TIJDSLIJN - Van de Sovjets over de VS tot de taliban: meer dan 40 jaar van "eindeloze oorlog" in Afghanistan
De moslimfundamentalistische taliban hebben Afghanistan opnieuw in handen. Daarmee komt een einde aan 20 jaar westerse interventie. Maar van echte stabiliteit is in het land al meer dan 40 jaar lang geen sprake. Bekijk op onze tijdslijn hoe het eraan toe ging van de Sovjet-invasie in 1979 tot nu.
Klik op de data voor meer informatie en archiefbeelden.
Een staatsgreep brengt de communistische partij PDPA aan de macht met steun van de Sovjet-Unie. Het nieuwe regime voert met harde hand een impopulaire landhervorming en een gedwongen modernisering door, waarbij gebroken wordt met oude tradities en vrouwen meer rechten krijgen. Verzet wordt bloedig onderdrukt, maar het komt tot opstanden van de “mujaheddin” en een deel van het leger loopt over naar de moslimrebellen die grote delen van het platteland in handen krijgen. Het is het begin van het conflict tussen modernisten en traditionalisten in Afghanistan.
Het regime raakt intern verdeeld en de Sovjet-Unie besluit in december 1979 tot een interventie.
De Sovjet-Unie valt Afghanistan binnen in een poging om het wankele communistische regime aan de macht te houden. Maar het loopt niet zoals gehoopt. De radicaal-islamitische “mujahideen” beginnen een bloedige guerrilla-oorlog tegen de Russen, met steun van de Amerikanen. De latere Al Qaeda-leider Osama bin Laden vecht mee met de mujahideen.
BEKIJK – Sovjet-soldaten laten de vlag van de USSR wapperen in de hoofdstad Kaboel:
De laatste Sovjet-troepen verlaten Afghanistan. De oorlog in het land tussen de regering, islamitische milities en lokale krijgsheren gaat voort.
BEKIJK – Zo verliep de uittocht van de Sovjet-soldaten, 10 jaar na het begin van de oorlog:
De fundamentalistische taliban (letterlijk: religieuze studenten), die ontstaan zijn in buurland Pakistan tijdens de Sovjetinvasie, worden als gewapende militie een belangrijke machtsfactor in het zuiden van Afghanistan.
BEKIJK – Meisjes mogen niet naar school en vrouwen niet naar buiten zonder begeleiding van een man:
De taliban veroveren Kaboel en hebben nu het overgrote deel van het land in handen. Enkel het noorden niet. Tussen 1996 en 2001 leggen ze hun extreme versie van de sharia, de islamitische wet, met bruut geweld op aan de bevolking. Vrouwen worden uit de maatschappij gebannen en in boerka's gehuld. Muziek, sport, televisie en modern onderwijs worden verboden en overtreders publiekelijk bestraft met onthoofding of amputatie van ledematen.
BEKIJK – In maart 2001 blazen de taliban eeuwenoude Boeddhabeelden op. Volgens hen zijn het heidense afgoden:
De aanslagen van 11 september in de VS jagen een enorme schokgolf door de wereld. Al snel wordt de verantwoordelijkheid gelegd bij de terreurorganisatie Al Qaeda van Osama bin Laden. Terroristen van Al Qaeda blijken opgeleid in trainingskampen in Afghanistan.
BEKIJK het eerste “Extra Journaal” na de aanslagen van 9/11:
Een internationale coalitie geleid door de Amerikanen valt Afghanistan binnen. Ook ons land neemt eraan deel. Het talibanregime valt in minder dan een maand tijd. Maar helemaal verdwijnen doen ze niet. Ze hergroeperen zich op het platteland en starten een guerrilla-oorlog tegen de buitenlandse troepen en de nieuwe Afghaanse regering, geleid door Hamid Karzai.
FOTO - Taliban-strijders blazen de aftocht (24/10/2001):
De taliban voeren hun aanvallen op en vormen een steeds grotere bedreiging voor de Afghaanse regering. De Amerikaanse president Obama stuurt tienduizenden extra soldaten naar het land, ondanks eerdere beloftes om de oorlog te beëindigen.
BEKIJK – President Obama legt uit waarom hij verandert van strategie in Afghanistan:
De Amerikaanse president Obama kondigt aan dat Al Qaeda-leider Osama bin Laden gedood is bij een operatie van Amerikaanse elitetroepen in Pakistan. Niet veel later meldt Obama dat hij de Amerikaanse troepen in Afghanistan geleidelijk zal terughalen.
FOTO - In dit gebouw in Abbottabad (Pakistan) zat Osama bin Laden verscholen:
De door de Amerikanen geleide NAVO-troepenmacht beëindigt officieel de gevechtsmissie in Afghanistan. De Afghaanse ordetroepen moeten nu zelf instaan voor de veiligheid. Er blijven wel buitenlandse troepen aanwezig, voor ondersteuning en opleiding van de Afghanen.
BEKIJK – VRT NWS-journalist Jens Franssen ging in januari 2019 voor “Terzake” mee op patrouille met een Belgisch bataljon in Afghanistan:
De VS, onder president Trump, en de taliban ondertekenen in Doha (Qatar) een vredesakkoord dat een einde moet maken aan de oorlog in Afghanistan. De Amerikanen beloven binnen de 14 maanden al hun soldaten terug te trekken. De taliban, die zo’n 40 procent van het grondgebied in handen hebben, moeten afzien van geweld en vredesgesprekken aanknopen met de Afghaanse regering.
BEKIJK – Trump en de taliban ondertekenen “historisch” akkoord, maar vrede zal het niet opleveren:
De Amerikaanse president Joe Biden kondigt aan dat hij alle Amerikaanse troepen uit Afghanistan zal terugtrekken tegen 11 september, de 20e verjaardag van de terreuraanslagen in New York en Washington. Het vertrek van de buitenlandse soldaten wordt al snel gevolgd door een opmars van de taliban.
BEKIJK – “We zullen niet overhaast naar de uitgang lopen”, zegt president Biden:
De taliban veroveren in een razendsnel tempo de ene provinciehoofdstad na de andere. Vaak zonder enig verzet van de gedemotiveerde en slecht geleide Afghaanse troepen.
FOTO - Taliban-strijders poseren bij hun vlag in de net veroverde stad Ghazni:
De taliban trekken naar de hoofdstad Kaboel, de enige grote stad die ze nog niet in handen hebben. President Ghani ontvlucht het land en tegen het einde van de dag is de machtsovername compleet. De taliban hebben veel sneller dan verwacht Afghanistan volledig in handen.
BEKIJK – Sneller dan iedereen dacht staan de taliban in Kaboel. Zo verliep de laatste dag van de Afghaanse regering: