LIVE. 16 Belgen met bus onderweg naar ons land, oorlogsjournalist Robin Ramaekers geeft meer uitleg in HLN LIVE

De 16 Belgen die gisteravond met een Nederlands vliegtuig zijn geland op Schiphol, zijn onderweg naar ons land. Oorlogsjournalist Robin Ramaekers geeft zo dadelijk meer uitleg in HLN LIVE.

Gewapende leden van de taliban houden mensen die Afghanistan willen ontvluchten tegen op weg naar de luchthaven. Dat zegt de Amerikaanse viceminister voor Buitenlandse Zaken, Wendy Sherman, en wordt bevestigd door getuigen aan persbureau Reuters. 

De Amerikanen hebben de taliban duidelijk gemaakt dat ze "verwachten dat de taliban alle Amerikaanse burgers, alle andere buitenlanders en alle Afghanen die willen vertrekken veilig en zonder intimidatie laten vertrekken", heeft Sherman aan journalisten gezegd. "Het lijkt erop dat ze Afghanen die het land willen verlaten verhinderen de luchthaven te bereiken." Tegelijk heeft minister van Defensie Lloyd Austin op een persconferentie moeten erkennen dat de 4.500 Amerikaanse troepen die nog in Kaboel zijn, mensen niet naar de luchthaven kunnen brengen. Hun focus is de luchthaven beveiligen. Hij erkende dat de gestelde evacuatiedoelen niet gehaald worden.

"Het is een complete ramp", zegt een getuige aan Reuters. "De taliban schieten in de lucht, duwen mensen, slaan hen met AK47's." Een woordvoerder van de terreurorganisatie bevestigde dat soldaten in de lucht hebben geschoten, om de menigtes buiten de luchthaven uit elkaar te drijven. "We willen niemand verwonden."

De Verenigde Staten hebben vandaag beweerd dezelfde doelen in Afghanistan te hebben als China en Rusland. Dat heeft Wendy Sherman, de Amerikaanse viceminister van Buitenlandse Zaken, woensdag gezegd. China en Rusland hebben, in tegenstelling tot vele westerse landen, beslist om hun ambassade in Afghanistan open te houden en zien in de Amerikaanse terugtrekking een opportuniteit om hun invloed in het land op te krikken.

Sherman verwees naar een gezamenlijke verklaring van de VN-veiligheidsraad waarin wordt opgeroepen tot "de vorming van een nieuwe verenigde en representatieve regering" in Kaboel. Die mededeling "toont dat we allemaal op dezelfde lijn zitten en de taliban oproepen te zorgen voor rechtvaardigheid, gelijke rechten en integratie, zodat er geen geweld meer is en de mensen kunnen vertrekken als zij dat willen", aldus Sherman. "Dus, ik concludeer daaruit dat er momenteel een zeer solide consensus is", voegde ze eraan toe.

In tegenstelling tot vele westerse landen is de Chinese ambassade in Kaboel nog steeds open. Ook de Chinese ambassadeur is nog steeds aanwezig in het land. Ook Rusland heeft zijn ambassade opengehouden.

Volgens de Amerikaanse president Biden bevinden zich momenteel nog tussen de 10 en 15.000 Amerikaanse burgers in Afghanistan, net als circa 50 à 65.000 Amerikaanse bondgenoten en hun families. Biden liet ook nog weten meer problemen te ondervinden bij de evacuatie van de Afghanen dan bij die van Amerikaanse staatsburgers.

De taliban hebben verschillende checkpoints opgericht waar ze vele Afghanen, maar ook buitenlanders, geen vrije doorgang naar de luchthaven zouden verlenen. De Amerikanen gaven toe dat ze de veiligheid van het traject naar de luchthaven niet konden garanderen. Amerikaans minister van Defensie Lloyd Austin verklaarde dat het leger "alles zou doen wat in ons vermogen ligt" om ervoor te zorgen dat mensen tot de luchthaven zouden worden toegelaten.

Amerikaans president Joe Biden heeft in een interview met televisiezender ABC verklaard dat het "onvermijdbaar" was dat de Amerikaanse terugtrekking uit Afghanistan gepaard zou gaan met chaos.

Toch vond hij niet dat de Verenigde Staten fouten hebben gemaakt. "Ik denk niet dat we er zonder chaos konden vertrekken. Ik weet niet hoe dat in zijn werk zou zijn gegaan", aldus de Amerikaanse president. "Als je ziet hoe de Afghaanse regeringsleider in een vliegtuig stapte en naar een ander land vluchtte en de zowat 300.000 Afghaanse regeringstroepen, die we hebben getraind, gewoon hun uitrusting achter lieten en vertrokken... Dat is gewoon wat er is gebeurd", aldus Biden.

