Peking zweert hardnekkig bij zero tolerance, maar hoelang kan China dat nog volhouden?

Vietnam, Taiwan, Singapore, Macau, Hongkong, Australië, Nieuw-Zeeland en natuurlijk China blijven zich beschermen tegen corona met inreisbeperkingen, dwingende en langdurige quarantainemaatregelen en lockdowns om iedere uitbraak te smoren. Terwijl het westen heropent, raakt de club van zerotolerancelanden in Azië geïsoleerd. 

Welke landen krijgen last van hun zerotolerancebeleid?

Economisch is alleen Beijing in staat de zerotoleranceaanpak lang vol te houden, omdat China de afhankelijkheid van het buitenland aan het verminderen is, maar internationale kredietverleners stellen de groeiprognoses voor China ook negatief bij.  

Aziatische knooppunten voor internationale handel en logistiek, zoals Singapore en Hong Kong, beginnen hun aantrekkingskracht te verliezen voor zowel arbeidsmigranten die het vuile werk doen als voor internationale zakenreizigers. Die gaan op zoek naar alternatieven, want heropening van de zerotolerancelanden in Azië is pas een optie als de bevolking voor zo’n tachtig procent is gevaccineerd. De meeste landen daar hebben dat naar schatting pas midden 2022 voor elkaar. Tot die tijd slaat de deltavariant toe zodra ze versoepelen. 

In Australië en Nieuw-Zeeland zijn reisbeperkingen moordend voor sectoren die drijven op toeristen en internationale studenten, volgens onderzoek van The Economist Intelligence Unit in 2019 in beide landen nog goed voor twintig procent van de inkomsten uit goederen en diensten. 

Vandaar dat gezondheidseconomen en epidemiologen in Azië voorzichtig de discussie openen: het wordt tijd dat de bevolking leert leven met corona – en met de sterfgevallen als gevolg van covid-19.  

Waarom ligt die discussie gevoelig? 

Er werd in België openlijk gesproken over sterfte onder risicogroepen en ouderen - in Nederland tweette columniste Marianne Zwagerman over ‘dor hout dat gekapt moest worden’ - maar in Azië is dat een zwaar cultureel taboe. Een lange levensduur wordt belangrijker gevonden dan de vrijheden van een individu.

Daar komt bij dat de economische schade van de eerste golf meeviel, omdat harde maar korte lockdowns bijdroegen tot een snelle heropening van fabrieken.  

De bevolking in zerotolerancelanden is gewend aan lage besmettingscijfers, en geschokt door het wereldwijde aantal van 4,3 miljoen coronadoden, met enorme dodenaantallen in de buurt, zoals in India. Veel politici wagen zich niet aan de in Azië onpopulaire boodschap dat corona niet uit te roeien is, en als ‘gewone’ doodsoorzaak moet worden geaccepteerd.   

Welke rol speelt de deltavariant?

Die zet het prille Aziatische debat over zerotolerance op scherp, omdat deze variant zo besmettelijk is dat zelfs de meest draconische maatregelen er moeilijk vat op krijgen. Neem China: na drie weken deltavariant is het virus opgedoken in zeventien provincies en stadsregio's. Terwijl het aantal nieuwe besmettingen gestaag toeneemt, probeert de regering met het afsluiten van woonwijken en het testen van tientallen miljoenen mensen terug te schakelen naar de oorlogssfeer van  2020, toen China het virus met een reusachtige collectieve krachtsinspanning eronder kreeg. 

Chinese epidemiologen zeggen echter dat “op de lange termijn met het virus leren leven” de uitdaging is. Nieuwswebsite Caixin onthulde aanbevelingen van de Chinese Marc van Ranst. Dat is Zeng Guang, hoofdepidemioloog van de Chinese CDC. Zeng zegt dat de deltavariant tien keer moeilijker te beheersen is dan het oorspronkelijke virus, maar dat een lichtere aanpak beter is. “De overgrote meerderheid (van de huidige besmettingen) bestaat uit milde gevallen, die niet zoveel paniek en druk veroorzaken. Vanuit een mondiaal perspectief is het onmogelijk op nul gevallen te blijven.”

Hoe groot is de kans dat China het roer omgooit? 

Niet groot. Met ruim zestig procent van de bevolking volledig ingeënt, is de vaccinatiegraad niet hoog genoeg om de gok op groepsimmuniteit snel te nemen. De Chinese vaccins bieden bovendien minder bescherming en met slechts  3,4 IC-bedden op 100.000 mensen – in Europa is dat gemiddeld 11,5 – kan China zich niet veroorloven dat het virus de zorg overspoelt. 

Politieke overwegingen spelen echter de hoofdrol. Met het oog op de Olympische Winterspelen in 2022 én een belangrijke partijvergadering later in het jaar is de Chinese president Xi Jinping niet vies van wat extra controle in de vorm van een superstreng coronabeleid. 

Bovendien is Beijing er al een dik jaar van overtuigd dat de Chinese aanpak de enige manier is om het virus eronder te krijgen. Die formule veranderen betekent gezichtsverlies tegenover de eigen bevolking. Vandaar dat de invloedrijke oud-minister van Volksgezondheid Gao Qiang maandag in de partijkrant Het Volksdagblad de vloer aanveegde met iedereen die zo ‘roekeloos’ is met het virus te willen leren leven. Gao, een man van de partijlijn, weet maar al te goed dat Xi het uitroeien van het virus heeft verheven tot ‘zaak van nationaal belang’. Veranderingen zijn dus pas bespreekbaar als Xi dat zegt, wat Chinese deskundigen ook vinden van de houdbaarheid van het zerotolerancebeleid.