en egotripperij. 

Tijd dat de dingen veranderen, vindt Knuts. En dat de modewereld echt geen synoniem meer is voor het supermodellentijdperk met Cindy Crawford en Naomi Campbell. “Die supermodellen konden zich echt alles permitteren”, vertelt Hannelore Knuts, één van die Belgische iconen van de voorbije twee decennia, in een interview met collega-model Talis Kyra dat plaatsvond voor ze haar Instagram-post schreef. “Vier uur te laat komen op een shoot, een fles champagne uitdrinken en het na twee uur alweer afbollen: pure rock-’n-roll! Maar vandaag kom je daar echt niet meer mee weg.”

Meer nog: voor de meeste modellen is het vandaag knokken. “De pr-budgetten zijn het afgelopen decennium niet significant gestegen”, zegt Talis Kyra, die de voorbije tien jaar shows voor Armani en Balenciaga liep. “Maar naast modeshows en printcampagnes moeten daar nu ook sociale media mee worden betaald.”

Hannelore Knuts: “Ik heb het recent nog meegemaakt dat ze mij wilden betalen met kleren!”

Talis Kyra: “In het begin van mijn carrière was mijn dagprijs 2.000 euro. Dat lijkt veel, maar in feite kwam ik daar net mee rond. Want als model moet je alle onkosten zelf betalen. Mijn geld was dus elke maand op aan vluchten, hotels, taxi’s en telefoonkaarten. Bovendien ben je dagelijks misschien wel tien uur aan het werk, maar je wordt niet elke dag betaald. De helft van de tijd ben je castings aan het doen, en dat verdient niets. Shoots voor magazines betalen ook amper omdat dat zogezegd exposure is. Maar er zijn zó veel modellen dat de kans miniem is dat zo’n shoot je carrière in een stroomversnelling brengt.”

Zijn jullie dan niet gewoon te meegaand?

Knuts: “Ik ben op mijn twintigste gescout, naar Milaan gevlogen, heb daar één show gelopen, en voor ik het goed en wel besefte, zat ik op die rollercoaster. Ik heb die eerste seizoenen goed verdiend, maar ook veel geld verloren. Want je bent twintig, af en toe stoppen ze je een pak geld toe, en je denkt dat je rijk bent. Tot je dat eens allemaal goed begint na te rekenen en je erachter komt dat je agentschap jaren van alles heeft zitten achterhouden. Maar dat agentschap is natuurlijk nét failliet gegaan. True story.”

Kyra: “Je moet sowieso ook standaard máánden wachten om voor een opdracht te worden betaald. Soms duurt het meer dan een jaar.”

Knuts: “En ze steken het dan altijd op de klant! Maar dat kan je natuurlijk niet controleren, want je hebt zelf geen contact met de modehuizen.”

Kyra: “Je hebt ook echt geen tijd om dat allemaal zelf te zitten opvolgen, dus je moet wel enig vertrouwen in je agentschap hebben. In het besef ook dat er altijd zo veel meisjes aan de deur staan te kloppen dat je als model maar beter niet te hard op tafel slaat, want je bent zo vervangen.”

Knuts: “Dat geluk heeft mijn generatie nog wel gehad: we hebben de tijd gekregen om iets op te bouwen. Er was nog geen internet en ook geen vraag naar tien nieuwe gezichten per show.”

Kyra: “Ik heb dat spectaculair zien veranderen. Er is vandaag een grotere instroom dan toen ik begon en sociale media zijn een grotere rol beginnen spelen.”

Instagram als permanent uitstalraam?

Knuts: “Zoiets. Vroeger waren er enkel de modeweken in New York, Londen, Milaan en Parijs om je als model te laten opmerken.”

Kyra: “En daar hing ook echt alles van af. Want voor de daaropvolgende reclamecampagnes werd gekeken naar wie zich op de catwalk in de kijker had gewerkt. Voor mij is het daar eens helemaal fout gelopen. Ik was exclusief geboekt voor een show van Balenciaga, dus ik mocht geen andere castings meer doen. An sich niet erg, want ik had het seizoen ervoor ook al eens exclusief voor Balenciaga gelopen. De dag van de modeshow kom ik toevallig op hetzelfde moment aan als Alexander Wang, de hoofdontwerper. Hij begroet mij met een brede glimlach: ‘Oh, Talis! How aaaaare you?’ Keihypocriet, want op dat moment wist hij al dat mijn look uit de show was gehaald. Ik kom dus in de backstage, zie nergens mijn kleren hangen, er is niemand die mij kan helpen en na drie kwartier ga ik op zoek naar Wang. Als ik hem uiteindelijk vind, is het enige wat hij zegt: ‘You shouldn’t be here.’ En hij draait zich om. Ik ben toen naar buiten gelopen en ik heb op straat staan schreien, want ik wist dat mijn seizoen gedaan was. In plaats van een paar tienduizend euro te verdienen, viel ik terug op nul. Want niemand is geïnteresseerd in een model dat niet op de catwalk heeft gestaan.”

Knuts: “De modewereld is één grote power trip, en hoe hoger op de ladder je staat, hoe meer je gelooft dat je met anderen geen rekening moet houden.”

Kyra: “Ik had die nacht tot drie uur staan passen, vervolgens drie uur geslapen, en in die tijd trekt iemand een streep door jouw seizoen. En er is niemand die zich de moeite getroost om louter even ‘sorry’ te komen zeggen.”