Na de machtsovername van de taliban kwam het zondag en maandag op de luchthaven in Kaboel tot chaotische scènes. Op videobeelden was onder meer te zien hoe Afghanen probeerden om zich aan een Amerikaans transportvliegtuig vast te klampen. Biden verklaarde dat het hem toen duidelijk werd dat het Amerikaanse leger de luchthaven snel onder controle moest brengen. Ondertussen zijn er zowat 4.500 Amerikaanse soldaten gestationeerd.

Biden verklaarde voorts dat de Amerikaanse troepen ook na 31 augustus, de oorspronkelijk vooropgestelde deadline voor de volledige terugtrekking, nog in Kaboel zouden kunnen blijven om te helpen bij de evacuatie van Amerikanen. "We zullen op dat moment bekijken wie er nog is", zei de Amerikaanse president. "Als er nog Amerikaanse burgers zijn, dan zullen we blijven om ook hen de kans te geven om te vertrekken."

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft aangekondigd de monetaire hulp aan Afghanistan op te schorten wegens de onzekere situatie in het land nu de taliban er opnieuw de plak zwaaien. Dat heeft een woordvoerder laten weten aan het Franse persagentschap AFP.

"Zoals steeds laat het IMF zich leiden door de standpunten van de internationale gemeenschap", aldus de woordvoerder. "Er is momenteel onduidelijkheid binnen de internationale gemeenschap over de erkenning van een regering in Afghanistan, waardoor het land geen toegang heeft tot SDR's (speciale trekkingsrechten, red.) of andere IMF-middelen."

SDR's vormen als het ware de munteenheid die het IMF hanteert voor het betalingsverkeer met zijn lidstaten.

Na twee decennia met een meer westers gezinde regering in Afghanistan zien de westerse landen zich nu geconfronteerd met de moeilijke keuze om al dan niet banden aan te gaan met de taliban. Canada heeft reeds aangekondigd de nieuwe regering niet te zullen erkennen. Frankrijk schoof op zijn beurt vijf criteria naar voor. Rusland, China en Turkije verwelkomden dan weer de eerste mededelingen van de taliban.

Het IMF zou een laatste schijf van steun aan Kaboel overmaken van een totaal steunpakket ter waarde van 370 miljoen dollar, omgerekend zo'n 315 miljoen euro. Eerder werden al twee schijven overgemaakt, het zou nu nog over zowat 105,6 miljoen dollar (zo'n 90,16 miljoen euro) gaan.

De Amerikaanse president Biden zegt in een interview met zender ABC dat de Amerikaanse troepen in Afghanistan zullen blijven tot alle Amerikanen geëvacueerd zijn, zelfs als dat betekent dat ze tot na 31 augustus in het land moeten blijven. "Als er dan nog Amerikaanse burgers zijn, dan zullen we daar blijven tot we hen allemaal weg hebben kunnen halen."

Eerder op de dag gaf de Amerikaanse hoogste militair, chef-staf Mark Milley, op een persconferentie in het Pentagon al aan dat het plan is om alle Amerikanen die Afghanistan willen verlaten in veiligheid te brengen. Nu lijkt het er dus op dat de Amerikanen bereid zijn om daarvoor langer in het land te blijven dan aanvankelijk voorzien. 

Gisteren werd bekend dat het Amerikaanse leger tot eind augustus de controle over het vliegveld van Kaboel zal houden, om zoveel mogelijk mensen te evacueren. De Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin liet eerder al weten dat de communicatielijnen met de taliban-commandanten openblijven en dat de luchthaven veilig kan opereren.

Tijdens de massale evacuatie-operatie vanaf het vliegveld van de Afghaanse hoofdstad Kaboel zijn er nog geen gewelddadige confrontaties geweest tussen Amerikaanse soldaten en de taliban. Volgens de Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin in Washington blijven de communicatielijnen met de Taliban-commandanten open. "De luchthaven kan veilig opereren", voegde hij eraan toe.

De Amerikanen werken aan het verhogen van het aantal evacuatievluchten om mensen weg te krijgen. De Amerikaanse hoogste militair, chef-staf Mark Milley, zei op de persconferentie in het Pentagon dat het plan is om alle Amerikanen die Afghanistan willen verlaten in veiligheid te brengen.