‘Het is om te lachen tot niemand meer lacht’: lezers na de uitspraken van Eddy Demarez over de Belgian Cats

Herkenbaar

Zijnde een ex-topsportster (acrobatische gymnastiek) ben ik zelf te vaak met dit soort opmerkingen geconfronteerd geweest. Opmerkingen als ‘Wat een manwijf’ heb ik vaak moeten aanhoren. Waarom kunnen gespierde vrouwen niet gewoon als 100 procent vrouw worden aanzien? Wat heeft een geaardheid te maken met het gender? Niets. De opmerkingen van Eddy Demarez zijn én ronduit grof en persoonlijk aanvallend als een uiting van hoe de wereld nog steeds kijkt naar gender en geaardheid (vooral dan in de machocultuur). Deze uitspraken zijn onaanvaardbaar, zeker in de positie van deze sportjournalist. Hoe kan het beter? Door vormingen aan te bieden aan het personeel bij de omroepdienst, door in gesprek te gaan met mensen actief in de mensenrechten, vrouwenrechten of lgbtq+-rechten, door een duidelijk signaal te koppelen aan dit voorval (niet enkel non-activiteit of ontslag van de journalist maar ook een gesprek, zij het achter de schermen of in een tv-programma, om duidelijk te maken waaróm dit niet door de beugel kan).

Tamara De Vos (27), Melle

In elk beroep

Het zijn uitspraken die uiteraard niet kunnen, zeker als je voor een publieke omroep werkt. Je moet dus zeker een sterk signaal geven dat dit niet kan. Maar goed, we moeten er niet flauw over doen: dit is toogpraat die je in elk beroep gaat vinden. De leraar in de leraarskamer. De ambtenaar tijdens een apero onder de collega’s. De arbeider in de eetzaal. Dus Eddy Demarez moet nu niet aan de schandpaal genageld worden. De mentaliteitswijziging over diversiteit moet er komen, door onder andere campagnes op te zetten enzovoort. Maar dit gaat tijd nodig hebben. Zulke dingen evolueren meestal op hun eigen tempo.

Ahmed Chouyouhi (30), Mechelen

Moeders wijsheid

Ons moeder zei altijd: “Denk na voor je iets zegt.” Het soort opmerkingen zoals op Sporza over de Belgian Cats hoor je helaas nog veel te vaak en komt meestal uit een mannenmond. Schampere, neerbuigende of ronduit beledigende opmerkingen over vrouwen of lgbtq+-personen blijven lingua franca in door mannen gedomineerde sociale situaties. 

Denk ik dat Eddy Demarez een walgelijke homofoob is? Neen. Je hoeft geen volbloed homofoob te zijn om gemene, homofobe dingen te zeggen. Komen dit soort “als grapjes bedoelde” opmerkingen hard aan bij die mensen over wie ze gemaakt worden? Snoeihard en ze blijven jaren hangen. Is dit dubbel vernederend als deze opmerkingen via de openbare televisie verspreid worden? Absoluut. 

Moet Eddy Demarez zijn job verliezen? Neen, maar de VRT heeft een voorbeeldfunctie en mensen online of via de ether uitmaken kan écht niet. Als je een spreekbuis bent van de VRT, denk dan in hemelsnaam na voor je iets zegt. Wilde Eddy Demarez de Belgian Cats vernederen voor het hele land? Neen. 

Start al eens met een oprechte mentaliteitswissel door te voeren. Zijn er geen vrouwen die op de sportredactie willen werken? Als ze er echt niet zijn, waarom willen vrouwen er dan niet werken? Hoe onbenullig het ook moge lijken, een atmosfeer waarin dit soort opmerkingen leutig gemaakt wordt, is een toxische omgeving omdat gemene, vernederende opmerkingen maken er als grappig en onbeduidend wordt aanvaard. 

Dieter Fuchs (36), Antwerpen

Rollen omdraaien

Ik ga direct in tegen de persoon die zo begint te praten, benoem hoe kortzichtig en degoutant het is en dat ik dat soort vooroordelen niet steun. Soms draai ik de rollen om en vraag dan hoe dat voelt! Moet ’s mans loopbaan kapot? Neen. Kan hij nog als commentator aan het werk blijven? Neen. Als iemand zich oprecht wil excuseren, dan zal het anders moeten. Met eerst een mea culpa “Ik heb nooit de intentie gehad…” is gewoon belachelijk, hij was denigrerend dus heb je wel de intentie om te kwetsen. En nadien een deftige uitleg over hoe hij naar hun sportprestaties kijkt. Als je betrapt wordt, geef dan tenminste toe dat je tekeer ging als een onbehouwen idioot.

Karen Verstraeten (50), Deurne

Better Allies

Wat ik het spijtigste vind aan dit hele voorval, is dat ik heel veel reacties lees van mensen die dit normaal vinden als ‘Iedereen doet dit’. Ik vind dit niet normaal. Ik probeer als ik kwetsende opmerkingen hoor, daar op te reageren. Meestal direct, soms als ik verrast ben door een uitspraak achteraf. Ik kan iedereen het boek Better Allies van Karen Caitlin aanraden, waar heel veel tips staan over hoe de wereld waar we in leven, meer uitnodigend te maken voor mensen die anders zijn als onszelf.

Yves Hanoulle (49)

Grens overschreden

De grens is overschreden. Holebi’s zijn ook maar mensen en dat moet zeker niet gehighlight worden. Iedereen is mens. Wij als holebi's worden nog steeds op alle vlakken aangevallen. Lees de commentaren maar op jullie Facebook-posts. Hoe kan het beter? Stop met hokjes. Ik ben holebi, maar ook gewoon mens.