Knuts: “Voor sommige ontwerpers zijn wij vee. Wat ik an sich kan plaatsen: het enige wat zo iemand interesseert, is wat jouw heupen doen met zijn broek. Maar het moet wel respectvol blijven. Ik heb ooit een show voor Valentino gelopen. Drie minuten voor ik op moet, blijkt dat de schoenen van mijn outfit onvindbaar zijn. Pakt iemand daar een paar sandalen – drie maten te klein – en hij trekt die zo hard aan dat mijn voeten beginnen te bloeden. Natuurlijk maak ik mij kwaad! En dan zie je iedereen denken: trut, stel je niet aan, this is fashion! Ik ben op Valentino afgestapt, ik heb mijn middelvinger net niet in zijn neusgat geduwd, ik ben de catwalk opgestormd, mijn voeten deden immens pijn, ik heb niet geposeerd voor de fotografen, ik ben teruggelopen, ik heb dat kleed daar gesmeten en ik heb geroepen: ‘If I’m just a piece of meat, then this is just a piece of fabric!’”

Hoe reageerden de andere modellen?

Knuts: “Op dat moment niet. Maar even later loop ik de show van Dior, en wanneer ik binnenwandel, begint iedereen luid te applaudisseren. (lacht)”

Kyra: “Na dat voorval met Balenciaga wou ik mijn ingenieursdiploma halen. Ik ben echter tegelijk blijven werken als pasmodel. Een model met perfecte maten in de buurt van Parijs dat heel de tijd beschikbaar is voor fittings, dat hebben ze graag. Mijn agentschap heeft mijn fee toen teruggebracht naar 1.000 euro per dag en ik ging twee keer per week naar Parijs voor Haider Ackermann. Dat is niet het fancy modellenleven, maar ik verdiende goed geld en ik kon mijn studies afwerken.”

Eigenlijk hebben jullie nood aan een vakbond.

Knuts: “Er is de afgelopen twintig jaar al wel wat gebeurd, hoor. In Parijs hebben modellen vandaag een officieel statuut, en er is een minimumloon. En in de VS heeft iemand van mijn generatie een belangenorganisatie opgericht die er een minimumleeftijd heeft doorgekregen. Je merkt bovendien dat jongere modellen steeds meer op hun strepen staan.”

Kyra: “Er wordt vandaag onderling ook veel meer over loon gesproken.”

Knuts: “Toen ik begon, werd er letterlijk gezegd: ‘Praat niet met andere modellen over geld!’”

Kyra: “Een paar jaar geleden wou ik de voorwaarden van mijn contract heronderhandelen omdat ik toen al twee jaar exclusief voor Haider Ackermann werkte en mijn agentschap nog altijd 40 procent commissie nam. Alle communicatie moest ook officieel via hen blijven lopen, wat belachelijk en onpraktisch was. Ik stelde voor om alle communicatie zelf te doen en de commissie te halveren. Ik vond dat nog genereus, maar ik werd daarop naar het hoofdkantoor in Amsterdam gesommeerd, waar ze aan een vergadertafel in het midden van het bureau tegen mij zijn beginnen roepen. In het bijzijn van iedereen.

“Ik heb toen gezegd dat ik het dubbele kon verdienen door rechtstreeks voor Haider te gaan werken. Waarop ze zeiden dat ze er alles aan zouden doen om mij te laten ontslaan. Ik heb het erop gewaagd en Haider heeft voor mij gekozen. Maar dat was zo’n vuil machtsspel.”

Zien jullie het nog goedkomen?

Knuts: “Ik denk dat geleidelijk aan het besef groeit dat er voor modellen een professioneler werkkader moet komen. Wat je in Hollywood niet meer met actrices kan doen, moet je ook niet meer met ons doen.”

Kyra: “Het probleem is dat het een gigantisch grote business is die zich uitstrekt over enorm veel landen.”

Knuts: “Maar als ik bijvoorbeeld vandaag een show van Valentino doe – want ze hebben mij onlangs opnieuw gevraagd (lacht) – dan krijg ik backstage een apart pashokje om mij om te kleden.”

Kyra: “In tegenstelling tot vroeger mogen daar nu ook geen fotografen meer rondlopen om ‘de kleren te fotografen’. Dat soort kleine, maar belangrijke dingen is effectief aan het veranderen.”

Knuts: “En toch wordt er nog altijd op ons neergekeken. Sorry, maar ik heb twintig jaar met de grootste ego’s op aarde moeten samenwerken en ik heb tijdens al die vluchten duizend boeken gelezen. Ik heb misschien geen universitair diploma, maar ik ben niet dom.”

Hoe ziet jullie toekomst in de mode eruit?

Knuts: “Ik ga al twintig jaar mee en ik ben trots op wat ik heb gedaan. Ik krijg ook nog wekelijks aanbiedingen, dus dat is het probleem niet. Maar na twintig jaar ga ik écht niet meer gratis werken of over de prijs onderhandelen. Ik weet wat ik waard ben.”

Kyra: “Ik heb nooit de status van Hannelore bereikt, dus ik ben blij met dat diploma. Want rond de dertig zie je de aanbiedingen toch wel sterk teruglopen en veel meisjes in een gat vallen.”

Terwijl je toch zou moeten weten dat er ooit een einde aan komt?

Knuts: “Ja, maar het slorpt je allemaal zodanig op dat je plots tien jaar ouder bent. Je gaat er ook de hele tijd van uit dat het grote geld wel zal komen en dat je rijk bent voor je ermee moet stoppen.”

Kyra: “Ze doen het je ook echt geloven, hé. Maar je moet beseffen dat de kans klein is dat je the next big thing wordt. Maar begrijp me niet verkeerd: het is een wilde rit!”