NAVO-raad: "Afghanistan moet veilige en ordelijke evacuatie toelaten", maar waarschuwt inzake terrorisme
De ministers van Buitenlandse Zaken van de NAVO hebben in een videoconferentie opgeroepen om het geweld in Afghanistan te stoppen en een "veilige en ordelijke evacuatie" mogelijk te maken. De NAVO zal niet toestaan dat Afghanistan in de toekomst opnieuw een basis voor internationale terroristen zal worden. Het was de eerste NAVO-raad sinds de machtsovername door de extremistische taliban in Afghanistan.
Het was een oproep van de NAVO-bondgenoten aan de Afghaanse taliban -zonder die te erkennen als autoriteit in Afghanistan- om dus in de eerste plaats de grote evacuatie-operatie die nu in Kaboel aan de gang is, niet te hinderen. De NAVO controleert daar nu onder leiding van Amerikaanse troepen de luchthaven van Kaboel en vliegt onderdanen, burgers van partnerlanden en bedreigde Afghanen weg.
De NAVO zal niet toestaan dat Afghanistan opnieuw een basis wordt voor terroristen
De taliban laten de luchthaven ongemoeid, maar houden wel veel mensen tegen om daar naartoe te gaan. NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg roept de taliban dus nu op om daarmee te stoppen en een "veilige en ordelijke" evacuatie mogelijk te maken. Volgens hem willen ook een aantal lidstaten de luchthaven van Kaboel langer onder controle houden dan de door VS-president Joe Biden voorgestelde datum van 31 augustus, maar daarover is er nog geen beslissing.
Tegelijk wil de NAVO dat het geweld stopt, dat humanitaire hulp niet onmogelijk gemaakt wordt en dat er een "inclusieve regering" komt die de mensenrechten en de rechtsstaat respecteert. Die regering moet ook de "rechten van alle burgers respecteren", wat slaat op vrouwen en etnische en religieuze minderheden.
Russische agressie en de opgang van China dwingen Noord-Amerika en Europa om samen in een sterke NAVO te staan
Er was ook een waarschuwing: in geen geval zal de NAVO toestaan dat Afghanistan opnieuw een basis wordt voor internationale terroristen zoals het dat was voor Al Qaeda voor 2001. Nog te onthouden: volgens secretaris-generaal Jens Stoltenberg moet de NAVO een sterke alliantie blijven tegenover de houding van Rusland en de opgang van China. Hij lijkt zo het ongenoegen te willen temperen van de Europese bondgenoten over de snelle en vrij eenzijdige Amerikaanse terugtrekking uit Afghanistan.
Evacuatie is topprioriteit voor de NAVO
Het is duidelijk dat de evacuatie nu de topprioriteit van de NAVO in Afghanistan is. Die komt nu echt op kruissnelheid en dagelijks worden er nu duizenden mensen in veiligheid gebracht via luchtbruggen naar Pakistan, de Golfstaten of Oezbekistan. (Lees verder onder de foto).
Het probleem is op de luchthaven geraken en daar wil de NAVO de druk op de taliban die Kaboel controleren, opvoeren. Hier heeft de alliantie niet zo veel vat op: de taliban hebben sinds hun machtsovername geen echte regering op de been gebracht en contact verloopt veelal tussen hun militaire leiders nabij de luchthaven en de Amerikaanse commandanten.
De taliban staan in Afghanistan nu in een sterke positie, maar helemaal zonder invloed is de NAVO daar niet. Met de term "inclusieve regering" verwijst de alliantie naar gesprekken die aan de gang zijn om andere groepen dan enkel de taliban in een regering te brengen. Als dat niet lukt, dreigt op termijn een nieuwe oorlog met diverse partijen. Tegelijk heeft het Westen ook nog een financieel drukkingsmiddel: Afghanistan is zo goed als failliet, het Internationaal Muntfonds (IMF) wil -onder Amerikaanse invloed- geen kredieten verlenen en de Amerikaanse Federal Reserve heeft het grootste deel van de reserves van de Afghaanse centrale bank onder controle en wil die niet aan de taliban geven.
De Afghaanse munt, de afghani, verliest snel waarde en volgens het ratingkantoor Fitch zou de Afghaanse economie dit jaar met een vijfde krimpen. De oogst zou 40 procent lager uitvallen en de VN vreest voor hongersnood. De taliban mogen dan het grootste deel van Afghanistan controleren, als er na een politieke ook een sociale en economische ineenstorting komt, blijven ze wel met een lege doos achter.