Dringend gezocht: m/v/x voor horecazaak. ‘Dit is een drama aan het worden’
De vacatures in de horeca staan op een historisch hoogtepunt. De sector wil met de VDAB op zoek naar structurele oplossingen. ‘Een pasklaar antwoord is er niet.’
“Als ik niet snel drie mensen vind, zal ik mijn terras moeten verkleinen en werken met sluitingsdagen.” Jonathan Beke (40) zegt het met een zekere berusting. Hij is al maanden op zoek naar drie vaste personeelsleden voor zijn restaurant Maddox op de Grote Markt van Kortrijk. In de vijf jaar dat hij de zaak runt, was het nooit eerder zo moeilijk om mensen te vinden. Corona is de oorzaak. “Door de lange lockdown zijn er mensen uit de sector gestapt die een andere job hebben gevonden. Tegelijk zijn er meer mensen in eigen land gebleven deze zomermaanden. Die doen nu vaker een terrasje, waardoor je ook meer personeel nodig hebt”, beschrijft Jonathan Beke het euvel. “Wat dus eigenlijk een goede zaak moest zijn, is op deze manier eigenlijk een drama aan het worden.”
Het drama speelt zich af op alle fronten, in het hele land: zowel in kleine restaurants als in sterrenzaken. Sergio Herman wierp het ook al op in een recent zomerinterview in Zeno: “Werknemers hebben geproefd van een ander, rustiger leven, denk ik. Het is nog moeilijker geworden om leuke mensen te vinden die hard willen werken. Dat wordt de uitdaging voor de toekomst van de horeca. Het is frustrerend, want je kan prachtige zaken openen, een geweldig menu opstellen, maar uiteindelijk heb je goed personeel nodig om een zaak tot een succes te maken.”
Geen sexy sector
Een blik op de cijfers leert dat er in Vlaanderen nu 3.503 openstaande horecavacatures zijn. “Het aantal openstaande vacatures voor de horeca is nu opvallend veel hoger dan in 2019”, zegt Joke Van Bommel van VDAB. Toen stond de teller ook al op 2.362 vacatures. “Ook het totale aantal vacatures bereikte in juni een record: een stijging met 58,1 procent in vergelijking met juni 2020", zegt Van Bommel. “Wellicht hebben de werkgevers een tijdje de kat uit de boom gekeken en nu ze merken dat de economie terug begint te draaien, werven ze weer mensen aan.” De horeca zat voordien al in de knoei met het vinden van personeel, wat de zoektocht nu extra bemoeilijkt. Er zijn veel alternatieven en niet iedereen voelt zich geroepen om te werken op tijdstippen waarop andere mensen vrij zijn.
“We moeten het beroep weer sexy maken”, zegt Ludo Geurden, voorzitter van Horeca Vlaanderen. De zestiger staat al zijn hele loopbaan in de horeca en kan zich niet herinneren dat het personeelsprobleem eerder zo nijpend was. “Er is geen pasklare oplossing. We kunnen niet een zakje personeel opentrekken, hé.” Daarom moet er een structurele oplossing komen, zegt hij. Deze maand nog zit de sectorfederatie samen met de VDAB om oplossingen uit te werken. Alles ligt op tafel. “Dat gaat van promotiecampagnes over opleidingen tot het aantrekken van buitenlandse werknemers”, zegt Geurden. “Alle pistes kunnen besproken worden, maar evident is het allemaal niet.”
De sector kampt met een eerder negatief imago: hard werken, een eerder lage verloning, late uren en weekends. “Ja, dat klopt allemaal, wie in de horeca werkt boet in op zijn sociaal leven. Maar je krijgt er ook veel voor terug. Mensen met een glimlach je zaak zien verlaten maakt veel goed. En de lonen zijn de voorbije twee jaar veel verbeterd.” Een opbod tussen de verschillende horecazaken om personeel bij elkaar weg te snoepen ziet de voorzitter niet gebeuren. “We hebben allemaal een financieel zware periode achter de rug. Op het einde van de rit moet je ook nog rendabel blijven.” Hij verwacht meer van het Overlegcomité van eind deze week. “De cafés en de restaurants draaien nog steeds niet op volle capaciteit. Straks kan dat hopelijk wel, wat de inkomsten zal ondersteunen.”
Post sorteren
Ook Jonathan Beke zegt dat de tijd van slecht behandelde en onderbetaalde personeelsleden voorbij is. “Wie in Maddox werkt, krijgt een jaarlijkse bonus en mag per week tweeënhalve dag verlof nemen. Ik betaal ook parkeerkosten van mijn personeel. Zo voelen ze zich goed en heb je gemotiveerde personeelsleden. Want er zijn heus nog mensen die graag in de horecasector werken.” Zelf werkt hij veertien uur per dag in zijn zaak. “Meer kunnen we niet doen, wij zijn geen machine.” Deze zomer werkte hij met dertig studenten. Maar als de scholen straks openen zijn die weg. “Als we dan een mooie nazomer hebben en geen extra vast personeel ben ik genoodzaakt om tot twee dagen te sluiten. Dat gaat helemaal in tegen mijn concept van zeven dagen op zeven open, met een doorlopende keuken van 11 tot 21 uur.”
Ook Hasan Guven van Ultimatum Foodbar, een brasserie op de Grote Markt van Antwerpen, bevestigt dat het een hele uitdaging is. Zijn terras telt maar liefst driehonderd zitplaatsen. Maar de zaakvoerder kan wel rekenen op zijn vast personeel. Tijdens de lockdown bedacht hij een creatieve oplossing. “Ik heb een goede kennis in het postsorteercentrum en mijn vijf mensen konden daar tijdelijk werken gedurende de maanden dat we gesloten waren. Nu de zaak weer open is, zijn ze weer bij mij aan de slag. Eentje is bij Bpost gebleven.”