De taliban kon zondag de Afghaanse hoofdstad Kaboel binnendringen waarna de Afghaanse president Ashraf Ghani de stad verlaten heeft en naar Tadzjikistan vertrokken is. Toen er gevraagd werd naar commentaar antwoordden functionarissen van de president dat “om veiligheidsredenen niets gezegd kan worden over de verplaatsingen van Ashraf Ghani.” Eerder had ook het Afghaanse persbureau Tolo News gemeld dat Ghani het land uit is, in gezelschap van zijn naaste medewerkers. Tolo News baseerde zich op “twee bronnen”. Op Facebook gaf Ghani meer informatie over zijn vertrek zondagavond. “Vandaag heb ik een moeilijke keuze moeten maken tussen blijven wanneer de taliban het paleis binnen drongen of mijn land verlaten dat ik de voorbije twintig jaar heb beschermd. De taliban zijn erin geslaagd me te verwijderen, ze waren hier om Kaboel en de mensen van Kaboel aan te vallen. Om nog meer bloedvergieten te vermijden, dacht ik dat het beter was om te vertrekken”, staat er te lezen op Facebook. Ghani was sinds 2014 aan de macht in Afghanistan. Ook de vice-president Amroellah Saleh zou volgens BBC gevlucht zijn. Een vertegenwoordiger van de taliban zei dat de groep de berichten natrekt, aldus Reuters.

LEES OOK. ‘De taliban gaan van deur tot deur om te vragen wie voor internationale organisaties werkt’

De taliban zou zijn strijders opgeroepen hebben om zich te onthouden van geweld en een veilige doorgang te bieden aan iedereen die Kabul wil verlaten. Maar intussen zijn volgens Reuters toch al enkele schoten gehoord en zouden er al veertig gewonden zijn. Later op de avond zijn door verschillende Afghaanse media explosies gemeld.

De groepering heeft zondagnamiddag zijn strijders bevolen Kaboel binnen te trekken om “plunderingen tegen te gaan” nu de politie en andere overheidsambtenaren de stad ontvlucht zijn. Dat nieuws wordt nu ook bevestigd door de taliban aan CNN. Zondag bereikten de talibanstrijders de hoofdstad ‘langs alle kanten’. De woordvoerder van de taliban Zabihullah Mujahid gaf toen aan dat er gewacht werd in de buitenwijken zolang de gesprekken aan de gang waren in verband met een “vreedzame overgave”. De taliban kon al 26 van de 34 provinciehoofdsteden veroveren in minder dan twee weken tijd.

Zondagavond claimde de voormalige Afghaanse president Hamid Karzai dat er een raad is gevormd die de vreedzame machtsoverdracht in het land moet coördineren. Behalve Karzai zouden daartoe onder anderen ook voormalig krijgsheer Gulbuddin Hekmatyar en Abdoellah Abdoellah, het hoofd van de Hoge Raad voor Nationale Verzoening, behoren. Het gezelschap zou volgens een bericht van Karzai op Facebook ervoor moeten zorgen dat er na de val van de hoofdstad geen chaos uitbreekt in het land, het lijden van mensen wordt verminderd en vredeskwesties worden aangepakt. Karzai werd president in 2001, het jaar van de invasie van door de VS geleide troepen, en bleef dat tot 2014. Eerste vicepresident Amroellah Saleh zei op Twitter dat hij niet met de taliban wil samenwerken en nooit zal buigen voor de militante groepering. Volgens berichten is hij naar de provincie Panjshir gevlucht.

Evacuaties

Nu de taliban Kaboel binnensijpelen en het een kwestie van uren lijkt alvorens de Afghaanse hoofdstad helemaal in handen valt van de extremistisch-islamistische beweging, proberen alle westerse landen hun ambassadepersoneel en landgenoten zo snel mogelijk het land uit te krijgen. Dat gebeurt via de luchthaven van Kaboel, die vrij centraal in de stad ligt. Omdat de veiligheidsomstandigheden door de naderende talibanstrijders helemaal onzeker zijn geworden, vliegen de Amerikaanse legerhelikopters bijvoorbeeld heen en weer tussen de ambassade en de luchthaven, in taferelen die doen denken aan de val van de Zuid-Vietnamese hoofdstad Saigon aan het einde van de Vietnamoorlog. Amerikanen die nog hulp willen krijgen om de stad te verlaten, is gezegd zich online te registreren, gezien er een einde is gekomen aan de operaties in de ambassade.

