Wat weten we over de Colombiaanse corona­variant? Weinig, zo blijkt

Virussen veranderen voortdurend. En zo ook het coronavirus. Volgens viroloog Piet Maes zijn er intussen al duizenden varianten van het coronavirus. Meestal gaat het om kleine veranderingen of mutaties.  Maar soms zorgt een verandering ervoor dat het virus zich anders gaat gedragen en bijvoorbeeld besmettelijker wordt.

Dat wordt dan een "variant of concern" genoemd, een zorgwekkende variant. De deltavariant is er zo eentje. Voor het eerst opgedoken in India en intussen in ons land verantwoordelijk voor 95 procent van de besmettingen. En nu is er dus ook de Colombiaanse variant, die voorlopig geen Griekse letter is toegekend door de WHO.

"Dit is voorlopig nog geen zorgwekkende variant, maar dat kan wel nog komen. We moeten hem dus goed in het oog houden", zei viroloog Marc Van Ranst vanmorgen al. 

Maar van de nieuwe variant is verder weinig bekend tot nog toe. "We weten welke specifieke mutaties deze variant heeft, maar we hebben nog geen idee welke impact die hebben op hoe het virus zich gedraagt", zei viroloog Piet Maes (KU Leuven) in "De wereld vandaag" op Radio 1.

"We zien enkele mutaties die gelijk zijn aan de alfavariant (Britse) en de deltavariant (Indiase), maar in een andere combinatie. We kunnen dus momenteel nog geen uitspraken doen over de besmettelijkheid."

Er is toch al enig geruststellend nieuws, zegt epidemioloog Pierre Van Damme van de UAntwerpen: "In de Verenigde Staten is de Colombiaanse variant al in maart opgedoken, maar hij komt daar nog altijd niet zo vaak voor (in 2% van de gevallen volgens viroloog Johan Neyts, red.). Hij wordt dus blijkbaar niet snel dominant. Engels onderzoek heeft ook aangetoond dat hij niet meer ziekmakend is dan andere varianten."

Momenteel zijn er in ons land nog maar een twintigtal coronabesmettingen met de Colombiaanse variant ontdekt. Maar gaat de Colombiaanse variant ooit dominanter worden dan de deltavariant? Dat is onmogelijk nu al te voorspellen, zeggen de experten. "Al denk ik wel dat het moeilijk zal zijn om de deltavariant te overtreffen", zegt viroloog Johan Neyts (KU Leuven) in "Terzake".

De Colombiaanse variant is vastgesteld bij de zeven bewoners van het woonzorgcentrum in Zaventem die zijn overleden. Alle zeven waren volledig gevaccineerd. Is dit een teken dat de coronavaccins minder goed beschermen tegen de Colombiaanse variant?

"Dat mag je zeker niet concluderen", zegt Piet Maes. "Het gaat om hoogbejaarde mensen die fragiel zijn. Geen enkel vaccin beschermt 100 procent, en zeker niet bij mensen die al wat ouder zijn. Zij bouwen een minder sterke immuniteit op tegen het virus. Dus de kans is groot dat de immuniteit van deze mensen niet voldoende was. Of niet meer voldoende, want ze waren al even geleden gevaccineerd."

Colombiaanse variant of niet, volgens de corona-experten zal een derde prik sowieso nuttig zijn. In elk geval toch voor risicopatiënten.

"Ik zou daar toch voor willen pleiten", zegt professor Maes. "Onderzoek uit het Verenigd Koninkrijk heeft al aangetoond dat risicogroepen baat hebben bij een extra boost van hun immuunsysteem."

Ook Pierre Van Damme, die lid is van de taskforce vaccinatie, spreekt over een derde prik: "De taskforce is momenteel de gegevens van Sciensano aan het bekijken over doorbraakinfecties (coronabesmetting na vaccinatie, red.). Die analyse is heel belangrijk. Wie krijgt een doorbraakinfectie? Boven welke leeftijd? Mensen die al langer gevaccineerd zijn of niet? Dat zal dan bepalen wie een derde dosis zal krijgen. Maar de kans is groot dat die eerder naar de ouderen en kwetsbaren zal gaan."

Volgens Van Damme komt de taskforce pas ten vroegste eind deze maand met een advies: "We willen eerst zo veel mogelijk mensen een eerste en tweede dosis geven. Dat is de belangrijkste fase."

Johan Neyts roept wel op om de rest van de bevolking nog geen derde prik te geven, maar om eerst ontwikkelingslanden van coronavaccins te voorzien. "We moeten eerst zien dat mensen in alle uithoeken van de wereld een coronavaccin kunnen krijgen. Als je iedereen in het Westen een boost geeft, dan geef je uiteindelijk het virus een boost, omdat er niet genoeg vaccins zullen zijn voor de hele wereld."

Het nieuws zorgt in elk geval voor bezorgdheid bij de woonzorgcentra. Het Agentschap Zorg en Gezondheid vindt voorlopig niet dat er strengere maatregelen moeten komen, maar verschillende woonzorgcentra denken er wel aan om bezoek strenger te controleren. 

"Zij kunnen proberen om het virus zo goed mogelijk buiten te houden, wij moeten ervoor zorgen dat het virus zo weinig mogelijk circuleert in België", zegt Pierre Van Damme. "Het blijft dus belangrijk dat zo veel mogelijk Belgen zich laten vaccineren. Hadden we niet gevaccineerd, dan hadden we een heel ander beeld gekregen."

Zowel Pierre Van Damme als Piet Maes zijn ook voorstander van een coronapaspoort voor bezoekers. Wie op bezoek komt, zou dan moeten kunnen bewijzen dat hij volledig gevaccineerd of negatief getest is, of immuun is door een eerder doorgemaakte coronabesmetting.

"Ik denk dat we streng mogen zijn voor mensen die op bezoek komen in een zeer kwetsbare populatie en zeker binnen zo'n gesloten collectiviteit", zegt Pierre Van Damme.

Johan Neyts kijkt ook uit naar enkele nieuwe behandelingen tegen COVID-19 dit najaar. "Het gaat om antilichamen die men via een infuus kan toedienen. Uit klinische studies blijkt dat als men die toedient binnen de eerste 5 dagen na de eerste symptomen dat de kans op een ziekenhuisopname met 80 procent verlaagt. Dat zou een ideale oplossing zijn om de gevolgen van uitbraken in woonzorgcentra te beperken."