Twee mannen vrijgelaten na 30 jaar onschuldige opsluiting in New York: ‘Ik was niet de enige onschuldige daarbinnen’

Afgelopen maandag zijn in New York twee mannen vrijgelaten na meer dan 30 jaar onterecht opgesloten te hebben gezeten. Het gaat om Carlton Roman, 26 op het moment van zijn opsluiting en beschuldigd van moord tijdens een mislukte drugsdeal, en Christopher Ellis, 20 jaar ten tijde van de feiten en opgesloten voor de moord op een footballcoach.

In 1989 was Carlton Roman net afgestudeerd en boodschappen aan het doen met zijn vrouw en dochter op het moment van een mislukte drugsdeal elders in Queens, New York waar een dode en een gewonde viel. Roman werd opgepakt en beschuldigd van moord en poging tot moord, voornamelijk op basis van twee getuigenissen van mannen die volgens zijn advocaat gelinkt waren aan de drugsdeal waarbij Roman niet aanwezig was. Door zijn vrouw kon Roman toch een alibi voorleggen, dat nooit werd gehoord.

Dubieus bewijsmateriaal

Een gelijkaardig verhaal bij de beschuldiging van Christopher Ellis. De toen 20-jarige Ellis werd in 1992 beschuldigd voor de moord op een footballcoach en een gewapende overval. Zijn veroordeling werd vorige maand nietig verklaard, nadat zijn advocaat had aangevoerd dat de politie tijdens de zaak meerdere verdachten had achtergehouden voor de advocaten en aanklagers, en hen ook niet had verteld over een getuige die ontkende Ellis gezien te hebben tijdens de schietpartij.

Ondanks dubieus bewijsmateriaal – geen forensisch of ballistisch bewijs, gecombineerd met twijfelachtige getuigenissen of liegende politiediensten – werden beide mannen schuldig bevonden aan alle feiten en voor meer dan 30 jaar naar de gevangenis gestuurd. Ze werden beiden veroordeeld door een volledig witte jury. Ze vierden hun 30ste, 40ste en 50ste verjaardag achter de tralies. 

Grote golf herzieningen

Enkele maanden geleden kwam in New York aan het licht dat meer dan 100 zaken onrechtmatig waren uitgevoerd door een liegende politieman. Er rees een algemene bezorgdheid over het gedrag van New Yorkse politiemannen in de jaren 80 en 90, die toen nog redelijk ongecontroleerd te werk konden gaan. Een golf van omkeringen kwam op gang, die al leidde tot de vrijlating van vijf onschuldig opgesloten mannen in Queens sinds juni. 

Dat is voornamelijk te danken aan de nieuwe officier van justitie Melinda R. Katz. Ze richtte in Queens de Eenheid voor de Integriteit van Veroordelingen op, een werkgroep die veroordelingen herbekijkt vanuit de politie zelf. Haar voorganger had altijd geweigerd om een herzieningsafdeling op te richten, hoewel andere aanklagers dat wel deden.

Mede daardoor is de zaak van Carlton Roman, die in 2013 en 2018 al voorkwam onder de voorganger van Katz, nu eindelijk uitgeklaard. “We zijn niet zo arrogant om te denken dat het systeem geen fouten maakt”, zei Katz. “Als we gerechtelijke dwalingen vinden, doen we alles wat in ons vermogen ligt om ze snel te corrigeren.”

18.000 onschuldig vast

Een verklaring voor de onterechte opsluiting van beide heren is er niet. James Henning, advocaat voor Carlton Roman, wijst op de druk op politiemannen in de jaren 90. “Politie en aanklagers stonden toen onder druk om zoveel mogelijk mensen te veroordelen, zelfs in grote zaken met weinig tot geen bewijsmateriaal, in het licht van hoge cijfers van gewapende criminaliteit in New York.”

Volgens het Innocence Project, die onterechte opsluitingen wil aanvechten in heel Amerika, is ongeveer één procent van alle veroordelingen verkeerd. Dat zou betekenen dat ongeveer 18.000 mensen onschuldig in een Amerikaanse gevangenis zitten. Carlton Roman verklaarde bij zijn vrijlating afgelopen maandag: “Ik was niet de enige onschuldige daarbinnen. Sommigen vechten al veel langer voor gerechtigheid dan ik.”