Laat Gent een unieke kans liggen op de Arsenaalsite in Gentbrugge?

Geprangd tussen Gentbrugge en de Gentse volkswijk Moscou ligt de Arsenaalsite, de voormalige werkplaatsen van de NMBS. Een enorm terrein van 13 hectare, pal in het verstedelijkte gebied rondom de Gentse stadskern. De site ligt er al geruime tijd verloederd bij. De gigantische werkhallen zijn verlaten, de ramen van de werkruimten liggen kapotgeslagen tegen het cement en de resten van gestolen koperdraden liggen verspreid over het terrein dat inmiddels gekaapt is door onkruid en graffiti.

Die situatie hoeft niet lang meer te duren. De NMBS – die de gronden aanprijst als ‘een mogelijk Gentse Tour & Taxis’ – doet de site van de hand, minimumprijs 30,6 miljoen euro. En door onvermijdelijke sanerings- en onthardingswerken loopt het prijskaartje nog verder op.

Te veel, vindt het Gentse stadsbestuur. Bovendien verkoopt de openbaarvervoersmaatschappij de site als één geheel, per opbod. De hoogste bieder wint. Het lijkt in de sterren geschreven te staan dat de Arsenaalsite binnenkort naar een projectontwikkelaar gaat die er vervolgens een luxueuze woonwijk uit de grond stampt, met prijzen die mikken op de hogere middenklasse.

Pascal Debruyne, stadsonderzoeker aan Hogeschool Odisee, begrijpt er niets van. “Het is een gigantisch gebied van 13 hectare dat midden in de stad vrijkomt: er is niks uniekers dan dat. Het is de laatste kans voor Gent om een stedenbouwkundig verhaal te schrijven en een groot nieuw stadsdeel te ontwikkelen met verschillende functies: wonen, werken, winkelen, openbaar groen.”

De site heeft door zijn grootte en door zijn ligging een enorm strategisch en publiek belang, vindt Debruyne. Net daarom moet de stad absoluut de regie over de ontwikkeling in handen houden. “Een projectontwikkelaar – en dit is geen verwijt, maar een vaststelling – wil gewoon winst maken. En de grootste winst zit in dure woningen. Dat is niet wat de stad nodig heeft.”

Het stadsbestuur maakt zich evenwel sterk dat ze voldoende zal kunnen wegen op de toekomst van de Arsenaalsite. Begin dit jaar werd een lijvige conceptstudie afgeleverd, die vertaald werd in een strategisch plan. Daarin staat onder meer te lezen dat de klemtoon op economie moet liggen, met aandacht voor maakbedrijven en jonge ondernemingen. Een derde van het terrein mag voor woningen gebruikt worden, een deel daarvan voor sociaal en betaalbaar wonen.

De grote vraag is hoe dwingend dat strategisch plan is. “Niet”, zegt Debruyne. Het heeft volgens de onderzoeker geen enkele juridische waarde. De toekomstige eigenaar van de grond kan doen wat hij wil. Debruyne pleit er dan ook voor, samen met een rits andere experts, dat Gent de site toch opkoopt, of de grond via een onteigening in handen probeert te krijgen. Die laatste weg is juridisch wankel, maar niet onmogelijk.

De stad heeft alvast plannen om een deel van het domein ook daadwerkelijk te verwerven, eventueel door onteigening: het deel dat bestemd is voor sociaal wonen. Het dossier ligt nu bij federaal minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo).

In de drukbevolkte stadswijken ten zuidoosten van de site klinkt intussen gemor. De noordelijke huizenrij vormt letterlijk de rand van de Arsenaalsite. Maar de buurtbewoners hebben niet het gevoel dat ze veel inspraak krijgen over de toekomst van het domein, terwijl ze onvermijdelijk met de gevolgen van de ontwikkeling geconfronteerd zullen worden.

Zo hoopt onder meer de Gentse technoclub Kompass de komende jaren een onderkomen te vinden op de site. Officieel is daarover nog niets beslist, maar de buurt vangt signalen op dat een akkoord met de stad al zo goed als in kannen en kruiken is. Naar de gevolgen voor de aanpalende woonwijken is het voorlopig gissen.