Pijlsnel taliban-offensief in Afghanistan: zelfs hoofdstad Kaboel is niet veilig

Welk deel van Afghanistan is nu in handen van de taliban?

De taliban hebben nu 9 van de 34 provinciehoofdsteden in handen, en dat op nog geen week tijd. Op dinsdag legden de taliban na een kort offensief beslag op de provinciehoofdstad Farah in het zuidwesten van Afghanistan. Later op de dag vertrokken overheidstroepen zonder verzet uit Pul-e-Khumri, ten noorden van hoofdstad Kaboel. Afgelopen nacht veroverden de taliban in het uiterste noordenoosten van Afghanistan de stad Faizabad. 

Eerder vielen Aybak, Zaranj, Sar-e-Pul, Taloqan, Lashkar Gah en Kunduz al in handen van de taliban. De taliban controleren nu al twee derde van het volledige Afghaanse grondgebied.

Mazar-i-Sharif, de grootste stad in het noorden van het land, lijkt de volgende dominosteen die zal vallen en ook Kandahar wordt bedreigd. De Amerikaanse regering houdt zelfs rekening met een spoedige val van Kaboel, de hoofdstad van Afghanistan. Volgens een functionaris gaat het leger er nu van uit dat Kaboel binnen negentig dagen in handen van de taliban is. Andere bronnen hadden het zelfs over slechts dertig dagen.

Hoe komt het dat de taliban nu zo kunnen oprukken?

Sinds het vertrek van de internationale troepen wordt Afghanistan in sneltempo onveilig. De taliban controleren nu twee derde van het land. Toen de Amerikaanse president Joe Biden in april aankondigde dat het “tijd is om naar huis te gaan” was dat slechts 20 procent. De huidige planning voorziet dat de Verenigde Staten tegen 31 augustus hun troepen hebben teruggetrokken – nog voor 11 september, de datum die twintig jaar Amerikaanse aanwezigheid markeert.

Tenzij Biden het beleid wijzigt, zullen de beperkte Amerikaanse luchtaanvallen die nu tegen de taliban worden gebruikt naar verwachting deze maand eindigen. Daarna zijn de Afghaanse regeringstroepen op zichzelf aangewezen.

In regio’s waar de taliban de plak weer zwaaien, slaat de bevolking nu massaal op de vlucht.

Is Biden van plan de Amerikaanse troepen alsnog langer te houden?

Neen. Wat Biden betreft moeten de Afghanen “de wil hebben om te strijden” en “moeten ze strijden voor zichzelf, voor hun natie”. “We hebben op twintig jaar meer dan 1.000 miljard dollar uitgegeven, en meer dan 300.000 Afghaanse militairen getraind en uitgerust.” Biden herhaalde gisteren nog dat de Amerikanen hun belofte zullen houden en het Afghaanse leger op logistiek en financieel niveau zullen blijven helpen.

Hoe moet dit nu verder?

Biden had zijn hoop een maand geleden nog gevestigd op het Afghaanse leger, dat volgens hem met 300.000 man vier keer groter is dan het legioen van de islamitische talibanstrijders. Maar ook zijn regering houdt er inmiddels rekening mee dat Kaboel, de hoofdstad van Afghanistan, spoedig kan vallen. Dat meldt The Washington Post op basis van gesprekken met hooggeplaatste ambtenaren.

Liepen er geen vredesonderhandelingen?

De Afghaanse regering en de taliban onderhandelen nu al maanden in Qatar, voorlopig zonder veel resultaat. De Afghaanse regering wil een bemiddelaar betrekken bij de gesprekken. Dat zegt een lid van de Afghaanse onderhandelingsdelegatie  tegen de televisiezender Al Jazeera.

De gewenste bemiddelaar zal moeten bepalen “hoe serieus de bedoelingen van beide partijen zijn”, aldus het delegatielid. De taliban zouden immers geen “geen belang hebben bij onderhandelingen, maar slechts hun doelen met geweld willen bereiken. De internationale gemeenschap zou de taliban onder druk moeten zetten om oprechtheid te tonen.”

De taliban-woordvoerder zei daarentegen tegen Al Jazeera dat juist de regering in eerste instantie het principe van een bemiddelaar verwierp, niet de taliban. Hij voegde eraan toe dat de taliban zich volledig zal inzetten voor de vredesbesprekingen in Qatar en niet willen dat deze mislukken.