‘De epidemie trekt eigenlijk weer aan’: Erika Vlieghe tempert verwachtingen over lossen maatregelen
De zomer van de vaccinatiecampagne loopt stilaan op zijn laatste benen. Vrijdag komt het Overlegcomité opnieuw samen om te kijken hoe en wanneer de laatste coronamaatregelen op de schop kunnen. Maar infectiologe Erika Vlieghe (UZA), voorzitster van de GEMS-expertengroep, tempert de verwachtingen.
Het rijk van de vrijheid is volgens u nog niet aangebroken?
Erika Vlieghe: “Veel mensen zullen het zeker zo zien, en zitten daar ook op te wachten. Zij vragen zich af: we zijn volledig gevaccineerd, wat kan ons nu nog overkomen? Wij zien het zo niet. Niet dat de experts van de GEMS geen vrijheidslievende mensen zijn, maar wij vinden het niet verstandig om alle maatregelen nu al te laten vallen.”
Waarom niet?
“Het is te vroeg. We moeten afwachten hoe solide de dijk is die we opgebouwd hebben met de vaccins. En dan is er nog steeds een groot aantal mensen niet gevaccineerd. Dat kan ons weleens zuur opbreken. Of we het nu fijn vinden of niet, die mensen gaan ziek worden en een aantal van hen gaat in het ziekenhuis terechtkomen. Als dat echt veel mensen zijn, zitten we weer met een probleem.”
Het doel van de maatregelen is de zorg overeind houden. Kan dat nog verkeerd lopen?
“Dat kan nog altijd gebeuren, ja. Of dat ook echt gebeurt, hangt af van ons gedrag. Mensen zijn nog steeds een beetje voorzichtig – maar als we dat volledig laten varen en onze contacten weer helemaal normaliseren, lopen we met ons gezicht tegen de muur. Daarvoor zijn er nog niet genoeg mensen gevaccineerd. We moeten nog altijd met de handrem op rijden. Sinds juni zijn er heel veel maatregelen opgeheven, maar de epidemie trekt eigenlijk weer aan.”
De ziekenhuisopnames liggen vandaag veel hoger dan een jaar geleden, maar de situatie is toch niet te vergelijken?
“Dat klopt. Enerzijds zijn er de vaccins. Maar anderzijds zitten we in zekere zin met een ander virus, dat vele malen besmettelijker is. Het is zoals een oorlog waar beide kampen tot de tanden bewapend zijn: wij hebben ons versterkt, maar het virus ook. De nettobalans moeten we de komende weken evalueren.”
Moeten we ons opmaken voor nog eens een winter vol onzekerheid? Of keren we dan toch terug naar het normale leven?
“Ik denk dat we ergens tussen beide zullen belanden. Heel veel mensen contacteren ons om te vragen: enfin, is dat nu nog niet gedaan? Sorry, maar zo werkt het niet in de natuur. Tegen een kankerpatiënt zeg je ook niet: allez, genees nu eens. Tegelijk contacteren veel mensen ons ook omdat ze die bezorgdheid delen.
“We zullen voorzichtig moeten blijven, met een beperkte set maatregelen zoals mondmaskers, afstand houden, enzovoort. Als we dat doen, de situatie goed in de gaten houden en eventueel tijdelijk weer terug wat strenger zijn waar dat nodig is, dan hoop ik dat ons normale leven min of meer kan hervatten. Dat betekent dat het culturele leven ook kan doorgaan, maar in onze ogen toch nog met een aantal restricties.”
Het Overlegcomité zal allicht beslissen dat de nachtclubs open kunnen op 1 oktober. Dat zijn plekken waar veel mensen samenkomen en ook zwaarder ademen dan elders.
“Inderdaad, ik maak mij daar zorgen over. Ik denk dat je dat enkel kan doen met een coronapas, een Covid Safe Ticket. Als er één plek is waar je echt je publiek moet selecteren gebaseerd op afwezigheid van het virus, dan is het daar.”
We hebben het over oktober. Volgens u zullen we dus nog maanden coronapassen moeten inzetten?
“Ik denk dat dat verstandig zou zijn. Zo’n CST is een instrument om een risicovolle situatie zo veilig mogelijk te maken. Waar je geen masker kan gebruiken, moet je nadenken om een coronapas in te zetten. Net als maskers en ventilatie is dat een duurzame buffer die zal helpen om een onzekere winter door te raken.”
De overheidsexperts hebben ook geadviseerd om volledig gevaccineerde mensen twee keer te blijven testen na een hoogrisicocontact. Waarom is dat nog nodig?
“Als je maar één test behoudt, verlies je een deel van de besmettingen uit het oog. Ook gevaccineerden kunnen corona oplopen en doorgeven. Met twee tests heb je meer kans om die gevallen op te pikken. De bedoeling is toch om de virale circulatie zo goed mogelijk onder controle te houden.”
Het doel is toch de zorg te beschermen? Dan is het bijhouden van besmettingen toch niet zo nuttig?
“Toch wel. Er is nog altijd een band tussen de incidentie – het aantal gevallen – en de ziekenhuisopnames. Als de besmettingen echt uit de hand lopen, zal je dat merken in de ziekenhuizen. Door het aantal besmettingen op te volgen, heb je dus een goede voorspeller van de situatie in de ziekenhuizen. En door de besmettingen onder controle te houden, hou je ook de ziekenhuisopnames onder controle.”
Veel mensen ergeren zich kapot aan de bezorgde toon van de GEMS-experts, zeker nu de vaccinatiecampagne zo goed verloopt. Frustreert u dat?
“Volgens mij ligt dat aan de manier waarop over de vaccins gesproken wordt. Er is een beeld opgehangen dat we gaan vaccineren en dat de epidemie daarna gedaan is. Sorry, neen. Vaccinatie is wel een heel belangrijke stap op weg naar de vrijheid - en het is ook niet zo dat we nog volledig opgesloten zitten.
“Dit is een crisis zonder weerga. Wij kunnen enkel de informatie delen die we hebben en de inschattingen die we op basis daarvan kunnen maken. Als dat geen perfect rooskleurig plaatje is, is het onze taak om dat te blijven zeggen. Ik ben niet paranoïde, maar we zien wat we zien. Politici kunnen wel beslissen dat de epidemie gedaan is, maar dan denk ik: good luck.”