De Amerikaanse president Joe Biden waarschuwde de taliban zaterdag al dat “eender welke actie door de taliban die het Amerikaans personeel in het gevaar brengt, gecounterd zal worden met een snelle en sterke militaire respons. “ En hij stuurde in totaal 5.000 troepen naar Afghanistan “om ervoor te zorgen dat we een ordelijke en veilige terugtrekking van het Amerikaans personeel, ander geallieerd personeel en de Afghanen die onze troepen geholpen hebben kunnen garanderen.” Volgens een correspondent van CBS News zou ook de ambassadeur van de Verenigde Staten de ambassade in Kaboel verlaten hebben. Ook Canada, Duitsland, Zweden, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk bereiden zich voor om hun diplomaten massaal uit Kaboel te halen.

Vrouwenrechten

Volgens een woordvoerder van de taliban, Suhail Shaheen, zal de groepering de vrouwenrechten beschermen, evenals de vrijheden van mediamedewerkers en diplomaten. De taliban stond er in het verleden vooral voor bekend om meisjes van school te houden en harde straffen te geven zoals amputatie, steniging en ophanging. “We verzekeren de mensen en vooral de stad Kaboel, dat hun eigendommen en hun leven veilig zijn”, zei Shaheen tegen de BBC waarbij hij ook een machtsoverdracht aankondigde binnen enkele dagen.

Volgens de minister van Binnenlandse Zaken Abdul Sattar Mirzakawal zal de macht overgedragen worden aan een overgangsregering. “Er zal geen aanval op de stad plaatsvinden, er is overeengekomen dat er een vreedzame overdracht zal plaatsvinden”, klonk het. Maar dat nieuws wordt ontkend door de taliban. De groepering verwacht namelijk dat er een complete overdracht van de macht zal volgen.

Chaos

Veel straten zouden volstaan met auto’s van mensen die de stad probeerden te ontvluchten en de luchthaven probeerden te bereiken. “Sommigen hebben zelfs hun sleutels in de auto achtergelaten en zijn te voet naar de luchthaven gevlucht”, vertelde een bewoner aan Reuters. “Mijn voeten doen pijn, ik heb blaren en ik kan amper nog staan”, vertelt een 22-jarige jongen aan BBC nadat hij vijf uur gewandeld heeft om de luchthaven te kunnen bereiken. “Het was als een belegerde stad. Ze droegen hun traditionele kledij maar hadden wapens vast en vuurden in de lucht. Het deed me denken aan de Jihad, waar ik via mijn ouders over hoorde”, zegt de jongeman. Hij ging in Istanbul beginnen aan zijn master en kwam terug naar Kaboel om wat tijd door te brengen met zijn familie voor de start van het nieuwe schooljaar. “Nu ik wegga, denk ik aan mijn familie. Zij kunnen niet vertrekken en hebben geen enkel andere manier om te vluchten. Ik zie voor hen geen toekomst meer”, zegt hij.

Ook in de luchthaven zou de situatie erg chaotisch zijn aangezien alle buitenlanders het land proberen te ontvluchten. “Er zijn grote groepen mensen die binnen en buiten proberen te gaan. Op een gegeven momenten hoorde ik zelfs schoten”, zei een ooggetuige aan CNN. “Er werd ook gewaarschuwd voor een grondaanval en we moesten het afgelopen uur in een bunker schuilen.” Dat er geschoten wordt is nu ook bevestigd door de Amerikaanse Ambassade. Burgers worden gevraagd om te gaan schuilen.

Op de internationale luchthaven van Kaboel zijn zondagavond ook alle vertrekkende commerciële vluchten opgeschort, zo heeft de Britse openbare omroep BBC zondag op gezag van de NAVO gemeld. Enkel militair vliegverkeer is nog toegestaan. Intussen probeert iedereen nog in een militair vliegtuig te geraken, blijkt uit beelden die de ronde doen op sociale media.