Direct naar artikelinhoud
AchtergrondChina

China legt ‘ongepaste’ karaokeliedjes aan banden en gaat voor ‘positieve energie’

China legt ‘ongepaste’ karaokeliedjes aan banden en gaat voor ‘positieve energie’
Beeld Barcroft Media via Getty Images

Het uitgaansleven in China verdort, door een nieuwe overheidsactie tegen karaokeliedjes. Wie graag losgaat op rauwe hiphop of meedeint met nostalgische rocknummers, vindt zijn favoriete meezingers vanaf 1 oktober niet meer terug in de karaokebar.

Aanbieders van liedjes voor karaokebars gaan honderdduizenden nummers doornemen op ‘illegale inhoud’. Die worden vervangen door ‘gezonde en opbeurende muziek’, heeft het Chinese ministerie van Cultuur en Toerisme woensdag bekendgemaakt.

China heeft zo’n 50.000 officiële karaokebars, oftewel KTV’s – het aantal illegale karaoketenten is onbekend. Ze hebben een keuzemenu met soms wel honderdduizend nummers. Het ministerie van Cultuur maakt nu een lijst met nummers die moeten worden gewist. Daarna moeten zowel bedrijven die liedjesmenu’s verkopen als karaoke-uitbaters tot de zuivering overgaan.

Zelfexpressie

Censuur op internet, in nieuwsmedia en in de populaire cultuur is normaal in China, maar het wordt een mega-operatie om zoveel nummers te beoordelen op elementen die schadelijk zijn voor de nationale eenheid, soevereiniteit en territoriale integriteit van de Volksrepubliek China. Thema’s als seks, druggebruik en geweld werden in eerdere strenge campagnes als ‘vulgair’ bestempeld. Muziek die oproept tot etnische haat, mensen beledigt, in strijd is met Chinese godsdienstwetten of China te schande maken, is evenmin toegestaan.

Karaoke, een Japanse uitvinding uit de jaren zeventig die Azië heeft veroverd, is alom vertegenwoordigd in China. Luidkeels zingen, samen of alleen, is een belangrijke vorm van zelfexpressie in een land waar controle en hard werken de norm is.

Stedelijke liefhebbers blazen stoom af in glitterende zangpaleizen waar 24 uur per dag de microfoon openstaat. Op het platteland veranderen boeren in supersterren als ze zingend onder een aftandse discobol staan. Komt op een vliegveld of in een winkelcentrum de behoefte aan een liedje op, dan zijn er eenpersoons-KTV’s. Die lijken op een telefooncel, maar zijn uitgerust met een barkruk, een microfoon en videoclipjes met songteksten. Vanzelfsprekend zijn er ook karaokesets voor thuis.

Liedjesmenu

Aan de basis van elke karaokesessie staat het liedjesmenu. Daarop richt het ministerie van Cultuur zijn campagne.  Niet dat die menu’s uitpuilen van de subversieve songs: je moet met een lichtje zoeken naar nummers die net op het randje zijn, zoals nummers die het lijflied werden van politieke tegenbewegingen.

Chinezen die het jaar 1989 bewust hebben  meegemaakt, denken aan de spandoeken die opriepen tot democratie als ze de klanken horen van ‘Ik heb helemaal niets’, een nummer van de aartsvader van de Chinese rock, Cui Jian. Wie de inmiddels verloren vrijheid van Hongkong betreurt, zingt ‘Vast Sky’ van de Hongkongse band Beyond, het lied dat de Hongkongse demonstranten overeind hield tijdens Occupy Central, de maandenlange bezetting van het zakencentrum in 2014. Ook rebels: punk- of metalversies van de socialistische Internationale.

Deze subtiele, indirecte opstandigheid is populair in karaokebars, maar de liedjes die zich ervoor lenen verdwijnen, blijkt uit een beleidsnota van een karaokecommissie van het ministerie van Cultuur, die de Hongkongse krant South China Morning Post inzag.  Vorig jaar zijn honderd nummers verwijderd – de censor sloeg aan op titels als ‘Ik wil niet naar school’, ‘Beijing Hooligans’ en ‘Ik hou van Taiwanese meisjes’. Dat was een bescheiden zuivering vergeleken met de ruiming van 2018, toen meer dan zesduizend liedjes verdwenen.

‘Positieve energie’

Overheidsoptreden tegen ‘spirituele vervuiling’ bestaat al zolang als Chinezen verslingerd zijn aan KTV, maar president Xi Jinping bemoeit zich intensiever met kunst en amusement dan zijn voorgangers. 

Het sleutelwoord bij Xi’s aanvallen op cultuur is ‘positieve energie’: kunst, amusement en jeugdcultuur die de partij en het beleid van de regering dienen. De campagne begon met de repressie van specifieke genres, zoals hiphop, waarbij in 2015 een groot deel van het oeuvre van een rauwe hoofdstedelijke rapcrew in de ban werd gedaan.  Uit die tijd stamt ook overheidsontmoediging van de zogenoemde sang-cultuur, een Chinese vorm van doemdenken.

Tweepersoons-KTV’s, een soort minikaraokebars, in een winkelcentrum in Shaoxing, in de oostelijke provincie Zhejiang. Karaoke is in China alom aanwezig.Beeld Wang Zhicheng / Imaginechina

Recenter zijn aanvallen op online fanclubs, een miljoenenindustrie die twee maanden geleden moest stoppen met de verafgoding van sterren. De grootste Twitterdienst van China, Sina Weibo, heeft direct zijn ranglijst van beroemdheden geschrapt, waarop fans van rivaliserende idolen in virtuele gevechten hun superster omhoogstemmen. 

Zo wordt de levendige Chinese populaire cultuur onder staatscontrole gebracht en in een traditionelere, conservatievere richting gestuurd. Chinezen mogen hun belangrijkste uitlaatklep, de KTV, houden, maar dan met revolutionaire Rode Liederen en nummers van artiesten die als nationalistisch te boek staan.