Lien Vandenbroeck (38), Meerhout

Ingebakken

Zelfs in België zijn seksisme en homofobie jammer genoeg nog ingebakken in de maatschappij. Het kan stap voor stap aangepakt worden door deze zaken uitgebreid in de media te brengen, zoals nu gelukkig ook gebeurt. Een grote verandering hierin is echter zeer moeilijk zolang vele mensen dit normale uitspraken vinden.

Hannelore Goossens (32), Hoboken

Mentaliteitsverandering

Dit voorval is het bewijs dat er duidelijk een mentaliteitsverandering moet komen. Het feit dat we dit per ongeluk hebben gehoord, is maar het topje van de ijsberg. Veel mensen die denken progressief te zijn, passen dit nog altijd niet toe in de praktijk. Het feit dat Eddy Demarez zich comfortabel genoeg voelde om zulke zaken te zeggen op zijn werk, geeft duidelijk aan dat daar nog altijd plaats voor is. We moeten elkaar aanspreken wanneer we zulke uitspraken horen en ze niet gewoon weglachen. Haatspraak relativeren is niet oké. Ik ga altijd in gesprek met mensen die zulke zaken nog altijd durven te zeggen. Ik hoop dat dit voorval iets positief kan teweegbrengen.

Eveline Martens (30), Gent

Arme zussen, dochters, vriendinnen

In 2021 is het tijd dat deze hele machocultuur verdwijnt. Zeker op de openbare omroep, maar ook op café is dit soort ‘klap’ onaanvaardbaar. Als vrouw kan je de trots van het land zijn, de beste in je vak, een absolute sportlegende zelfs. Op het einde van de dag zijn de enige dingen waar je op beoordeeld wordt, je looks en je seksualiteit? Deze gedachte maakt me intriest. Arme zussen, arme dochters, arme vriendinnen, arme echtgenotes, arme moeders, arme vrouwen. Let’s do better. Diversiteit op de nieuwsredactie! Meer vrouwen in Extra Time. Vrouwensport op tv. Inclusie op de werkvloer. Laat de VRT – waar iedereen voor betaalt – ook cateren voor iedereen.

Marie Jacobs (24), Gent

Kind van zijn tijd

Tot voor kort (want onze collectieve geheugens laten ons vaak in de steek) sprak men zonder schroom over ‘manwijven’ uit het voormalige Oostblok, over wie ‘butch’ (lees: de man) was in een lesbisch koppel of de vrouw was in een homoseksuele relatie, en allerhande stereotypes. Niet alleen op tv, ook in strips, films, literatuur, media – luister vandaag maar eens naar de reclameblokken op de radio, waarin vrouwen nog steeds de domme wichten zijn. 

Dat we met voortschrijdend inzicht beseffen dat deze karikaturen niet (meer) om te lachen zijn, is een kwestie van natuurlijke selectie: hier is het gezond verstand aan het woord. Het is om te lachen tot niemand meer lacht. 

Eddy Demarez is een kind van zijn tijd. Ik merk het binnen mijn generatie, het is een aanpassing om niet terug te vallen op onbewuste automatismen. Want dat, denk ik, is hier gebeurd: een, weliswaar botte, reflex uit vervlogen tijden toen dit nog alfa was (en er op de sportredactie figuren rondliepen die notoir misogyn waren). 

Ik herinner me de beginjaren van Demarez op de sportredactie: een frêle, intellectuele man, gespeend van het charisma van een Huybrechts e.a. Maar ik heb hem zien doorbijten en groeien tot een bekwaam sportjournalist, onbesproken tot voor zijn noodlottige uitschuiver. 

Ik ben er zeker van dat hij zich voor eeuwig voor het hoofd kan slaan voor zijn uitlatingen want dat hij, in se, geen gram homofobie of racisme in zich draagt. Zeker ben ik hiervan niet, want ik ken de man niet en dit bericht is geen apologie, laat dat duidelijk wezen. Maar ik wil de bredere context van mijn generatie inroepen als verzwarende (jawel, u leest het goed) omstandigheid, en het psychologische gegeven dat wat we jarenlang aanleren in onze formatieve jaren, hoe haaks staand op ons eigen gevoel van rechtschapenheid dan ook, vaak reflexmatig terugkeert op ongepaste momenten. 

Ontslag is erover, dat is broodroof en ‘pek en veren’. Laat hem een programma maken, exclusief over het onderwerp, laat alle actoren uit het werkveld (sport) die relevant zijn meepraten; gun die man een publiekelijke mea culpa maar maak er geen alt-rightslachtoffer van (genre, de slinger is al te ver doorgeslagen). Als hij ‘toont’ waarom een onbesproken man zó faliekant kan uitschuiven, dan kunnen we er als maatschappij zeker iets uit leren.

Kris De Ruysscher (49)

Reprimande

Zelf maak ik nooit grappen over iemands geaardheid, maar ik merk wel op dat dit vrij algemeen gebeurt in de maatschappij. Zo erger ik me mateloos aan uitdrukkingen als ‘jeannetten’, ‘vuile manieren’ en dergelijke waar men in een programma als De slimste mens blijkbaar niet buiten kan, maar het was maar om te lachen, nietwaar? Wat Eddy Demarez betreft: uiteraard zijn diens uitspraken af te keuren, maar hem daarvoor ontslaan? Ontelbare andere mannen (en vrouwen!) denken en zeggen vergelijkbare dingen. Demarez heeft de pech gehad dat iedereen hem kon horen. Een reprimande is op zijn plaats. Bij een gesprek met de Cats mag hij door het stof kruipen. Maar een ontslag omwille van afkeurenswaardig gedrag dat hij deelt met ontelbare andere personen, dat heeft net iets te veel van het offeren van een zondebok.

Jan Bosmans (66), Antwerpen