Kristina Timanovskaja (24) kwam woensdagavond, via een vlucht naar Wenen, in de Poolse hoofdstad Warschau aan. De sprintster was uit de Wit-Russische delegatie gezet nadat ze kritiek had geuit op haar coaches en werd zondag door officials naar de luchthaven geëscorteerd. In de plaats van op de terugvlucht te stappen, klampte ze echter Japanse politieagenten aan, en met internationale steun kon ze uiteindelijk naar Polen ontsnappen.

Daar vertelde Timanovskaja donderdag in interviews en op een persconferentie dat ze besliste niet terug te keren toen ze een telefoontje kreeg van haar grootmoeder terwijl ze naar de luchthaven werd gevoerd. “Het duurde letterlijk tien seconden. Ze zei alleen: ‘Kom alsjeblieft niet terug naar Wit-Rusland, het is niet veilig.’”

Timanovskaja had naar eigen zeggen nochtans willen terugkeren. “Ik hou van mijn land. Ik heb het niet verraden.” Ze benadrukt dat ze zich altijd ver weg heeft gehouden van politiek en zich nog nooit uitsprak tegen de overheid. “Ik wilde alleen maar naar de Olympische Spelen komen, m’n best doen, in de finale raken en meedingen naar medailles.”

Beslissing kwam van de top

Haar familie vreesde dat ze in een psychiatrisch ziekenhuis zou worden geplaatst in Wit-Rusland, “want ze zeggen op tv slechte dingen over jou, dat je mentale problemen hebt”. Officieel klonk het dat Timanovskaja op doktersadvies werd teruggetrokken uit de Wit-Russische delegatie, wegens haar emotionele en psychische staat. Maar ze werd uit het team gezet nadat ze haar coaches openlijk “incompetent” en “nalatig” had genoemd omdat die haar wilden dwingen aan de estafette deel te nemen terwijl ze daarvoor niet getraind had.

De hoofdcoach en teamvertegenwoordiger kwamen haar daarna zeggen dat ze naar huis werd gestuurd: “Je hebt 40 minuten om je valies te pakken en naar de luchthaven te vertrekken.” Ze zeiden dat ze moest doen alsof ze geblesseerd was. Volgens Timanovskaja vreesde ze toen al dat ze zeker op de een of andere manier gestraft zou worden bij terugkeer naar haar land. De officials maakten haar dat duidelijk, door te zeggen dat het niet hun beslissing was haar weg te sturen, dat zij enkel orders uitvoerden. “De beslissing kwam van hogerhand.”

De atlete werd tegen haar zin naar de luchthaven gebracht, waar de trainers verrast waren toen ze rebelleerde. “Ze hadden niet verwacht dat ik de politie zou kunnen benaderen op de luchthaven. Ze denken dat wij bang zijn om iets te doen, bang om te spreken, om de waarheid te vertellen aan de hele wereld.” Ze gebruikte naar eigen zeggen Google Translate om op haar gsm een smeekbede te tonen om hulp te vragen.

Sporten en anderen helpen

Aan de pers in Polen zei ze opgelucht te zijn. “Ik voel me momenteel zo veel beter. Ik heb het gevoel dat ik veilig ben en dat veel mensen mij en mijn man hier steunen. Hij is via de auto op weg naar Polen. Ik wacht nu op hem.”

Timanovskaja’s man Arseni Zhdanevich vertrok halsoverkop uit Wit-Rusland, eerst naar Oekraïne. “Ik denk dat hij ook geschokt was. Hij belde me toen hij al op weg was. Hij zei dat hij en onze ouders beslist hadden dat hij ook moest vertrekken. En hij nam snel wat dingen mee en vertrok.”

Donderdagavond werd ze herenigd met hem. Beiden kregen een humanitair visum en willen een nieuw leven opbouwen in Polen. “Dit is een heel turbulente periode in mijn leven, maar ik hoop dat dit snel voorbij zal zijn. Ik hoop dat we hier kunnen blijven en dat ik mijn sportcarrière kan voortzetten en mijn man hier een job kan vinden. En ik denk ook dat ik echt mensen wil helpen zoals mezelf. Als ze druk op zich hebben, ben ik klaar om hen te helpen.”

Bang is ze naar eigen zeggen niet. “Ik ben niet zo iemand. Ik sta altijd voor de waarheid. Ik respecteer mezelf en mijn werk. En ik wil ook dat anderen zichzelf en hun werk respecteren, en stoppen met bang te zijn en openlijk spreken over waarover ze bezorgd zijn.”

Ze zei dat ze zou overwegen om terug te keren naar Wit-Rusland als ze ervan overtuigd was dat het veilig was. Maar tot dan is ze “blij om hier te zijn, blij om veilig te zijn”.

Trainers gestraft

De twee trainers die haar probeerden te dwingen terug te keren naar huis, zijn intussen gestraft door het Internationaal Olympisch Comité (IOC). Hun accreditatie werd afgenomen, bevestigde het IOC vrijdag. “In het belang van de Wit-Russische atleten die nog steeds in Tokio vertoeven, heeft het IOC beslist de accreditaties van M. A. Shimak en Y. Maisevich in te trekken”, zo klinkt het in de IOC-mededeling. Beide trainers moeten het olympisch dorp verlaten en vanwege de coronamaatregelen mogen ze ook niet langer in Japan verblijven.

Intussen willen nog andere Wit-Russische atleten niet naar hun vaderland terugkeren. Zevenkampster Jana Maksimova schreef op Instagram dat zij en haar man, tienkamper Andrej Kravtsjenko, in Duitsland willen leven, want in Wit-Rusland kan men zijn vrijheid en zijn leven verliezen. Konstantin Jakovlev, trainer van de handbalploeg Witjas in Minsk, is naar Oekraïne gevlucht.

LEES OOK. Wit-Russische sprintster is niet de eerste die Olympische Spelen gebruikt om land te ontvluchten: ook deze atleten liepen voor hun leven (+)