‘Ik ga onze kinderen niet vertellen dat hun vader voor niks is gestorven’: kritiek op Biden na vertrek uit Afghanistan zwelt aan

Huilend brengt Jane Horton haar dagen door voor de televisie. Vorige week werd ze in één klap teruggeworpen in een tien jaar oud verdriet. Ze ziet beelden van Talibanstrijders die steden bezetten en smekende Afghaanse vrouwen die voor hun leven vrezen – en ze denkt aan haar man. Christopher Horton was 26 toen hij omkwam bij een schietpartij in Afghanistan.

De afgelopen twintig jaar zijn er bijna 2.500 Amerikaanse militairen zoals Horton overleden in Afghanistan. Veel van hun familieleden, de zogenoemde Gold Star Families, hebben zichzelf steeds voorgehouden dat hun strijd ergens goed voor was. Dat hun kinderen, partners of ouders hun leven opofferden voor iets wezenlijks als vrijheid. Maar het snelle heroveren van de macht door de Taliban doet dat verhaal wankelen. 

Net als tien jaar geleden kan Jane Horton niet slapen. Net als toen wordt ze de hele dag gebeld door bezorgde vrienden. ‘Het is afschuwelijk’, zegt ze. ‘De Gold Star-gemeenschap is er kapot van. Natuurlijk vragen we ons af waar het werk van onze partners goed voor is geweest.’ Voor haar man die ‘alles vanuit de hemel volgt’, is het nóg pijnlijker, zucht ze. ‘Hij kijkt en denkt: is dít mijn nalatenschap?’

Het ministerie van Veteranenzaken stuurde maandag een bericht naar veteranen die de zin van hun dienst nu in twijfel trekken: ‘Het is normaal dat je je zo voelt. Praat erover met je vrienden en familie, neem contact op met je maatjes.’ Het veteranencentrum laat weten dat hun noodlijn deze week 10 procent vaker wordt gebeld. Door de Jane Hortons van deze wereld, die willen weten: waarom is het vertrek zo slecht voorbereid? Hoe is het mogelijk dat de Taliban zo snel terugkwamen? Konden er niet meer Afghanen worden gered?’

Rommelig vertrek

Ondanks de vele vragen die Amerikanen hebben over de situatie in Afghanistan, krijgen ze maar weinig antwoorden. Maandag gaf de president Joe Biden toe dat het vertrek rommelig verliep, maar hij zei niet wat er anders had gemoeten. De chaos was volgens hem onvermijdelijk. Omdat hij na de toespraak meteen wegliep, kregen journalisten niet de kans hem nader te bevragen. Woensdag herhaalde de Amerikaanse president in een interview bij nieuwszender ABC dat er geen goed moment was om weg te gaan. Dat het vertrek niet beter had kunnen verlopen. 

De ontwikkelingen in Afghanistan stralen negatief af op de president, die nu zeven maanden leiding geeft aan het land en zijn moeilijkste periode doormaakt. Zowel onder Democraten als Republikeinen daalt zijn populariteit. Ook de waarderingscijfers waren niet eerder zo laag: begin deze week 46 procent; eind vorige week was dat nog 53 procent. Dat komt niet alleen door Afghanistan, ook het toenemende aantal coronabesmettingen draagt bij. 

Hoe bepalend de schade die Biden deze dagen oploopt zal zijn voor de uitkomst van de tussentijdse verkiezingen volgend jaar, zal moeten blijken. ‘Het hangt af van wat de Taliban de komende tijd gaan doen’, zei de Republikeinse opiniepeiler Frank Luntz tegen Time Magazine. ‘Als er geen Amerikanen meer doodgaan door terreur, zullen kiezers het misschien wel vergeten. Als vrouwen daar niet teruggestuurd worden naar het stenen tijdperk, zullen ze het ook vergeten.’ Veel hangt af van hoe de Taliban zich zullen gedragen. 

Zeven kinderen

‘Niemand is blij met wat daar nu gebeurt’, zegt Jennie Taylor (41) uit North Ogden in de staat Utah. ‘Of je nu voor of tegen Biden bent.’ Haar man trainde Afghaanse commando’s net buiten Kabul. Tijdens een wandeling in de bergen werd hij in november 2018 neergeschoten door iemand uit zijn eigen team. De dader werd meteen door andere teamleden doodgeschoten. Taylor werd weduwe en bleef achter met hun zeven kinderen.

Taylor vindt het vervelend dat veel Amerikanen nu doen alsof de oorlog voor niets is geweest, zegt ze telefonisch. ‘Ik heb er geen spijt van dat Brent is gegaan, zelfs niet nu hij dood is.’ Al op hun eerste date hadden Jennie en Brent met elkaar besproken dat hij het land zou gaan dienen. En dat zij hem hoe dan ook zou steunen. Dat het iets was dat ze samen gingen doen. 

Toen haar man voor de tweede keer naar Afghanistan werd uitgezonden – hij was er ook in 2011, en had daarvoor in Irak, Korea en Japan gediend – wist hij niet of de Verenigde Staten als winnaar uit de oorlog zouden komen, dat weet je nooit van te voren en dat moet ook niet uitmaken, zegt Taylor. ‘Wat van belang is is dat hij voor zijn principes stond. Ik ga onze kinderen echt niet vertellen dat hun vader voor niets is gestorven.’ Ze hoopt wel dat er snel een onderzoek komt naar het vertrek van de Amerikanen uit Afghanistan. ‘Twintig jaar lang hadden ze een plan kunnen maken. Ik wil dat iemand mij uitlegt hoe dit zo uit de hand heeft kunnen lopen.’