Kustredders waarschuwen: "Zwemvaardigheid bevolking gaat er al jaren op achteruit, zeker bij kinderen en jongeren"

"Neen, de zee is geen zwembad", herhaalt An Beun van de kustreddingsdienst. "We zullen nooit weten of een betere zwemtechniek de jongeman had kunnen redden. Maar we merken al jaren dat de zwemcapaciteiten van onze hele bevolking er extreem op achteruit gaan. Men kan het gewoon niet meer, of niet zo goed. We zien dat zeker bij mensen uit het binnenland, die bij manier van spreken niet dagelijks met zee- of zwemwater worden geconfronteerd."

Vooral bij kinderen en jongeren gaat de zwemvaardigheid erop achteruit, en dat ligt volgens Beun aan veranderingen in het onderwijs. "Als kinderen zich voor 25m boven water kunnen houden in het zwembad, desnoods zonder techniek en trappelend "op zijn hondjes" dan is het vaak al goed. Maar met dezelfde techniek in zee kom je er niet", zegt ze. 

Volgens Beun is die achteruitgang al jaren aan de gang. En de coronacrisis heeft daar geen deugd aan gedaan, want het voorbije anderhalf jaar zijn zwembaden lange tijd gesloten geweest, en werden zwemlessen op school vaak opgeschort.

"Golven, de stroming, de temperatuur van het zeewater, of de golfbrekers: er zijn veel factoren die je in de problemen kunnen brengen, als je onvoldoende kan zwemmen. Zeker kinderen en jongeren hebben hun zwemtechniek onvoldoende onder de knie. We kunnen alleen maar hopen dat scholen een inhaalbeweging willen doen", aldus Beun.  

"En dat er vanuit het onderwijs inspanningen worden geleverd, want hierin is een grote en belangrijke rol voor hen weggelegd. Het is cruciaal om als jongere goed te kunnen zwemmen, en eerst je plan te trekken in het zwembad, voor je je in zee waagt."

Peter Van Gerven, voorzitter van Baan 4 vzw, pleit met zijn organisatie voor meer aandacht voor zwemmen op school. "Jongeren gaan al jaren minder en minder naar een zwembad. Ze hebben gewoon onvoldoende vaardigheden om verdrinking te voorkomen", zegt hij.

Volgens cijfers van de UGent gaan kinderen in de lagere school gemiddeld 50 tot 60 uur zwemmen, verspreid over zes jaar tijd. "Het is niet haalbaar om daarin alle nodige vaardigheden aan te leren. En dan kan je je nog afvragen hoelang een zwembeurt effectief duurt: zitten kinderen 50 minuten in het water, of maar 30 minuten?", aldus Van Gerven.

Voor het middelbaar onderwijs zijn er geen exacte cijfers, maar de toestand is daar nog dramatischer. "De meeste scholen zonder eigen zwembad gaan in de loop van het eerste middelbaar nog één keer zwemmen. Zien ze dat leerlingen het kunnen, dan wordt die vaardigheid afgevinkt. Leerlingen die onvoldoende kunnen zwemmen, worden bijgewerkt tot die doelstelling behaald is", vertelt hij in "De wereld vandaag" op Radio 1.

Oorzaak van dat gebrek aan zwemlessen: een tekort aan zwembaden. "Dat is zeker in regio Brussel een nijpend probleem. Bij de beschikbare zwembaden is er dan ook nog eens te weinig ruimte voor het schoolzwemmen. In die mate dat er basisscholen zelfs watergewenning geven in hotels", aldus Van Gerven.

Daarnaast heeft de vernieuwde aanpak van zwemlessen er ook iets mee te maken. "Kinderen moeten 25 meter schoolslag kunnen zwemmen, met het hoofd boven water. Dat moet een langere afstand zijn én er zou meer aandacht moeten zijn voor watertrappelen, of leren aquatisch ademen: inademen met het hoofd boven water, en uitademen onder water." 

"Dat is veel belangrijker om verdrinking te vermijden, dan een beperkte afstand zwemmen met je hoofd boven water. En daarnaast kunnen scholen focussen op het aanleren van een mooie zwemstijl, want het ene sluit het andere niet uit. Maar voor een kind zijn andere vaardigheden nuttiger."